Çıban nedir? Çıban nasıl oluşur, nedenleri nelerdir, belirtileri ve çıban tedavisi hakkında bilgi.
Çıban
Çıbanlar her zaman kendiliklerinden iyileşirlerse de, bazen yayılmalarını önlemek için tedavi gerekli olabilir.
Başlıca üç tür çıban vardır: Bir kıl keseciğinin mikrop kapmasının sonucu olan çıbanlar; yanyana iki ya da daha çok sayıda çıbanın bulunduğu karaçıban; bir kirpik keseciğinin iltihaplanması sonucu ortaya çıkan ve “arpacık” diye adlandırılan çıbanlar.
YERİ
Bedenin her yerinde çıbanlar çıkabilirse de, en çok görüldükleri yerler yüz, gözkapakları, ense, sırtın üst yanı ve kabaetlerdir. Özellikle de, boynun yaka çizgisi üstüne rastlayan kesimi gibi, giysilerin sürekli sürtündüğü yerlerde görülürler.
NEDENLER
Genellikle çıbanlara bazı bakteriler neden olur. Bunların bazıları, yaşamı boyunca insanın derisi üstünde zarar vermeden yaşarlar ve genellikle, yalnızca aşırı sürtünme sonucu kıl keseciğine girmeleri durumunda, bir sorun yaratırlar.
Enfeksiyon, özellikle, çocuğun çoğunlukla yorgun düştüğü, kansız kaldığı ya da kötü beslendiği durumlarda ortaya çıkar.
Çok yağlı besinler içeren bir beslenme rejimine uyan çocuklarda da, büyük bir olasılıkla derilerinin yağlılığı arttığı için, çıban çıkma olasılığı daha yüksektir: Yağlı, tıkanmış deri ve terbezi gözenekleri içinde, enfeksiyonlar kolayca gelişebilir.
Şeker hastalarında (diyabetliler) da, kan şeker düzeylerinin yüksek olduğu durumlarda bazı çıbanlar çıkar. Bunun nedeni, dokularda şeker bulunması durumunda, bakterilerin hızla üremeleridir.
Ayrıca, deri tahriş olduğu, yırtıldığı zaman, çıbanlar daha çabuk ve kolay gelişir.
BELİRTİLER
Bir çıban genellikle, deri altında ağrıya duyarlı bir alanın aşamalı olarak gelişmesiyle başlar. Bölge, dokunulduğunda ele sıcak gelir; kızararak şişebilir.
Sonra, çıbanda bir irin merkezi oluşur (burası, bedenin enfeksiyona karşı savaşımının en yoğun biçimde sürdüğü yerdir). Kulak ya da burun gibi, derinin sıkı ve gergin olduğu, çevresindeki dokuların esneyemediği yerlerdeki çıbanlar, çok ağrılı olabilirler.
KORUNMA
•Çocuğunuz sağlıklıysa, çıban çıkarma olasılığı daha azdır.
•Yıkanma sırasında, kabaetler ve boyun gibi, sürtünmenin daha çok etkisinde kalan yerleri tahriş etmemeye dikkat edin.
•Sürtünmeyi ve terlemeyi azaltmak için, kabaetlerine ve boynuna pudra sürün.
•Yıkanma kesesi ya da süngerini hep temiz tutun.
•Dar yakalı tişörtler, kazaklar ve naylon iç çamaşırları giydirmeyin.
TEDAVİ
Çıban, genellikle kendiliğinden iyileşerek temizlenir; ama bunun yanı sıra siz. çıbanın bulunduğu yeri sıcak suya batırarak, üstüne sıcak bir fanila parçası koyarak, çıban başının oluşmasını ve ağrının hafiflemesini sağlayabilirsiniz. Ayrıca, patlamış çıbanların, iyileşinceye kadar üstü kapalı tutulması gerekir.
ÇIBANLARI SIKMAK
Küçük çıbanlar, herhangi bir olumsuz etkiye yol açmaksızın hafif hafif sıkılabilirse de, en doğrusu, sıkmadan bırakmaktır.
Büyük ya da ağrılı çıbanların, hiçbir zaman sıkılmaması gerekir. Gözler ile burun arasında çıkan, büyük-küçük hiçbir çıban ya da karaçıban da, enfeksiyonun yayılması riskine yol açacağı, bu enfeksiyon da sonunda beyne ulaşacağı için, asla sıkılmamalıdır.
Çıban patlayınca ve irin dışarı akmaya başlayınca, her gün kuru bir tamponla pansuman yapın.
İYİLEŞME
Çıbanlar, içlerindeki irin boşalır boşalmaz ve ölü dokunun orta bölümü atılır atılmaz, iyileşirler. İyileşme, bir haftayı bulabilir. Bazen de, bedenin savunma sistemleri çıbanın üstesinden gelir ve çıban iltihap patlamadan iyileşir.
İYİLEŞME İZLERİ
Küçük çıbanlar, gözle görülebilir bir iyileşme izi bırakmadan iyileşir. Bunâ karşılık, büyük çıbanlarda ve karaçıbanlarda, büzülmesi aylar süren iyileşme dokuları oluşur ve izler, hiçbir zaman bütünüyle kaybolmaz. Büyük bir karaçıbanın iz bırakmasını önlemenin en iyi yolu, erken tedavi edilmesidir. Çocuğunuzu ne kadar erken doktora götürürseniz, çıban o kadar çabuk denetim altına alınır; vereceği zarar da en aza iner.
Kaynak – 2
Çıban; vücudun herhangi bir yerinde oluşan irin birikimidir. Sıklıkla yüzeysel bölümlerde görülürse de iç organlarda da oluşabilir. Oluşumunda etken, stafilokok denen bakteri türüdür. Her ortamda sıklıkla bulunurlar. Ancak çıbana yol açmaları için koşullar gerekir, örneğin; bir kılın çıkış borucuğundan içeri giren mikrop, yakınındaki yağ bezine ulaşabilir, burada kişinin direnci de düşükse, üremeye başlar, sonunda dışarıdan kendini hafif bir kızartı ve yerel ateşle belli eden tipik iltihap görüntüsü oluşur.
Zamanla, iltihap bölgesinde bulunan damarlara bol miktarda akyuvar toplanır, akyuvarların stafilokoklarla mücadeleleri genellikle her ikisinin de ölümüyle sonuçlanabilir ve bölgedeki bu iki organizmanın artıkları toplanmaya başlar. Zaman geçtikçe yağ bezlerindeki hücrelerde de parçalanma görülür, sağlam doku bu parçalanma bölgesinin çevresinde yalancı bir kese oluşturur. Olaya müdahale edilmezse, serum, akyuvar vb sızıntısı bu kese içine hızla akmayı sürdürür. Kesenin büyüme yönü, oldukça daha yumuşak ve dirençsiz olan, derinin yüzeysel bölümüne doğru olur. Halk arasında “çıbanın baş vermesi” denen olay gelişir.
Çıban ya kendiliğinden patlar ya da cerrahi bir müdahaleyle boşaltılır, antiseptik solüsyonlarla (eriyiklerle) temizlenir, gerekirse boşalma yerinin sağlam dokularca örülmesi önlenerek, irinin yeniden birikmesinin önüne geçilir. Bu amaçla, çıban kesesi içine dren adı verilen lastik borular ya da gazlı bez konur. Olay, başlangıçtaki iltihap aşamasında fark edilirse antibiyotik tedavisiyle çıbanın oluşumu önlenir. Bazı mikrop türleri iç organlarda da bu tür irin birikimlerine yol açabilir. Tedavi yöntemi çoğunlukla cerrahi girişimler gerektirir.
UYARI: Bu sitede yazılanlar bilgi vermek amaçlıdır. Doktor tavsiyesi değildir.
