Urartular ne zaman ve nerede kurulmuştur? Urartuların özellikleri, tarihi, kuruluş ve yıkılışı hakkında bilgi. Urartuların tarihi ve haritası.
Urartular; başkentleri Tuşpa (bugün Van) olmak üzere Doğu Anadolu’nun Van Gölü çevresinde kurulmuş ilkçağ devleti ve halkıdır.
İÖ 9-6. yüzyıllar arasında yaşamış olan Urartu Krallığı’nın sınırlarının çekirdeğini Van Gölü’nün çevresi oluşturuyordu. İÖ 9. yüzyılın ortalarına kadar Asur baskısı altında yaşayan Urartular, bu tarihte küçük boyların bir araya gelmeleriyle Urartu Krallığı’nı kurdular. İlk Urartu kralı Aramu’dur (İÖ 850-840).
Urartu Haritası
Urartuların merkezi bir devlet haline getiren Aramu’dan sonra gelen I. Sarduri’dir (İÖ 840-830). Sarduri, krallığının başkentini günümüzdeki Van Kalesi ve çevresinde yer alan Tuşpa’da kurdu. Yerine geçen oğlu İşpuni (İÖ 830-810), Urartu diliye yazılmış en eski yazılı belgeleri bırakan kraldır. Oğlu I. Menua (İÖ 810-786) dönemi, Urartu Krallığı’nın yükseliş dönemini oluşturur. Bu dönemde Asur ile yapılan savaşlarda yavaş yavaş üstünlük Urartuların eline geçti. I. Menua’dan sonra yerine geçen oğlu I. Argişti (İÖ 786-764) döneminde de Urartu Krallığı genişlemesini sürdürdü. Saltanatının beşinci yılında birçok Asur kentini ele geçirdi, sekizinci yılında da bir Asur Ordusu’nu yenilgiye uğrattı.
Aras Vadisi’nin kuzeyine yaptığı seferde, bu bölgeyi topraklarına kattı.
Argiştihinili Kenti’nde kurdurdu. İÖ 8. yüzyılın ortasında Urartu Krallığı yükselişinin doruğuna erişti. Bu dönemde Urartu Devleti’nin sınırları kuzeyde Kafkasötesi’ne, batıda Geç Hitit Kent Devletleri’nin sınırlandığı bölgeye uzandığı gibi Kuzey Suriye de Urartu egemenliği altındaydı. Oğlu II. Sarduri (İÖ 764-735). Asur ülkesine başarılı seferler düzenledi. III. Tiglatpileser (İÖ 745-728) İÖ Urartu Ordusu’nu Urfa yalanlarında yenilgiye uğrattı. Bu ağır yenilginin ardından, Urartuların egemenliği altında bulunan birçok bölge, krallıktan kopmaya başladı. Oğlu I. Rusa’ nın (İÖ 735-714) en büyük uğraşısı, birliği yeniden sağlamak oldu. Asur Kralı II. Sargon (İÖ 722-705) İÖ 714′ te büyük bir orduyla Urartu topraklarına girdi. Urartular ağır bir yenilgiye uğradılar, tüm ülke yerle bir edildi.
Ancak bu ağır yenilgi Urartu Krallığı’ nın sonunu getirmedi. II Rusa’nın yerine geçen oğlu II. Argişti (İÖ 714-685), yakıp yıkılan ülkesini onarmaya girişti. Oğlu E. Rusa (İÖ 685-645) dönemi, bayındırlık etkinliklerinin sürdüğü bir dönemdir. II. Rusa kuzeyden inen göçebe İskit ve Kimmer boylarına karşı koymaya çalıştıysa da fazla başarılı olamadı. Yazılı belgeler, en son II. Rusa dönemine ilişkin bilgiler verirler. Bundan sonraki Urartu krallarının adlarının yanı sıra çok az bilgi vardır. E. Rusa’nın oğlu III. Sarduri’den (İÖ 645-635) sonra çeşitli belgeler üzerindeki kısa anlatımlardan çıkan bilgilerin ışığında, İÖ 585’te İskitler tarafından yıkılan Urartu Krallığı’nın başına sırasıyla şu krallar geçti. IV. Sarduri (?), Erimena (İÖ 635-625), III. Rusa (10 625-609/585?), IV. Rusa (?).
