Fındık bitkisi ve fındık hakkında bilgiler. Fındık çeşitleri ile fındığın yetiştirilmesi ve bakımı hakkında bilgiler.
Kayıngillerden bir ağaççıktır. Bunun sert bir kabuk içindeki meyvelerine “fındık” denir. Kuzey Yarımkürenin ılık iklimli bir çok yerinde olduğu gibi ülkemizin Karadeniz Bölgesinde geniş ölçüde yetiştirilir.
Fındık ağacı bodurdur. İlkbaharda başka ağaçlar gibi zengin çiçeklerle bezendiği görülmez. Fındığın erkek çiçekleri tırtılsıdır. Dallara asılmış tırtıla benzer. Aynı ağaçta bulunan dişi çiçekler ise çok küçük olduğundan uzaktan gözle görülemezler. Çiçekler geliştikten sonra tırtılsıların çiçek tozu etrafa saçılır, dişi çiçekleri döller. Döllenen yumurtalar fındık içini, yumurtalık çeperi de fındık kabuğunu meydana getirir. Dişi çiçeklerin çanak yapraklan da kenarları dantela gibi olan yeşil fındık kadehini meydana getirirler. Olgunlaşan fındıklar temmuz, ağustos aylarında toplanır.
Kaynak: pixabay.com
Fındık çok besleyici bir yemiştir. 100 gram fındık 682 kalori verir. Yağ, azot ve karbonhidrat bakımından çok zengin olan fındıkta B1, B2, C vitamini de vardır. Ayrıca, potasyum, fosfor, kalsiyum, demir gibi madensel maddeler de bulunur. Türkiye fındıklarındaki yağ (% 66,47) başka ülkelerde yetişen fındıklardakinden fazla olduğu için daha çok kalori sağlar.
Fındık içi çikolata yapımında, pastacılıkta kullanıldığı gibi çiğ olarak da yenir. Çürük fındıklardan elde edilen yağ sabun yapımında, endüstrinin daha başka kollarında kullanılır. Fındık yağı -15 derecede donması bakımından endüstride çok tercih edilir ve eczacılıkta da faydalanılır.
Dünyada en çok fındık yetiştiren ülke Türkiye’dir. Türkiye dünyadaki fındık üretiminin neredeyse yarısını yapar. Kabuklu fındığın verimi cinsine göre değişir. Genel olarak, kabuklu fındık ağırlığının yarısına yakın iç fındık verir. Fındık, ihraç mallarımızın en önemlilerindendir.
Fındık Çeşitleri
Yurdumuzda fındığın birçok çeşidi vardır. Ancak bunlar arasında ticari değer taşıyanlar şunlardır:
- Tombul Fındık : Türkiye fındık üretiminin % 80’ini bulur. Verimi % 45-52 dir. Bir kilosunda 600’e yakın kabuklu fındık bulunur. İç tombul fındığın bir kilosunda da 1100 kadar fındık vardır. Dünyada en çok aranan çeşit budur. Pastacılıkta, şekerleme, çikolata yapımında kullanılır.
- Sivri Fındık : Bu fındık daima kabuklu olarak ihraç edilir. Verimi %43-45’tir. Bazı bölgelerde yıllık ürünün %20-30’unu sağlar.
- Değirmendere Fındığı : Daha çok tazeyken yenir. Karadeniz bölgesinin “badem fındık” çeşidine benzer. Gölcük (Değirmendere) ilçesinin körfez kıyıları boyundaki topraklarında yetişir. Yassı ve sivri olan Değirmendere fındığı İstanbul ve çevresinin en tanınmış yemişleri arasındadır.
Ticari değeri olan başka fındık çeşitleri “kara fındık“, «kuş fındığı», «foşa fındık», «kan fındığı», «palas fındık», “ikiz fındık” tır.
Fındığın Yetiştirilmesi ve Bakımı
Fındık az emekle yetişen bir ağaçtır. Kıyı bitkisi olan fındık ağacı, kıyıdan 30 km. içlere kadar yüksekliği 600 metreyi geçmeyen yerlerde yetişir. Fındık ağacının yüksekliği 5 – 6 metreyi geçmez. Tek tek dikilebildiği gibi 6-7’si bir arada olmak üzere hazırlanan ocaklara da dikilebilir.
Fındık, çok defa yere dökülen tanelerden çıkan fidanlarla kendiliğinden ürer. Ayrıca, sincap, fare gibi hayvanlar da fındığın başka yerlere yayılmasını sağlar. Bilhassa sincapların sonradan yemek üzere topladıkları fındıkları yere gömmesi yeni fındık ağaçlarının çıkmasında rol oynar.
Fındık bu doğal üreyişinin dışında, sürgünlerinden üretilir. Fındık ağaçlarının dibinde her yıl meydana gelen sürgünlerin bir kısmı kesilip alınır bir kısmı da bırakılır. Ağacın dibi kazılarak gübrelenir. Bu sürgünler birkaç yıl içinde kök salar. Bunlar sonbaharda kesilir, yeni çukurlara dikilir. Dikilecek sürgünlerin en az iki yıllık olmasına dikkat etmelidir.
Kaynak : pixabay.com
Fındıklar, dış kabukları sararmaya, iç kabukları kızarmaya başlayınca toplanır. Temmuz, Ağustos aylarında elle toplanıp sepetlere doldurulan fındıklar, harman yerine götürülerek yığılır, burada bir hafta kadar güneşte bırakılarak kurumaları sağlandıktan sonra, küreklerle karıştırılacak dış kabuklarından ayrılır. Sonra, yeniden yere serilir, iyice kurutulur. Kurumuş fındıklar çeşitli kalburlardan geçirilerek irili ufaklı boylara ayrılır. Bir kısım fındıklar kırma makinelerine gönderilerek içleri çıkarılır. Elde edilen kabuklar da yakacak olarak kullanılır.
Fındık ağaçlarına en çok zarar veren “fındık kurdu” dur. Bunlar fındıkların içini yer yumurtalarını da meyvelerin içine bırakırlar. Bunlardan kurtulmanın başlıca yolu ağaçları ilaçlamak, kurtları toplamak, kurtlu fındıkları yakmaktır. Böceklerin açtığı delikler fındıklarda küf mantarlarının üremesine yol açar ve bu da fındıkları bozar.
Kaynak : pixabay.com
Fındık Hakkında Genel Bilgi
Kayıngiller’den bodur bir ağaççıktır. Erkek çiçekleri de, dişi çiçekleri de aynı ağaç üzerinde bulunur. Erkek çiçekleri dallara asılmış tırtılları andırır.
Dişi çiçekler ise, çok ufak oldukları için, göze çarpmazlar. Çiçekler geliştikten sonra, tırtılsı erkek çiçeklerin tozları çevreye saçılarak, dişi çiçekleri döller. Döllenen yumurtalar fındık içini, yumurtalık çeperi de fındık kabuğunu meydana getirir. Olgunlaşan fındıklar temmuz, ağustos aylarında toplanır. Yurdumuz dünyanın en çok fındık yetiştiren ülkesidir.
