Hucviri kimdir ve ne yapmıştır? Hucviri hayatı, biyografisi, tasavvufa katkıları ve eserleri hakkında bilgi.
Hucviri
Hucviri; Dada Genç Bahş Lahori olarak da bilinir, tam adı Ebu Hasan Ali Bin Osman Bin Ebu Alt El-cüllabi El-hucviri El-gaznevi (d. Gazne – ö. 1072, Lahor), tasavvufun tarikatlar öncesi dönemine ilişkin en eski ve önemli kaynaklarından biri olan Keşfü’l-Mahcub’un yazarıdır.
İlk din eğitimini Gazne’de aldı. Bilgisini derinleştirmek için genç yaşta Gazne’den ayrılarak Suriye, Türkistan, Kazvin, Hindistan, Irak, Huzistan, Azerbaycan, Horasan ve Maveraünnehir gibi önemli bilim ve kültür merkezlerini dolaştı. Daha sonra Lahor’a yerleşti. Kendi araştırmaları sonucunda, İslam ilkeleriyle çatışmayan, bu ilkelere dayalı bir tasavvuf anlayışını sistemleştirdi. Hallac-ı Mansur ve Bayezid-i Bistami’ nin tasavvuf görüşlerine karşı hoşgörülü bir yaklaşım benimsedi. Hucviri’ye göre ne tam zahiri, ne de tam batini bir yol izlemek uygundu. Temel olan, zahire bağlı kalarak batına inmek, batında derinleşirken zahirle bağlarını korumaktı.
Hucviri, tasavvuf düşüncesinin oluşumu ve gelişimi açısından olduğu kadar, İslamın Hindistan’da yayılmasındaki etkisi dolayısıyla da önemlidir. Halkın Dada Genc-Bahş olarak tanıdığı Hucviri’nin Lahor’daki mescit ve türbesi bugün de Müslümanların ziyaret, mutasavvıfların ibadet ve çile yeridir. Pakistan’da her yıl yedi gün süren şenliklerle anılır.
Hucviri, Keşfü’l-Mahcub’da (1903) günümüze ulaşmayan başka dokuz yapıtından daha söz eder: Divan, Kitabü’l-Fena ve’l-Beka, Kitab fi Şerhi Kelami’l-Hallac, Minhacü’d-Din, el-Beyan li Ehlü’l-İyan, Bahrü’l-Kulub, Esraru’l-Hırak ve’l-Mülevvenat, Kitabü’l-İman, er-Riaye bi Hukukullahi Taala, Keşfü’l-Mahcub, tasavvufa ilişkin Farsça yapıtların en eskisi, tasavvufun kuramsal ve uygulamaya dönük yönlerini ele alan ilk yapıttır. Tasavvufa ilişkin ön bilgiler, mutasavvıfların biyografileri, tasavvufi anlayış ve görüşler ile tasavvufi gerçekler ve uygulamaların konu edildiği dört ana bölümden oluşan yapıt, daha sonra bu alanda yazılan bütün Farsça yapıtlara kaynaklık etmiştir. Türkçe çevirisi 1982’de yayımlanmıştır.
