Aşağıdaki soruların çoğuna “evet” yanıtını veriyorsanız, siz de en yaygın modern toplum hastalıklarından biri olan işkolikliğe yakalanmışsınız demektir.
- İş ile uğraşmadığınız zamanlarda, kendinizi işe yaramaz hissediyor musunuz?
- İşlerin yetişmeyeceği korkusuyla başkalarının işlerini de üzerinize alıyor musunuz?
- İşiniz sizi her şeyden fazla mı heyecanlandırıyor?
- En severek konuştuğunuz konu işiniz mi?
- Etrafınızdaki kişileri kontrol altında tutma isteği duyuyor musunuz?
- Uykuya dalarken ya da başkalarını dinlerken işinizi düşündüğünüz oluyor mu?
- Kendinizi yaptığınız işin sonuçlarından tam olarak sorumlu mu hissediyorsunuz?
- Her zaman gereksiz yere meşgul olma isteği duyuyor musunuz?
- Hafta sonlarında, tatilde, hatta yatakta da çalışıyor musunuz?
- Sizden işinize ara vermeniz ya da başka şeylerle uğraşmanız istendiğinde sinirleniyor musunuz?
- Yaptığınız fazla mesailer ailenizle ya da arkadaşlarınızla olan ilişkilerinizi etkiliyor mu?
- Depresyon, içe kapanıklık, insan ilişkilerinde zorluk çekme gibi sorunlar yaşıyor musunuz?
- Dinlenmekte ve eğlenmekte zorluk çekiyor musunuz?
Bu sorulara birçok yenisini ekleyerek listeyi uzatmak mümkün, ancak bu kadar soru bile işkolikliğin basit bir tanımını yapmaya ve sizin işkolik olup olmadığınız ortaya çıkarmaya yetecektir sanırız. İşkoliklik, sürekli işini düşünmek, işine büyük zaman ayırmak ve kendinden beklenenden daha fazla çalışmak gibi davranışlarla tanımlanabilecek modern toplum hastalıklarından bir tanesi.
Bu hastalığın işine bağlı olmak ya da işini başarıyla bitirebilmek için gerektiğinde çok çalışmak gibi iş yaşamının zorunlu halleriyle hiçbir ilgisi yok. İşkolik olarak tanımlanan kişilik, işinden başka bir şey düşünmüyor, kendisini ve hayatını işi üzerinden tanımlıyor ve kendisini her zaman çalışmak zorunda hissediyor. Bu kişiler, fiziki olarak çalışmıyor oldukları zamanlarda dahi sürekli işleriyle meşgul oldukları için ailelerini, sosyal çevrelerini ve tabii en önemlisi kendilerini ihmal ediyorlar. İşin garip yanı, bu hastalığın tamamen özsel olması ve kişinin ekonomik ihtiyaçlarıyla hiçbir ilgisinin bulunmaması.
İş tatminin (paradoksal olarak) düşük olması, sosyal ilişkilerde güçlük çekmek, özgüvenin ve özsaygının giderek azalması gibi sorunlar işkoliklikle doğrudan bağlantılı. Bunun dışında işkolikler, uyumayı, eğlenmeyi, oyun oynamayı, seyahat etmeyi, kısaca her türden dinlendirici iş dışı faaliyeti zaman kaybettirici, gereksiz ve lüks saydıkları için, yoğun iş temposu, kişinin mutlaka fiziksel ve psikolojik zarar görmesine yol açıyor. Çünkü işkolik, işini hayatının odak noktasına yerleştirdiği için üzerinde sürekli stres ve başarı baskısı hissediyor, bu da kişiyi sürekli alarm halinde olma durumuna sürüklüyor. Sürekli alarm hali de, kişinin yoğun iş temposuna alışık olup olmadığına bakılmaksızın, bu süreci fiziksel zarar görmeden atlatamamasına yol açıyor. Migren, depresyon, sırt ağrıları, kalp krizi ihtimali işkoliklerde en çok görülen rahatsızlıkların başında geliyor.
İşkolikliğin yol açtığı bu zararlardan uzak durmak, sizi sevenlerin varlığını ve tabii daha önemlisi sağlığınızı ihmal etmemek ve yaşam kalitenizi düşürmemek için aşağıdaki tavsiyelere göz atmanızda fayda olabilir.
- İçinde bulunduğunuz durumu kendinize itiraf etmekten ve gerekiyorsa profesyonel psikolojik yardım almaktan çekinmeyin.
- Sürekli stres ve başarı baskısının, önünde sonunda fiziksel sorunlar ortaya çıkaracağını unutmayın. Nasılsa yoğun tempoda çalışmaya alışığım diyerek kendinizi kandırmayın.
- Hayatınızdaki bütün olguları, kazanıp ya da kaybedeceğiniz iki ihtimalli bir oyun olarak görmeyin.
- Çevrenizdeki iş dışındaki ilginç şeyleri keşfetmeye çalışın; hobiler edinin.
- Sürekli içinde bulunduğunuz ortamları değiştirmeye çalışın, yıllık izin kullanın, şehir dışına çıkın.
- Günde en az yedi sekiz saat uyuyun.
- İş yaşamınızın özel yaşamınızın önüne geçmesine izin vermeyin, sizi sevenlere daha fazla zaman ayırın.
- Hayatınızdaki en önemli yeri işiniz teşkil ettiği müddetçe işinizdeki başarılardan duyacağınız tatmin de azalacaktır. O yüzden hayattan ve aralarında işinizin de olduğu her şeyden zevk almaya bakın.
