Lenin Kimdir? Sovyetler Birliğinin Kurucu Önderinin Hayatı

0
Advertisement

Lenin kimdir? Sovyetler Birliğinin kurucusu Lenin hayatı, biyografisi, siyasi kariyeri, eserleri, kitapları, düşünceleri.

Lenin Kimdir? Sovyetler Birliğinin Kurucu Önderinin Hayatı

Lenin; Rus düşünür ve yazarı, siyaset ve devlet adamı; devrimle SSCB’ nin kurucu önderidir (Simbirsk, günümüzde Ulyanovsk 1870-Nijni-Novgorod 1924); asıl adı Vladimir İlyiç Ulyanov.

Gerekli kültür havasında (piyano ve müzik dersi, zengin bir kitaplık ve okuma alışkanlığı, satranç) hoşgörülü ama disiplinli çevrede yalan bir kız kardeşle (Anna) bir ağabeyin de (Şaşa, 1886-1887), etkisinde kaldı. Vladimir, Latincede çok başarılı, tarih, edebiyata yakın, yabancı dillere yatkın bir yapıdaydı. Vladimir İlyiç’i etkileyen iki önemli olay, babasının beyin kanamasından ölümü (Ocak 1886), Çar III. Alekandr’ı amaçlayan bir suikast girişiminin hazırlıkları sırasında yakalanan ağabeyi Aleksandr’ın öldürülüşü (8 Mayıs 1887) oldu. Vladimir İlyiç, Kazan Üniversitesi Hukuk Fakültesine bu acıların kırılışlarıyla başladı.

Ağabeyi gibi Narodnaya Volya (Halkın İradesi) örgütüne katılmadıysa da bir öğrenci eylemi yüzünden okuma hakkı elinden alındı, Kazan’ın Kokuşkino Köyü’ne sürüldü (Aralık 1887 günümüzdeki adı: Lenino). Bir buçuk yıl sonra Kazan’da otrma iznini elde etti (1888 Güz). Önceki okumalarına eklenen zengin bir çalışmaya başladı: Marx (Das Kapital). Marksçı görüş, Vladimir’in mizacı da bu kuramın sözcülüğünü etmeye biçilmiş kaftandı. Keskin zekâsı, döğüşken doğası, sert ve iğneliyici eleştiriye yatkınlığı derin bir duyarlıkla karmaşmış uzaksılığı Marx’i baştacı etmesi için yeter özelliklerdi” (Sosyalist Akımın Gelişmesi: Lenin Petrogradda., Edmund Wilson). 1889-1891 arasında kendi yöetimiyle kendini yetiştirmenin en verimli dilimini yaşadı, St. Petersburg (Leningrad) Hukuk Fakültesi’ni dışardan katıldığı sınavlarla birincilikle bitirerek avukatlık yapmakını kazandı. Annesini desteksiz bırakmamak, hatırını kırmamak için Samara’ya döndü, kendisine çok boş zaman bırakacak biçimde biraz avukatlık da yaptı, okumalarını sürdürdü.

1803 güzünde St.Petersburg’ a gitti, Sosyal Demokratların Starik (Büyükler) denen yeraltı grubuna katıldı, işçi toplulukları arasında öğrenci ve kışkırtıcı çalışmalara girişti.

Ağır bir zatüree yüzünden yurt dışına çıkma izni alınca (1895 bahan) oralarda oralarda yaşayan marksistlerle tanışma olanakları buldu (Plehanov, Akselrod, Paul Lafargue), bu yıllarda kimliğini gizlemek için yazılanndan kullandığı takma ad K. Tülin idi. Tutuklandı (20 Aralık 1895). St. Petersburg cezaevindeki on dört ayını, çeviriler yapmak, anlaşma şifreleri hazırlamak, beden eğitimiyle kendisini sağlıklı tutmak gibi yöntemli oyalanışlarla doldurdu, üç yıllık Doğu Sibirya sürgününü geçirmek üzere Şuşensko köy-kasabacığına getirildi (Mayıs 1897). Burada uzun yürüyüşler, av gezileri, beden eğitimi, çeviri çalışmalan yanı sıra sürekli okuyup yazarak zamanını değerlendirdi, ikinci seçtiği takma adla (Vladimir İlin) basılacak (Petersburg) kitabını burada hazırladı: Razvitiye Kapitalizmo v Rossi (Rusya’da Kapitalizmin Gelişmesi) 1899. Ufa’da sürgüne yargılı Nadejda Krupskaya ile evli olarak birlikte yaşama izni sağladı (1898) çalışmalarını ortaklaşa yürüttüler.

Advertisement

Lenin Kimdir? Sovyetler Birliğinin Kurucu Önderinin Hayatı

Süresini dolduran Vladimir İlyiç, eşini Ufa’da bırakarak Avrupa’ya kaçmadan önce başkente ve Moskova’ya uğradı.

Gizli parti için sürekli bir yayın organının örgütlenmesi gerektiğine inanarak çevreyi hazırladı, işbirliği yapacağı marksistlerle buluşup nicedir düşlediği gazetenin yayınını hazırladı: İskra (Kıvılcım). Lena Irmağı’nın adından yararlanan Vladimir İlyiç, ilk kez Lenin takma adını bu yıl kullandı (Lena’lı) ve bir daha bırakmadı. Bundan sonra Avrupa kentlerindeki sürgünlük yaşamı, parti kongreleri, gazete yazarlığı, kitap yaratıcılığıyla dolacak, yaşamı, aile ve yakınların yardımlarından, parti dayanışmasından, yabancı ülkeler sosyalistlerinin konukseverliğinden, yazı ve kitap ücretlerinden karşılanacaktır.

Bu dönemde ilk ve önemli eseri: Çto Dellat? (Ne Yapmalı?) 1902-1903 Kongresinde (Brüksel, Londra 19033) partiyi ikiye böler: Lenin ve yandaşları {Bolşevikler. Çoğunluk), Martov’un ardından gidenler {Menşevik: Azınlık). İşçi-köylü birliğine dayalı devrimci demokratik diktatörlük isteyenlerle (Lenin) liberal burjuvaziye yaslanan burjuva demokratik devrimini gelişme aşamasının zorunlu adımı sayanlar (Menşevikler). 1912’deki Prag Kongresi’ne (6.) kadar sürece bu iki başlı akım, İskra’nın yayımını bozmadı. Gazetenin dağıtımı işte bu yüzden bir “tohum serpme” idi ve bu arada Lenin önemli bir eserini daha hazırladı: Şag Vperyood Dva Şag a Nazad-(Bir Adım İleri İki Adım Geri) 1904. Londra’daki 5. Kongre’de (30 Nisan-19 Mayıs 1907) ise gerçek çoğunluk gücünü Bolşevikler elde etti.

Lenin Finlandiya ve İsveç’teki kısa bir dönemden sonra yine Avrupa’ya döndü (1907).

Bu dönemde Lenin en önemli eserlerinden birini yazdı: Materializm i Empiriokritism (Özdekçilik ve Deneysel Eleştiricilik) 1908. Parti’nin 66. Kongresi’nde (Prag 1912), Menşeviklerin dışlanması kabul edildi, yasal Bolşevik gazete Pravda’nın (Gerçek) yayımı başladı (22 Nisan 1912 St. Petersburg). Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasıyla II. Enternasyonal’e katılmış partiler, ulusal hükümetlerine destek olmaya öncelik verirlerken Lenin, karşı koymaya çağırdı. Lenin’e göre sosyal şoven partilerin bu eğilimine son verilmeli ve savaş, iç savaşa dönüştürülmeliydi. Bu dönemin önemli eseri: Imperyalizm kak Noveysp Etap Kapitalizma (Emperyalizm, Kapitalizmin En Yüksek Aşaması) 1916. Savaşın başından 1914 sonuna kadar 70 kadar greve katılan işçi sayısı 35 bin olduğu halde 1915’te patlak veren binden fazla greve yarım milyondan çok insan katıldı. Bu arada Rusya’da bütün kaynaklar tükenmiş gibiydi, kentlerde açlık başlamıştı (1916).

Savaşı sürdürebilmek için Rusya, 8 milyon rublelik bir borç bekliyordu. Çeşitli günlük hoşnutsuzlukların körüklendiği grev dalgası gittikçe büyüyordu. 1917’nin ilk ayında 250 bin işçi greve katılmış, Şubatta bu sayı yarım milyona yaklaşmıştı. Şubat Devrimi diye anılan eylemler dizisi bu hava içinde başladı. 8 Mart 1917’de greve başlayan Putilof Fabrikası işçileri kendilerine eklenenlerle Petrograd’da uzun yürüyüşler yaptılar. 26 Şubatta grev silahlı çatışmaya dönüştü. Polislerin silahlarını ele geçiren işçiler, 40 arkadaşlarının ölümü üzerine inandırıcı bir coşkuyla askerleri yanlarına çekmeyi başardılar. 27 Şubatta cephanelik ele geçirilmiş, 60 bin asker işçilere katılmış, işçi-asker Sovyetlerinin kuruluşu hemen gerçekleştirilmişti.

Lenin Kimdir? Sovyetler Birliğinin Kurucu Önderinin Hayatı

Advertisement

Sovyetler Birliği Kuruluyor

Bundan sonra, dünyada ilk sosyalist hükümetle yönetilecek olan Rusya’nın (daha doğru bir deyişle Sovyetler Birliği’nin) tarihsel takvimidir ve Lenin’in bu büyük değişimdeki rolü çok önemliyse de toplumun dönüşümü açısından yine de ancak bir (kişilik) liderlik yer tutar. Asker kaputu giymiş köylülerle işçiler arasında bir ittifak doğunca Bolşevik Partisi Merkez Komitesi ve halk, Çarlığı devirmeye, geçici bir devrim hükümeti kurulması için çarpışmaya çağıran bir bildiri yayımladı.

Çarın tahttan çekilmesi (3 Mart) Kerenski Hükümeti (3 Mart), Almanya üzerinden Rusya’ya dönmeyi göze alan Lenin’in Petrograd’a gelişi (3 Nisan) Nisan Tezleri’nin partiye kabul ettirip Pravddda yayımlatışı (7 Nisan), böylece eylemin Bütün İktidar Sovyetlere amacına dönüşmesi. 7. parti kongresinin başkentte toplanışı (24-29 Nisan 1917), ülke çapında işçi-köylü Sovyetlerinin örgütlenişi (800 kadar), geçici hükümetin Sovyetlere karşı giriştiği toplu kıyım eylemi (4-8 Temmuz), Lenin’in gizlenişi.

Kornilof askeri darbesinin önlenişi (25 Ağustos), Petrograd Sovyeti’nin “bütün iktidarın Sovyetlerin Bolşeviklere katılışı (31 Ağustos ve sonrası), Lenin’in önemli kitabının (Gosudarstvo i Revolyutsiya: Devlet ve İhtilâl) çıkışı, gönderdiği iki önemli mektubun (Bolşevikler İktidarı Almalı mıdırlar?, Marksizm ve Ayaklanma) merkez komitesinde değerlendirilişi (15 Eylül), “Buhran Olgunlaşmıştır” makalesinin Raboçi Put (İşçi Yolu) gazetesinde yayımlanışı (29 Eylül), Lenin’in Petrograd’a dönüp Viborg işçi mahallesinde bir eve yerleşmesi (7 Ekim), 5 parti üyesini temsil eden Petrograd Bolşevikleri 3. Konferansının Lenin’in ayaklanma kararını kabul edişi (11 Ekim), 200 bin yeni işçinin Kızıl Muhaızlar’a katılışı (Ekim başlan).

Petrograd Garnizonu’nun devrimci askeri komitenin buyruğuna girişi (21 Ekim) Lenin’in kongre toplantı tarihinden (25 Ekim) önce ayaklanmayı başlatma ısrarı (24 Ekim), aynı gün eyleme geçiş, Kerenski’nin kaçışıyla geçici hükümetin dağılışı (25 Ekim), Kışlık Saray’ın da ele geçirilişiyle hükümet üyelerinin tutuklanışı (26 Ekim), devrimin zaferi (bu yüzden 25 Ekim yeni takvimle 7 Kasım), sosyalist devrimin yıldönümü olarak kutlanmaktadır.

Sovyetler Kongresi 26 Ekim 1917’deki toplantısında Halk Komiserleri Konseyini (Sovnarkom) seçti ve Lenin konsey başkanlığına getirildi.

Lenin, yaşamının geri kalan birkaç yılını yeni toplumun gereksinimlerine göre yön bularak coşkuyla doldurdu. İç savaşa bütün gücüyle karşı koydu. “Savaş komünizmi” dediği bu tutumun özel önlemlerini yürürlüğe soktu, Kızılordu’yu kurdu (Ocak 1918).

Ama cephede savaş sürerken boş durmayan karşı devrimcilerin kötü isteklerine engel olamadı. Bir tören dönüşünde Lenin, Dora Fanny Roid-Kaplan adlı bir kadın sosyalistin zehirli kurşunlarına hedef oldu (30 Ağustos 1918). Ölmediyse de yaşamını sınırlayan bir sakatlığa boyun eğmek zorunda kaldı, son iki yılını yarı inmeli olarak ve zorlukla konuşarak geçirdi, sonra hiç konuşamadı. Gorki Kenti’nde öldüğü zaman (21 Ocak 1924) uzun süredir kurduğu hükümet başka önderlerin (Stalin) yönetimi altındaydı.

Yaşamı boyunca bütün yazdıkları derlenip sınıflanarak 1960-1970 arasında 45 cilt olarak basıldı. Bozulmaması için gereğince tahnit edilen cesedi, Ocak 1924 cenaze töreniyle Moskova Kızıl Meydan’da kendisi için yapılan özel mezar-anıta konuldu. SSCB’nin çöküşünden sonra mozolesi tartışma konusu oldu.


Leave A Reply