Dünyanın Atmosferin Sıcaklığa Olan Etkisi (Maddeler Halinde)

Dünyadaki atmosferin sıcaklığa olan etkisi nedir? Atmosferin sıcaklık etkilerinin maddeler halinde açıklaması.

Atmosferin Sıcaklığa Etkisi

Atmosfer, hem yerin hem de kendisini oluşturan gazların Güneş’ten gelen ışınlarla ısınması üzerinde önemli bir rol oynar. Bunun yanında yer tarafından tutulan enerjinin ışımayla (radyasyon) uzaya gönderilmesini çeşitli şekillerde etkiler. Bu şekilde atmosfer, Yer’in sıcaklığını dengeler, sıcaklığın çok yüksek değerlere ulaşmasını ya da çok düşük değerlere inmesini engeller.

Örneğin, Güneş’e uzaklığı yaklaşık olarak Dünya’yla aynı olan Ay’da atmosfer olmadığı için sıcaklık gündüz 150°C’ye çıkarken, gece -150°C’ye kadar düşer.

Atmosferin sıcaklık üzerindeki etkilerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

1. Güneş’ten gelen ışınların yönünü değiştirerek kırar, bir kısmını da yansıtır. Yansıtma ve kırılma ile güneş ışınları başka bir tarafa yöneldiği için gelen güneş enerjisi azalır.
2. Güneş ışınlarını dağıtarak (difüzyon), hem gölge yerlerin aydınlık olmasını, hem de güneş görmeyen yerlerin ısınmasını sağlar.
3. Başta su buharı, karbondioksit, tozlar ve ozon olmak üzere atmosferi oluşturan gazlar Güneş’ten gelen ışınları emip (absorbsiyon) soğurarak, yere ulaşan enerji miktarında değişiklik yapar.
4. Ekvator çevresi, ışıma ve yansımayla uzaya gönderilen enerjiden fazlasını Güneş’ten alır. Bu enerji fazlası, hava akımlarıyla kutuplara taşınır.
5. Kutuplar Güneş’ten aldığı enerjiden fazlasını ışıma ve yansımayla uzaya gönderir. Böylece kutuplarda enerji noksanlığı ortaya çıkar.
6. Kutuplardaki enerji noksanı, hava akımları sayesinde Ekvator çevresinden gelen sıcaklıklarla giderilir.
7. Örneğin kutuplara yakın İsveç’in Stockholm kentinde, yazın alınan enerjinin % 25’ini, kışın da % 80-90’ını atmosferde dağılan ışınlar sağlamaktadır.