Konkordato nedir? Konkordato nasıl ilan edilir? Konkordato çeşitleri, özellikleri, hakkında bilgi.
KONKORDATO
> Konkordato en basit tanımıyla borçlu ile alacaklının mahkeme denetiminde borçlunun borcunun belirli bir kısmını belirli şartlar altında ödemesi ile ilgili olarak anlaşmalarıdır. Bazı durumlarda borçlunun tüm borçlarını vadesinde ödemesi halinde tüm alacakların ödenmesi mümkün olmayabilir; bu durumda bazı alacaklılar alacaklarını alabilirken bazılarının alamaması söz konusu olabilir. İşte bu gibi durumlarda borçlunun borçlarının belli bir kısmını ödeyerek borçlarından kurtulması ve bazı alacaklıların da kısmen de olsa alacaklarına kavuşması konkordato ile mümkün olmaktadır.
> Korkordatonun farklı türleri bulunmaktadır:
***Yapılış biçimine göre konkordato türleri: Yapılış biçimine göre konkordato türleri; vade, tenzilat ve karma konkordato olarak sınıflandırılmaktadır.
***Vade konkordatosu, borçlunun borçlarının vadelerinin yeniden düzenlenerek borçlarını ödemesini konu alır; böylelikle borçlu borçlarının vadesini uzatarak ödeme imkanına sahip olur.
***Tenzilat konkordatosu, borçlunun borçlarının bir kısmını ödemesini konu alan konkordatodur; alacaklılar alacaklarının bir kısmından feragat ederek borçların ödenmesini kabul ederler. Karma konkordato hem borçların bir kısmının ödenmemesini hem de vadenin uzatılmasını düzenleyen konkordatodur.
***Yapılış amacına göre konkordato türleri: Konkordato borçların tasfiyesine yönelik olabileceği gibi, malvarlığının tasfiyesine yönelik olabilir. Borçların tasfiyesine yönelik konkordatoda borçlunun borçlarını ödemesi için düzenlemeye gidilir. Malvarlığının tasfiyesine yönelik konkordatoda borçlunun borçlarını ödemesi için malvarlığı ile ilgili de tasfiye işlemi yapılabilmektedir.
***Yapılış zamanına göre konkordato türleri: Konkordatonun yapılışı borçlunun iflasına karar) verilmesinden önce olabileceği gibi iflasın açılmasından sonra da olabilir. İflastan önce yapılanı konkordatoya iflas dışı (adi konkordato) da denilmektedir. İflastan sonra yapılan konkordatoya] iflas içi konkordato denilmektedir.
A. ADİ KONKORDATO
> Adi konkordato, borçlunun iflasına karar verilmeden önce yapılabildiğinden “iflas dışı konkordato” veya “iflas önleyici konkordato” olarak da isimlendirilmektedir. İflastan önce yapılabildiği ve borçlunun borçlarını ödemesini sağladığı için iflası önleyici konkordato olarak da bilinmektedir.
> Adi konkordatonun yapılış süreci şu şekildedir:
1. Konkordato Talebi
> Adi konkordato süreci borçlunun icra mahkemesini konkordato talebi ile başvurmasıyla başlar. Konkoldato talebi gerekçeli bir dilekçe ile yapılmalı ve konkordato talebine borçlunun gelir tablosu ile bilançosu da eklenmelidir.
> Konkordato talebini inceleyen icra mahkemesi konkordatonun gerçekleşme ihtimalinin olduğuna ve alacaklıları zarara sokma kastı bulunmadığına hükmederse en fazla üç aylık bir konkordato mühleti verir. Bu süre gerekli görülürse iki ay daha uzatılabilir. Ayrıca konkordato mühleti boyunca borçluyu denetlemesi amacıyla bir konkordato komiseri de atanır.
Konkordato komiseri atamak icra mahkemesinin görevleri arasında yer alır.
2. Konkordato Mühleti
>İcra mahkemesinin konkordato mühleti vermesi halinde, bu durum icra mahkemesince ilan edilir ve gerekli yerlere bildirilir.
> Borçlu icra mahkemesinin konkordato mühleti vermesinden itibaren en geç beş gün içinde bu kararı, giderlerini de ödeyerek uygulatmaya mecburdur. Aksi takdirde konkordato mühleti kendiliğinden kalkar.
> Borçluya konkordato mühleti verilmesinin sonuçları şunlardır:
***Konkordato mühleti boyunca borçlu malları üzerinde konkordato komiserinin denetimi altında tasarrufta bulunabilir.
***Borçlu konkordato mühleti boyunca icra mahkemesinin izni olmadan kefil olamaz, rehin tesis edemez, taşınmaz ve işletmesinin devamlı, tesisatını devredemez, ivazsız tasarruflarda bulunamaz.
> Konkordato mühleti içinde borçlu aleyhine takip yapılamaz, mühletten önce başlamış takipler de durur.
3. Konkordato Komiseri
> Konkordato mühleti borçlunun mali açıdan toparlanmasını ve borçlarını ödeyebilecek duruma gelmesini sağlamaya yöneliktir. Ancak bu sürede alacaklıların haklarına zarar gelmesini engellemek amacıyla borçluyu denetlemesi için bir veya birden fazla konkordato komiseri görevlendirilir.
> Konkordato komiserinin görevleri şunlardır:
***Borçlunun işlemlerini denetlemek ve bazılarına katılmak
***İcra mahkemesinin talebiyle ara raporlar düzenlemek
***Borçlunun durumu ile ilgili olarak alacaklıları bilgilendirmek
***Borçlunun yerine geçerek işletmelerin devamını sağlamak
***Borçlunun mallarının defterini tutmak ve rehinli mallarının kıymetini takdir etmek
***Alacakların gerçekten var olup olmadığını araştırmak
***Alacaklıları toplantıya çağırmak
NOT
Konkordato komiseri kusurundan doğan zararlardan sorumludur.
> Konkordato komiserinin, mühlet içerisinde borçlu hakkında vereceği raporlar üzerine konkordato mühletinin kaldırılmasına hükmedilebilir.
4. Alacaklılar Toplantısı
> Madde 292 – Alacaklılar, komiser tarafından ilan tarihinden itibaren yirmi gün içinde alacaklarını bildirmeye mühlet kararının yayımlandığı gazetede yapılacak ilanla davet olunur. Ayrıca, ilanın birer sureti adresi belli olan alacaklılara posta ile gönderilir. İlanda, hilafına hareket eden alacaklıların bilançoda
kayıtlı olmadıkça konkordato müzakeresine kabul edilmeyecekleri ihtarı da yazılır.
> Aynı ilanda komiser; yukarıdaki fıkrada yazılı müddet geçtikten sonra olmak üzere, konkordato teklifini müzakere etmek için alacaklıları muayyen bir gün ve saatte toplanmaya davet eder ve toplantıdan önceki on gün içinde belgeleri inceleyebileceklerini bildirir.
> Madde 294 – Komiser alacaklılar toplanmasına başkanlık eder ve borçlunun vaziyeti hakkında bir rapor verir.
> Borçlu lazım gelen malumatı vermek üzere toplanma da hazır bulunmaya mecburdur.
> Müzakere neticesinde tutulan konkordato zaptı derhal imza olunur. İmzayı takip eden on gün içinde gerçekleşen eklenmeler kabul olunur.
> Madde 297 – Konkordato, kaydedilmiş olan alacaklıların yarısını ve alacakların üçte ikisini aşan bir çoğunluk tarafından imza edilmiş ise kabul edilmiş sayılır.
> İmtiyazlı alacaklılarla borçlunun karısı, kocası ve ana, baba ve evladı ne alacak ve ne de alacaklı ekseriyetini teşkilde hesaba katılmazlar.
> Rehinle temin edilmiş alacaklar komiser tarafından takdir edilen kıymet neticesinde teminatsız kaldıkları kısım için hesaba katılırlar.
> Nizalı veya taliki şarta bağlı veyahut muayyen olmayan bir vadeye tabi alacakların hesaba katılıp katılmamasına ve ne nispette katılacağına icra mahkemesi karar verir. Şu kadar ki bu iddialar hakkında ilerde mahkemece verilecek hükümler mahfuzdur.
> Konkordatonun alacaklılar toplantısında İİK’de belirtilen çoğunlukla kabul edilmesi halinde konkordato komiseri durumu ticaret mahkemesine bildirir.
5. Konkordatonun Tasdiki
> Ticaret mahkemesi konkordatoyu inceledikten sonra şu şartların varlığı halinde konkordatonun tasdikine karar verir:
***Borçlunun ödemeyi taahhüt ettiği para, borçlunun kaynakları ile orantılı olmalıdır.
Konkordato, alacaklılar toplantısında istenilen çoğunlukla kabul edilmiş olmalıdır.
***Borçlu konkordato işlemlerinin yerine getirilmesini, imtiyazlı alacakların ödenmesini sağlamak için teminat göstermelidir.
***Borçlu konkordatonun tasdiki için gerekli giderleri mahkeme veznesine depo etmiş olmalıdır.
> Bu şartların varlığı halinde ticaret mahkemesi konkordatonun tasdikine karar verir. Ticaret mahkemesi yapacağı inceleme sonucunda konkordatonun reddine de karar verir.
> Ticaret mahkemesinin bu kararına karşı kararın tefhim ve tebliğinden itibaren on gün içinde temyiz yoluna başvurulabilir.
6. Konkordato Hakkındaki Kararın İlanı
> Ticaret mahkemesinin konkordato hakkındaki kararı gerekli yerlere bildirilir ve ilan ile birlikte konkordato mühletinin sonuçları da ortadan kalkmış olur.
7. Konkordatonun Hükümleri
> Konkordatonun tasdik edilmesi ile birlikte borçlu, konkordato dahilinde borçlarını ödemelidir. Dolayısıyla konkordatonun başlamasının borçlu ve alacaklıları bakımından bazı sonuçları vardır. Bunlara konkordatonun hükümleri denir.
> Konkordato kural olarak tüm alacaklılar için geçerlidir. Yani alacaklıların konkordato dışında alacaklarını talep etmeleri mümkün olmadığı gibi borçlu da borçlarını konkordato hükümleri dahilinde ödemelidir.
> Ancak şu haller istisnai olarak konkordato dışında da talep edilebilir:
***Rehinli alacaklar
***Malın aynından doğan amme alacakları
***İmtiyazlı alacaklar
NOT
Konkordato yalnızca imtiyazı sız alacaklar için mecburidir.
> Konkordato mühleti içerisinde borçluya karşı takip yapılamaz, başlamış olan takipler durur. Konkordatonun, tasdiki ile kesinleşmesi sonucunda borçlunun haczedilmiş bulunan malları üzerindeki haciz düşer. Ancak takipler düşmez; yani borçlu süresinde borçlarını ödeyemezse takiplere devam edilebilir.
> Borçlunun konkordato dışında alacaklılara bulunduğu vaatler geçersizdir.
8. Konkordatonun Feshi
> Borçlu konkordato hükümlerine aykırı davranırsa, kötü niyetli muamelelerde bulunursa, alacaklılarını zarara sokma kastıyla hareket ederse konkordato ticaret mahkemesince feshedilir. Bu durumda konkordatonun tamamen (tam alacaklar) feshi istenebilir.
> Konkordatonun feshedilmesi halinde, fesih kararından itibaren en geç on gün içinde borçlu iflasa tabi şahıslardan olmasa bile borçlunun iflası istenebilir.
> Konkordatonun yalnızca bir alacaklı için geçerli olmak üzere feshi de mümkündür. Borçlu alacaklarını konkordatoda belirtilen sürede ve miktarda ödemek zorundadır. Borçlunun bir alacaklısının alacağını, konkordato dahilinde ödememesi halinde yalnızca alacağı ödenmeyen alacaklı sadece kendisi için konkordatonun feshedilmesini isteyebilir. Böylelikle bu alacaklı alacağını takip yoluyla talep etme hakkına da sahip olur.
9. İflastan Sonra Konkordato (İflas İçi Konkordato)
> Borçlunun iflastan sonra da konkordato yoluna gitmesi mümkündür. Borçlunun iflastan sonra da tabi olabileceği bu konkordatoya iflas içi ya da iflastan sonra konkordato denir.
> İflastan sonra konkordato teklifi verilmesinde iki olasılık söz konusudur. “İflas ödeme emrinde borçlunun konkordato teklif edebileceği” de belirtilir. Bu nedenle borçlu ticaret mahkemesi henüz iflasına karar vermemişken, iflas davası görülürken konkordato teklif edebileceği gibi iflas kararı verilmesinden sonra da konkordato teklif edebilir. Borçlunun iflas davası devam ederken konkordato teklifinde bulunması halinde iflas süreci duraklamaz; iflas davasını gören ticaret mahkemesi davayı görmeye devam eder ve konkordato şartlarını mevcut bulursa iflasın ertelenmesine karar vererek borçluya konkordato mühleti verilmesini kararlaştırabilir. Ticaret mahkemesi iflasın ertelenmesine karar vermeyerek borçlunun iflasına hükmederse borçlu konkordato teklifini (iflastan sonra konkordato) “iflas idaresi”ne verebilir.
> Borçlunun iflasından sonra konkordato teklifini iflas idaresine vermesi gerekir, iflas idaresi konkordato teklifini ikinci alacaklılar sağlandığında alacaklılara bildirir.
> İflastan sonraki konkordatoda, (iflas içi konkordato) konkordato mühleti ve konkordato komiseri yoktur. Konkordato komiserinin tüm görevleri “iflas idaresi”nce yerine getirilir.
> İkinci alacaklılar toplantısında konkordato teklifi alacaklıların yarısından fazla bir çoğunlukla ve bu alacaklıların alacakları da toplam alacakların en az üçte biri tutarında olmak şartıyla kabul edilirse kabul edilen konkordato tasdik için ticaret mahkemesine sunulur.
> Ticaret mahkemesi konkordatoyu inceledikten sonra tasdik ederse bunu iflas idaresine bildirir. İflas idaresi de borçlunun iflasına karar veren ticaret mahkemesine başvurarak iflasın kaldırılmasını talep eder. Ticaret mahkemesinin konkordatoyu reddetmesi halinde iflasın tasfiyesine devam edilir.
> Ticaret mahkemesinin tasdik kararı sonrasında iflas kaldırılır ve konkordato hükümleri borçlu hakkında uygulanır. Konkordato hükümleri adi konkordato hükümleri ile benzerlik gösterir.
> İflas içi konkordatoda da adi (iflas dışı) konkordatoda olduğu gibi konkordatonun bir alacaklı için veya tamamen feshedilmesi mümkündür.
