Haberleşme Nedir? Tarih Boyunca Haberleşme, İletişim Araçları Nelerdir?

Haberleşme nedir? Haberleşme teknikleri ve teknolojisi, İnsanlığın başlangıcından günümüze kadara haberleşmenin geçirdiği evreler

Kaynak: pixabay.com

Haberleşme Nedir?

Haberleşme canlı varlıklar arasında, duyguların, düşüncelerin birbirlerine duyurulması için kurulmuş düzendir. Bunun en mükemmel şeklini insanlar arasında görürüz.

Bütün canlı yaratıklar birbirlerinden haber almak isterler, bunu sağlamak için de bazı imkanlarından faydalanırlar. Haberleşmenin sadece insanlara has bir iş olduğunu sananlar, hayvanların hayatlarını gözden geçirince, yanıldıklarını anlarlar. En yalın yapılı, tek hücreli hayvanlarda bile haberleşmeye yarayacak duygular vardır.

İnsanlar, yüzyıllar boyunca hareketler, sesler, resimler, kelimeler yolu ile birbirleriyle haberleşmişlerdir. İlk insanların birtakım hareketlerle, işaretlerle birbirlerine haber verdikleri anlaşılıyor. İnsanlar, düşüncelerini, duygularını, başlarından geçenleri birbirlerine anlatmak ihtiyacını yaratıldıkları günden beri duymaya başlamışlardır. Bugün birçok icat ve keşifler sayesinde insanlar, dünyanın öbür ucunda olup bitenleri saniyesi sanyiesine öğrenmek imkanını elde etmişlerdir.

Haberleşme, sadece insanlara bilgi vermekle kalmaz, bir koruma, kurtarma işi de görür. Örneğin denizin ortasında kazaya uğrayan bir geminin kaptanı gemisindeki modern haberleşme araçları sayesinde durumunu bütün dünyaya bildirir ve yardım ister. Kullandığı haberleşme yöntemleri ise en basitinden telsiz ve uydu telefondan oluşmaktadır. hele ki kıyı bölgelerden giden bir gemi ise GSM kapsama alanına girmişse otomatik olarak SMS dahi atabilir. Evi yanmaya başlayan bir kimse derhal itfaiyeye haber verir ve yangın zamanında önlenir. Ayrıca haberleşme insandan insana değil makinelerden insanlara olacak şekilde de evrilmektedir. Issız bir yerde bulunan bir depoya kurulacak olan basit bir düzenek ile davetsiz misafirlerin, hırsızların geldiği hem görüntülü olarak hem de mesaj olarak ilgili yetkililere hemen haber olarak iletilebilir durumdadır. Bu makineler ile insanlar arasındaki en basit haberleşmelerden birine örnektir.

Konuşmak, sayısız haberleşme çeşitlerinden biridir. Yolda rastladığınız bir arkadaşınızla, tanıdığımızla konuşur, ondan haber alırsınız, siz de ona merak ettiği bazı konular hakkında bilgi verirsiniz; böylece, karşılıklı haberleşme sağlanmış olur. Karşıdan el sallamak bile haberleşme sayılabilir. Tren düdüğü, trafik işaretleri de bir çeşit haberleşme aracıdır.

İnsan İçinde Haberleşme

İnsanlar için yiyecek, giyecek, taşıt kadar haberleşme de önemlidir. Özellikle toplu halde yaşayabilmek için haberleşme birçok hallerde şart haline gelmiştir. Toplum hayatında görevlerimizi başkaları ile paylaştığımız, iş bölümü yaptığımız için, her dakika birbirimizden haber almak zorundayız. Teknolojinin gelişimi sayesinde haberleşme çok kolaylaşmış özellikle elektronik sektörünün gitgide büyümesi telekominikasyon şirketlerinin uzmanlaşması sonucu bugün yazılı, sözlü ve ya görüntülü haberleşme küçük çocukların dahi kolaylıkla başarabildiği hem hızlı hem de ucuz bir hal almıştır.

Yüzyıllar boyunca insanlar kolay haberleşme yollarını araştırırlarken, bir yandan da haberleşmeyi eğlence haline getirmeye çalışmışlardı. Şarkı söylemek, piyesler oynamak, şiir okumak, kahramanlık masalları anlatmak hep birer eğlence, aynı zamanda haberleşme yolu idi. Haberleşmeyi eğlence şekline sokmak bugün artık büyük endüstriler yaratmıştır: Radyo, televizyon, sinema, kitap, dergi yayınları, internet gibi… Bunun en son hali ise günümüzde hemen herkesin kullandığı sosyal medya denilen meralar olmuştur. Çoğu zaman eğlenirken aslında bu sosyal medya üzerinden muazzam bir bilgi akışı gerçekleşmektir.

Geçmişten Günümüze Haberleşme

İlk insanlar, çeşitli tehlikelerden korunmak, yatacak yer bulmak, yiyecek, sağlamak için birbirlerinden yardım görmek zorundaydılar. Bu da sonradan, konuşmak ihtiyacını doğurdu. İlk insanların konuşmaları çok değişikti. Az sayıda kelimeleri bir araya getirerek dertlerini anlatmaya çalışıyorlardı. Başlangıçta bir fikri belirtebilmek için birçok sesleri bir araya getirmeyi denediler. Zamanla belli şeyleri anlatabilmek için daima aynı sesleri kullanmanın gerekli olduğunu düşündüler. Böylece, tek tek kelimeler meydana geldi, bunlar sonradan cümlecikler halini aldı ve çeşitli diller doğdu.

Zaman geçtikçe toplumlar kalabalıklaşıyor, ihtiyaçlar da ona göre artıyordu. Çiftçilik, sürücülük, balıkçılık yaparak geçimlerini sağlayan insanlar, büyük topluluklar halinde birlikte çalışmayı uygun buluyorlardı. Zamanla çeşitli topluluklar arasında ticaret de başladı. Böylece, yeni haberleşme ihtiyaçları ortaya, çıkınca, insanlar da daha kolay, daha çabuk haberleşmenin yollarını araştırmaya başladılar. Denizlerdeki gemilere yol göstermek için kıyılarda ateş yakmak adet oldu. Köyler, kasabalar arasında gidip gelen haberciler türedi. Birbirine yakın köylerde geceleri ateşler yakılarak haberleşme sağlandı. Bir süre sonra sert zeminlere birtakım şekiller çizerek haberleşmeyi düşündüler. Habercinin eline verilen bu üzeri çizilmiş cisimler bir nevi mektuptu. Fikirleri resimlerle belirtmek alfabenin icadına, yazıya yol açtı.

Yazının icadından sonra insanlar ellerine geçirdikleri her eşyanın üzerine yazı yazmayı denediler. En sonunda, Mısır’da “papirüs” denilen kağıdın icadı ile önemli bir problem daha çözülmüş oldu. Kağıdın icadından sonra insanlar yazı yazmayı bir sanat haline getirdiler. Böylece edebiyat doğdu. Edebiyat yolundan haberleşme çeşitli milletlerin kültür durumları hakkında bilgi edinilmesini sağladı. İnsanlar bu yazılı belgeleri toplayıp saklamaya başladılar. Bu da kütüphaneciliğin temelini teşkil etti.

Baskı makinesinin icadı, haberleşmenin kolaylaşmasında çok önemli rol oynadı. XVIII. yüzyılda endüstri devri başlayınca, insanlar haberleşmede daha ziyade çeşitli makinelerden faydalanmaya başladılar. Buharla işleyen gemiler, telefon, telgraf, radyo, telsiz, sinema, televizyon haberleşmeyi basit bir hale getirdi.

Demokrasi ilkelerine göre haberleşme tamamen serbesttir. Mektuplar açılmaz, e-postalar okunmaz, telefon konuşmaları dinlenemez. Yalnız, devletlerin sırlarının başka devletlere ulaştırılmasını önlemek için, savaş zamanlarında haberleşmeye sansür konulur. Modern haberleşme, propagandanın da ilerlemesinde bir hayli rol oynamıştır. Çeşitli yayın yollarından, propaganda yapmak oldukça kolaylaşmış ve buda reklamcılığın doğuşunu ve günümüze kadar gelen büyük bir sektör olmasını sağlamıştır.

Günümüzde haberleşmenin temelini internet almıştır. İnternet hem 3G ve yakın zamanda ülkemize gelecek olan LTE(4G) şebekeleri ile insanları mobilize ederek hem bilgiye hem de haberleşme ihtiyaçlarına anında yanıt vermeye başlamıştır. Özellikle fiber optik ağ alt yapısının ülkemizde ve dünyada hızla gelimesi sonucu 1000 Gbit’lik inanılmaz hızlara ulaşılmış durumdadır.