İşaretleşme nedir? Tarih boyunca işaretleşme nasıl yapılırdı? İşaretleşme türleri, tarihçesi hakkında bilgi.
İşaretleşme; İşaretleşme insanlar arasında, tarihten çok önceki çağlardan beri konuşma yerini tutmuştur. O kadar ki, insanlar sesler vasıtasıyla konuşmayı öğrendikten sonra bile, işaret anlatım gücünü kaybetmemiştir, ilk insanlar, yaklaşan tehlikeyi birbirlerine işaretle haber verirlerdi. O zamanlar insanlar için en büyük tehlike hayvanlar olduğundan, yabani hayvanı gören, onun taklidini yaparak, işaretle, tehlikenin yaklaştığını öbür insanlara bildirirdi. En ilkel konuşma şekli budur. Geçen yüzyılda coğrafya keşiflerini “yapanlar da dillerini bilmedikleri toplumlar arasında maksatlarını işaretle anlatmışlardır.
İşaretleşme, ilkel kabilelerde tamamiyle konuşma yerini tutuyordu. Bu, ya öbür insanlarla konuşma, ya da tanrılarla, ruhlarla konuşma olduğuna göre — kabile büyücülerinin yaptığı gibi —- işaretlerin anlamı, biçimi deşiğiyordu. Amerika’daki Kızılderililer yüksek tepelerde ateş yakıp dumanını bir kilimle kapatarak, açarak birbirlerine çok uzaktan haber gönderirler. Afrika yerlileri tamtam çalarak ses yolu ile işaretleşirler. Konuşmada kullanılan işaretler, tarih içindeki gelişmelerine uzaktan duyurma imkânlarına göre, ateş, duman, ses, renk, hareket, ışık olmuştur. Bunlardan deniz fenerlerine kadar, işaretleşmelerin çeşitleri görülmüştür. Konuşma vasıtası olarak tarih çağlarında aynayla (ışık) kullanılmıştır. Zamanımıza yaklaştıkça vücut, el, kol hareketleriyle konuşma işaretleri kullanılıyor ki, bugün hâlâ denizcilikte iki elde tutulan flâma (bayrak) ların çeşitli tutuşları, Mors alfabesinin her harfini karşılayarak, uzaktan anlaşmayı sağlar. Reflektörle de keskin ışığı açıp kapayarak aynı sistem kullanılır.
Yakın mesafeler için kullanılan el işaretleri de anlaşmayı sağlar. Dilsiz alfabesi böyledir. Dilsizler ellerine, kollarına, parmaklarına yalnız kendilerinin anlayabileceği biçimler vererek anlaşırlar.
Bir de gene insanlar arasında konuşmadan anlaşmayı sağlayan sembolik işaretler vardır: Bayrağın yarıya indirilmesi yası, Hristiyanlarda eli başa, omuzlara, göğse götürerek yapılan haç işareti Tanrı’ya sığınmayı; avuçları parmaklar yukarı ve yüz yüze gelecek şekilde çene altında birleştirmek yalvarmak belirtir.
İşaretleşmenin, dilleri ayrı da olsa bütün insanlar arasında ortak fikirler uyandıran yaygın şekilleri vardır: Yumruğu sıkıp kolu ileri doğru sallamak dünyanın her tarafında hiddet işaretidir. Eğilmek, saygı; başı yana veya aşağıdan yukarıya sallamak ret; avucu açarak uzatmak istek veya dilenme işaretidir. İnsan topluluklarına göre-anlamı değişen işaretler de vardır. Bizim toplumumuzda yola gidenin arkasından mendil sallamak (ayrılık, kavuşma dileği), kenarı yakılmış mektup yollamak (kara haber) gibi özel anlamı olan pek çok işaret şekilleri vardır
