İdrar tahlili nedir ve nasıl yapılır? İdrar tahlili ne işe yarar, nelere bakılır ve neyle ilgili bilgiler verir?
İdrar Tahlili Nasıl Yapılır? Ne İşe Yarar?
İdrar tahlili idrarınıza yapılan bir dizi testtir. Doktorlar, ortak hastalık belirtileri veya hastalıkları kontrol etmek için kullanırlar.
Genel sağlığınızın rutin bir kontrolünün bir parçası olarak, örneğin yıllık olarak bir idrar tahlili yapılabilir. İdrar tahlili, bazı hastalıkları erken evrelerinde bulmanın bir yoludur. Erken teşhis şansı verdiği hastalıklar:
Böbrek hastalığı
Karaciğer hastalığı
Diyabettir.
Doktorlar ayrıca hastayı ameliyat etmeden önce veya hastayı hastaneye yatırılmadan, idrarını test etmek isteyebilir. İdrar tahlili ayrıca gebelik kontrolünün bir parçası olarak yapılabilir.
Kaynak: pixabay.com
Böbrek veya idrar yolu problemi belirtileriniz varsa, sorunun ne olduğunu bulmak için idrar tahlili yapılır. Bu belirtiler şunlardır:
Karında ağrı
Sırtt ağrı
Çiş yaparken ağrı
İdrarda kan
Zaman içinde izlenmesi gereken böbrek hastalığı gibi bir durumunuz varsa, bu testi düzenli olarak yaptırmanız gerekecektir.
İdrar Tahlili Nasıl Yapılır?
İdrarı analiz etmenin üç farklı yolu vardır.
Biri, rengi ve netliği kontrol eden görsel bir testtir. İdrarın içinde kan varsa, kırmızı veya koyu kahverengi olabilir. Köpük, böbrek hastalığının bir belirtisi olabilir, bulanık idrar ise bir enfeksiyonunuz olduğu anlamına gelebilir.
İkincisi; Mikroskobik muayene, gözle görülmeyecek kadar küçük şeyleri kontrol eder. Bir mikroskopik muayeni sonucu sağlıklı bir insanın idrarında olmaması gereken şeylerden bazıları şunlardır:
Kırmızı kan hücreleri
Beyaz kan hücreleri
Bakteriler
Kristaller (mineral kümeleri – olası bir böbrek taşı belirtisi)
İdrar tahlilinin üçüncü kısmı, kimyasallarla işlenmiş ince bir plastik şerit kullanılan dipstick testidir. İdrara batırılır ve çubuktaki kimyasallar reaksiyona girer ve eğer seviye normalin üzerinde ise renk değiştirir. Dipstick testi şunları kontrol edebilir:
Asitlik veya pH. Asit normalin üstünde ise, böbrek taşı, idrar yolu enfeksiyonu (İYE) veya başka bir durum söz konusu olabilir.
Protein. Bu, böbreklerin doğru çalışmıyor olduğuna dair bir işaret olabilir. Böbrekler atık ürünleri kanınızdan ayırır ve vücudunuzun proteine ihtiyacı vardır. Proteinin idrarla atılmaması gerekir.
Glikoz. Yüksek şeker içeriği diyabet için bir belirtidir.
Beyaz kan hücreleri. Bunlar enfeksiyon belirtisidir.
Bilirubin. İdrarda bilirubin bulunması, karaciğeriniz düzgün çalışmadığı anlamına gelebilir.
İdrarda kan. Enfeksiyonların veya bazı hastalıkların belirtisidir.
Kaynak: pixabay.com
Ne Yapmalıyım?
İdrar tahlili öncesi normal şekilde yemek yiyip, içebilmeniz gerekir. Ancak pancar ve yiyecek boyaları idrarınızı renklendirebilir, o yüzden test öncesi tüketmemeniz gerekir.
Reçetesiz ilaçlar, vitaminler ve takviyeler dahil olmak üzere, aldığınız tüm ilaçlar hakkında doktorunuza bilgi verdiğinizden emin olun. Eğer regl dönemindeyseniz, testten önce doktoru bilgilendirin.
En iyi sonucu alabilmek için;
İdrar deliğinin etrafındaki alanı yıkayın.
Tuvalete işemeye başlayın.
Tam ortada durun ve bir miktar kabın içine akmasına izin verin.
Tuvalete işemeyi bitir.
Numuneyi teslim etmek için sağlık uzmanınızın talimatlarını izleyin.
Bu şekilde bir örnek veremeyen bebekler ve diğer insanlar için, doktor, idrar deliğinden ve mesanenin içine kateter adı verilen yumuşak, dar bir tüp yerleştirmek zorunda kalabilir.
İdrar Tahlili Neden Yapılır?
İdrar Tahlili; vücudun belirli işlevleri konusunda bilgi edinmek amacıyla bir miktar idrarın laboratuvarda incelenmesidir. İdrarla atılan maddelerin çoğu, suda eriyen ya da asıltı oluşturan metabolizma ürünleridir. İdrarda bulunan maddelerin yoğunluğundaki değişmeler ya da bulunmaması gereken maddelerin varlığı, vücuttaki belirli bozuklukları gösterebilir. Ayrıca, idrarın renginde, özgül ağırlığında ve hacmindeki değişiklikler de bazı hastalıkların ya da yaralanmaların belirtisi olabilir.
İdrarda çok sayıda organik ve inorganik madde bulunur; bunlardan bazılarının varlığı hastalıklara tanı koymada daha fazla önem taşır. Şeker hastalığında glikoz ve aseton cisimcikleri, gutta ise bir pürin türevi olan ürik asit saptanır. Bazı enzimlerin eksikliğinde sistin ve sistein gibi aminoasitler ve homojentisik asit ve fenilpirüvik asit gibi aminoasit metabolizma ürünleri idrara çıkar. Kimi zaman idrarda kreatin, kreatinin, azotlu bileşikler, oksijenin taşınması ve depolanmasında rol oynayan pigmentlerden hemoglobin ve miyoglobin, protein metabolizmasının son ürünlerinden üre, ürobilinojen ve koproporfirinler, safra pigmentleri, kalsiyum, fosfor, magnezyum, bakır ve kurşun gibi mineraller görülür. Şeker hastalığının ağır biçimlerinde ve bazı böbrek hastalıklarında yağlar da idrarla atılabilir.
İdrarla atılabilen hormonlardan en önemlileri adrenalin ve noradrenalin, koriyonik gonadotropin, hipofizden salgılanan gonadotropinler ile 17 ketosteroitler ve 17 hidroksisteroitlerdir. Normalde idrarda hiç bulunmayan ya da saptanamayacak kadar düşük miktarlarda bulunan proteinlerden serum albümin ve globülinlerinin idrarda görülmesi, böbreğin işlevlerinden bazılarının bozuk olduğunu gösterir. İdrardaki birçok ilacın miktarının saptanması, aşırı doz alma ya da zehirlenme durumlarının belirlenmesinde yardımcı olur.
