Post-modernizm, modern mimarlıkta 1970’lerin başından günümüze değin olan dönemi anlatmak için kullanılan deyim hakkında bilgiler.
18. yüzyılda başlayan Sanayi Devrimi hem pek çok yeni yapı malzemesinin, hem de yeni yapım yöntemlerinin ortaya çıkmasını sağladı. Gene sanayileşmenin etkisiyle mimarlık gereksinmelerinde değişmeler oldu, yeni işlevler belirdi; ulaşım, üretim, iletişim, enerji üretimi yapılan, büyük depo ve mağazalar, bürolar gibi yeni yapı türleri ortaya çıktı.
Robert Venturi’den Vanna Venturi Evi (1964)
Bu değişimler olurken 19. yüzyılda Batı mimarlığında “tarihsel canlandırmacılık” anlayışı doğrultusunda, geçmiş dönemlerin mimarlık biçimleri uygulanıyordu. Birden çok eski üslup özelliğinin birlikte seçmeci bir anlayışla uygulandığı da oluyordu. Çağdaş yapı malzemeleri kullanılsa bile, üstleri kaplanıyor, geleneksel yöntem ve malzemeler kullanılmış izlenimi veren bir görünüm altında gizleniyordu.
Modern mimarlığın 19. yüzyıl sonunda ve 20. yüzyıl başındaki ilk kuşak mimarları bu yaklaşıma karşı çıktılar. Yapılarında yeni malzemeleri, yapım yöntemlerini açık açık, ne olduklarını göstererek kullanmaya başladılar. Yapıların, çağdaş yapım yöntemleri ile yapı malzemeleri açısından gereksiz olan süslemelerden arındırılmasını istediler. Bütün bunlar işlevci yanı ağır basan, yalın, süssüz, malzemeleri doğal biçim ve durumlarıyla göstermeyi yeğleyen bir mimarlık anlayışının ortaya çıkmasına yol açtı. Modern mimarlık ilkeleri hem ilk uygulandıklarında, hem de daha sonra eleştiriler aldı. Modern mimarlığı uluslararası, katı, çıplak, gerilimsiz ve duygusuz olmakla suçlayanlar çıktı. Mimarlar arasında da daha ilginç tasarımlar üretmek amacıyla modern mimarlık ilkelerini zorlayanlar oldu. 1970’lerin başından bu yana özellikle genç kuşak mimarlar sınırlan giderek daha çok zorlamaya başladılar. Böylece post-modernizm ya da modern mimarlığın ikinci evresi diye adlandırılan dönem başladı.
Öncüleri Kimlerdir?
Columbus, Indiana 4 Nolu İtfaiye İstasyonu (1968)
Post-modernizmin öncüleri, yapılarda teknolojik olanaklardan yararlanarak beklenmedik, ilginç biçimler yarattılar. Daire ya da yarım daire biçiminde pencereler, kapılar, üstü örtülü geniş iç avlular, basamaklı piramit gibi yukarı çıktıkça daralan ya da üst katlarda konsol çıkmalar üstünde taşmalar yapan yapılar ürettiler. Tarihsel biçimlere, yapı öğelerine tabu gözüyle bakmaktan vazgeçtiler. Bazı mimarlar anti-mimarlık adını verdikleri, üstündeki kaplama malzemesi dökülüyormuş gibi gözüken ya da bir köşesi üstünde ayağa kaldırılmış gibi duran, ilk bakışta akla, doğa yasalarına tersmiş gibi algılanan yapılar bile üretti. Post-modernizmin önde gelen mimarları arasında Robert Venturi, Charles Moore, Hans Hollein, O. M. Ungers, Robert Stern, Michael Graves, Philip Johnson, James Stirling, Aldo Rossi, Arata İsozaki, SITE (Alison Sky, Michelle Stone ve James Wines) bulunmaktadır.
