Laparoskopi nedir ve ne amaçla niçin yapılır? Laparoskopinin riskleri nelerdir, hazırlanma ve sonrasında yapılacaklar, sonuçların yorumlanması.
Laparoskopi
Laparoskopi nedir?
Tanısal laparoskopi olarak da bilinen laparoskopi, karın içindeki organları incelemek için kullanılan cerrahi bir tanı prosedürüdür. Sadece küçük kesiler gerektiren düşük riskli, minimal invaziv bir prosedürdür.
Laparoskopi, karın organlarına bakmak için laparoskop adı verilen bir alet kullanır. Bir laparoskop, yüksek yoğunluklu bir ışık ve önde yüksek çözünürlüklü bir kamera ile uzun, ince bir tüptür. Enstrüman karın duvarındaki bir kesi içinden sokulur. Hareket ettikçe, kamera görüntüleri bir video monitörüne gönderir.
Laparoskopi, doktorunuzun açık ameliyat olmadan vücudunuzun içinde gerçek zamanlı olarak görmesini sağlar. Doktorunuz ayrıca bu işlem sırasında biyopsi örnekleri alabilir.
Laparoskopi neden yapılır?
Laparoskopi sıklıkla pelvik veya karın ağrısının kaynağını tanımlamak ve teşhis etmek için kullanılır. Genellikle invaziv olmayan yöntemler tanıya yardımcı olamadığında yapılır.
Birçok durumda, karın problemleri aşağıdakiler gibi görüntüleme teknikleri ile de teşhis edilebilir:
- Vücudun görüntülerini oluşturmak için yüksek frekanslı ses dalgalarını kullanan ultrason
- Vücudun kesit görüntülerini çeken bir dizi özel röntgen olan BT taraması
- Vücudun görüntülerini üretmek için mıknatıslar ve radyo dalgaları kullanan MRI taraması
- Laparoskopi, bu testler bir teşhis için yeterli bilgi veya bilgi sağlamadığında yapılır. Prosedür ayrıca, karın içindeki belirli bir organdan biyopsi veya doku örneği almak için de kullanılabilir.
Doktorunuz aşağıdaki organları incelemek için laparoskopi önerebilir:
- apandis
- safra kesesi
- karaciğer
- pankreas
- ince bağırsak ve kalın bağırsak (kolon)
- dalak
- mide
- pelvik veya üreme organları
Bu alanları laparoskopla gözlemleyerek doktorunuz şunları tespit edebilir:
- abdominal kitle veya tümör
- karın boşluğunda sıvı
- karaciğer hastalığı
- bazı tedavilerin etkinliği
- belirli bir kanserin ilerleme derecesi
- Ayrıca, doktorunuz tanıdan hemen sonra durumunuzu tedavi etmek için bir müdahale yapabilir.
Laparoskopinin riskleri nelerdir?
Laparoskopi ile ilişkili en yaygın riskler kanama, enfeksiyon ve karnınızdaki organlara verilen hasardır. Bununla birlikte, bunlar nadir görülen olaylardır.
İşleminizden sonra, herhangi bir enfeksiyon belirtisine dikkat etmek önemlidir. Aşağıdakileri deneyimlerseniz doktorunuza danışın:
- ateş veya titreme
- zamanla daha yoğun hale gelen karın ağrısı
- insizyon bölgelerinde kızarıklık, şişme, kanama veya drenaj
- sürekli bulantı veya kusma
- kalıcı öksürük
- nefes darlığı
- idrara çıkamama
- baş dönmesi
Laparoskopi sırasında incelenen organlarda küçük bir hasar riski vardır. Bir organ delinirse vücudunuza kan ve diğer sıvılar sızabilir. Bu durumda, hasarı onarmak için başka bir ameliyat gerekir.
Daha az yaygın riskler şunları içerir:
- genel anesteziden kaynaklanan komplikasyonlar
- karın duvarının iltihabı
- pelvisinize, bacaklarınıza veya ciğerlerinize gidebilecek bir kan pıhtısı
Bazı durumlarda, cerrahınız tanısal laparoskopi riskinin minimal invaziv bir teknik kullanmanın yararlarını garanti etmek için çok yüksek olduğuna inanabilir. Bu durum genellikle daha önce karın ameliyatları geçirmiş olanlarda görülür ve bu da karın bölgesindeki yapılar arasında yapışma riski taşır. Yapışıklıklar varlığında laparoskopi yapmak çok daha uzun sürecek ve organların yaralanma riskini artıracaktır.
Laparoskopiye nasıl hazırlanırım?
Aldığınız reçeteli veya reçetesiz satılan ilaçları doktorunuza söylemelisiniz. Doktorunuz işlemden önce ve sonra nasıl kullanılması gerektiğini size söyleyecektir.
Doktorunuz, laparoskopinin sonucunu etkileyebilecek herhangi bir ilacın dozunu değiştirebilir. Bu ilaçlar şunları içerir:
- kan incelticiler gibi antikoagülanlar
- aspirin (Bufferin) veya ibuprofen (Advil, Motrin IB) dahil olmak üzere steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar (NSAID’ler)
- kan pıhtılaşmasını etkileyen diğer ilaçlar
- bitkisel veya diyet takviyeleri
- K vitamini
Hamileyseniz veya hamile olabileceğinizi düşünüyorsanız, doktorunuza da söylemelisiniz. Bu, gelişmekte olan bebeğinize zarar verme riskini azaltacaktır.
Laparoskopiden önce doktorunuz kan testleri, idrar tahlili, elektrokardiyogram (EKG) ve göğüs röntgeni isteyebilir. Doktorunuz ayrıca ultrason, BT taraması veya MRI taraması dahil olmak üzere belirli görüntüleme testleri de yapabilir.
Bu testler, doktorunuzun laparoskopi sırasında incelenen anormalliği daha iyi anlamasına yardımcı olabilir. Sonuçlar ayrıca doktorunuza karnınızın hakkında görsel bir bilgi verir. Bu, laparoskopinin etkinliğini artırabilir.
Laparoskopiden önce muhtemelen en az sekiz saat boyunca yemek yemekten ve içmekten kaçınmanız gerekir. Prosedürden sonra bir aile üyesi veya arkadaşınızın sizi eve götürmesini de ayarlamalısınız. Laparoskopi genellikle genel anestezi kullanılarak yapılır, bu da sizi uykulu yapabilir ve ameliyattan birkaç saat sonra araba kullanamazsınız.
Laparoskopi nasıl yapılır?
Laparoskopi genellikle ayakta tedavi olarak yapılır. Bu, ameliyatınızla aynı gün eve gidebileceğiniz anlamına gelir. Bir hastanede veya poliklinik merkezinde yapılabilir.
Muhtemelen bu tip ameliyatlar için genel anestezi verilecektir. Bu, prosedür boyunca uyuyacağınız ve herhangi bir acı hissetmeyeceğiniz anlamına gelir. Genel anestezi elde etmek için damarlarınızdan birine intravenöz (IV) bir çizgi eklenir. IV yoluyla, anestezi uzmanınız size özel ilaçlar verebilir ve sıvılarla hidrasyon sağlayabilir.
Bazı durumlarda bunun yerine lokal anestezi kullanılır. Lokal bir anestezi bölgeyi uyuşturur, bu nedenle ameliyat sırasında uyanık olsanız bile, herhangi bir acı hissetmezsiniz.
Laparoskopi sırasında cerrah göbek deliğinizin altına bir kesi yapar ve daha sonra kanül adı verilen küçük bir tüp yerleştirir. Kanül karnınızı karbondioksit gazı ile şişirmek için kullanılır. Bu gaz, doktorunuzun karın organlarınızı daha net görmesini sağlar.
Karın şişirildikten sonra, cerrah laparoskopu insizyondan sokar. Laparoskopa bağlı kamera görüntüleri ekranda görüntüler ve organlarınızın gerçek zamanlı olarak görüntülenmesini sağlar.
Kesi sayısı ve boyutu, cerrahınızın hangi spesifik hastalıkları doğrulamaya veya dışlamaya çalıştığına bağlıdır. Genellikle, her biri 1 ila 2 santimetre uzunluğunda bir ila dört kesi alırsınız. Bu kesiler diğer aletlerin yerleştirilmesine izin verir. Örneğin, cerrahınızın biyopsi yapmak için başka bir cerrahi alet kullanması gerekebilir. Biyopsi sırasında değerlendirilecek bir organdan küçük bir doku örneği alırlar.
Prosedür yapıldıktan sonra aletler çıkarılır. Daha sonra kesileriniz dikiş veya cerrahi bantla kapatılır. İnsizyonların üzerine bandaj yerleştirilebilir.
Laparoskopi ne kadar sürer?
Ameliyat bittiğinde, hastaneden serbest bırakılmadan önce birkaç saat gözlemleneceksiniz. Solunum ve kalp atış hızınız gibi hayati belirtileriniz yakından izlenecektir. Hastane personeli ayrıca anestezi veya prosedüre karşı advers reaksiyonları kontrol edecek ve uzun süreli kanamaları izleyecektir.
Gözlem süresi aşağıdaki durumlara bağlı olarak değişecektir:
- genel fiziksel durumunuz
- kullanılan anestezi türü
- vücudunuzun ameliyata reaksiyonu
- Bazı durumlarda, bir gece hastanede kalmanız gerekebilir.
Genel anestezi aldıysanız bir aile üyesi veya arkadaşınızın sizi eve götürmesi gerekecektir. Genel anestezi etkilerinin geçmesi genellikle birkaç saat alır, bu nedenle işlemden sonra araba sürmek güvenli olmayabilir.
Laparoskopiyi takip eden günlerde, kesilerin yapıldığı bölgelerde orta derecede ağrı ve zonklama hissedebilirsiniz. Herhangi bir ağrı veya rahatsızlık birkaç gün içinde düzelmelidir. Doktorunuz ağrıyı hafifletmek için ilaç reçete edebilir.
İşleminizden sonra omuz ağrınız olması da yaygındır. Ağrı genellikle, cerrahi aletler için bir çalışma alanı oluşturmak için karnınızı şişirmek için kullanılan karbondioksit gazının bir sonucudur. Gaz, sinirleri omzunuzla paylaşan diyaframınızı tahriş edebilir. Ayrıca şişkinliğe neden olabilir. Rahatsızlık birkaç gün içinde ortadan kalkmalıdır.
Genellikle tüm normal aktivitelerinize bir hafta içinde devam edebilirsiniz. Laparoskopiden yaklaşık iki hafta sonra doktorunuzla bir takip randevusuna gitmeniz gerekecektir.
Daha yumuşak bir iyileşme sağlamak için yapabileceğiniz bazı şeyler:
- Kan pıhtılaşma riskinizi azaltmak için mümkün olan en kısa sürede hafif aktiviteye başlayın.
- Normalde olduğundan daha fazla uyuyun.
- Boğaz ağrısını hafifletmek için boğaz pastilleri kullanın.
- Gevşek kıyafetler giyin.
Laparoskopi sonuçları
Biyopsi yapılmışsa, bir patolog inceleyecektir. Patolog, doku analizi konusunda uzmanlaşmış bir doktordur. Sonuçları detaylandıran bir rapor doktorunuza gönderilecektir.
Laparoskopiden elde edilen normal sonuçlar karın kanaması, fıtıklar ve bağırsak tıkanıklıklarının olmadığını gösterir. Ayrıca tüm organlarınızın sağlıklı olduğu anlamına gelir.
Laparoskopiden anormal sonuçlar, aşağıdakileri içeren belirli koşulları gösterir:
- fıtıklar
- apandisit, bağırsak iltihabı
- miyomlar veya uterusta anormal büyüme
- kistler veya tümörler
- kanser
- kolesistit, safra kesesinin iltihabı
- uterusun astarını oluşturan dokunun uterusun dışında büyüdüğü bir bozukluk olan endometriozis
- belirli bir organda yaralanma veya travma
- pelvik inflamatuar hastalık, üreme organlarının enfeksiyonu
Doktorunuz sonuçları gözden geçirmek için sizinle bir randevu ayarlayacaktır. Ciddi bir tıbbi durum bulunursa, doktorunuz sizinle uygun tedavi seçeneklerini tartışacak ve bu durumu ele almak için bir plan hazırlamak için sizinle birlikte çalışacaktır.
