Muğla ilinin tarihi, tarihteki kurulan medeniyetler, tarihi yerleri, eski eserleri hakkında bilgi. Muğla’nın tarihçesi hakkında kısa ve temel bilgiler.
Muğla Bölgesi, ilkçağda Karya adıyla bilinmektedir. Bölgeye adını veren Karlar, İÖ 3000’de Ege Adaları’ na egemendiler ve deniz yoluyla Anadolu’ya geçerek kendi adlarıyla anılan bölgeye yerleştiler. Hititlerin egemen oldukları dönemlerde bölgenin adı Lukka idi. İÖ 12. yüzyılda Yunanistan’ dan gelen Dorlar, Rodos, İstanköy ve bu adaların karşısındaki Bodrum ve Reşadiye yarımadalarını işgal ettiler. Dorlar bu bölgede Halikarnassos (Bodrum) ve Knidos (Deveburnu) adlı iki kent kurdular. Muğla’nın da bu dönemde kurulmuş olması güçlü bir olasılıktır. Kentin adı eski kaynaklarda Mabella, Mobolia ve Moğola olarak geçer.
İÖ 546’da Persler Lidya Devleti’ne son vererek, tüm Anadolu ile birlikte Muğla yöresini de aldılar ve burada bir satraplık kurdular. Satraplığa Karya soyundan gelenler atanıyordu. Bu satrapların en ünlüsü Mausolos’tur. İÖ 334’te Anadoluya geçen İskender, önce Bodrum’u, arkasından da Muğla’ yı ele geçirdi. İskender’in ölümünden sonra Muğla önce Lysimakhos’un (İÖ 301) daha sonra da Seleukos’un (İÖ 395) eline geçti, İÖ 228’de Bergama Krallığı’na bağlandı. Bergama Kralı III. Attalos’un vasiyeti üzerine İÖ 133′ te bölge Roma’nın egemenliğine geçti. İÖ 66’da Pontos Kralı III. Mithradates, Muğla ve çevresini ele geçirdi. Ancak iki yıl sonra Roma’ya yenilip öldürülünce bölge kesin olarak Roma’ya katıldı, İÖ 395’te de Bizans’a bağlandı. Malazgirt Zaferi‘ni (1071) izleyen ilk yıllarda Selçuklu akıncıları kenti fethettiler.
Stratonikeia
Birinci Haçlı Orduları’nın gelişinden sonra Türkler Orta Anadolu’ ya çekilmek zorunda kalınca, Bizans imparatorluğu Batı Anadolu’yu yeniden ele geçirdi. 13. yüzyıl ortalarında Türkmenler Muğla kıyılarına çıkarak içerilere doğru ilerlemeye başladılar. Menteşe Bey 1292’de Muğla yöresinin büyük bir bölümünü fethederek bir beylik kurdu. Bizanslıların 1296’da, gönderdiği kuvvetler, Türkleri Fethiye yöresine çekilmek zorunda bıraktıysa da Menteşeoğulları yeniden güçlendi. Menteşe Beyliği döneminde Balat, Peçin ve Milas bölgenin önemli kentleri arasında yer alıyordu. 1389’da beyliğin topraklarının büyük bir bölümü Osmanlıların eline geçti. Ankara Savaşı’ nda Yıldırım Bayezit‘in yenilmesi üzerine Osmanlıların son verdikleri beyliklerin yanı sıra Menteşe Beyliği de yeniden kuruldu. Timur’un ölümüne kadar (1407) ona bağlı kalarak varlığını sürdüren Menteşe Beyliği, 1424’te, kesin olarak Osmanlı topraklarına katılmasına kadar sürdü.
Ancak Bodrum ve Rodos St. Jean Şövalyeleri’nin yönetimindeydi. Kanuni Sultan Süleyman 1522’de Rodos ile birlikte Bodrum’u da Osmanlı topraklarına kattı. Muğla, o zamanki adıyla Menteşe İli, Anadolu Eyaleti’nin bir sancağıydı. 1867’de de Menteşe Sancağı bağımsız mutasarrıflık konumuna getirildi. Sevr Antlaşması‘nın imzalanmasından sonra, İtalyanlar bölgeye asker çıkardılarsa da bu bir işgalden çok simgesel anlamlı bir tavırdı. İtalyanlar kısa süre sonra Muğla’yı tamamen boşalttılar. Cumhuriyetin ilanıyla birlikte Muğla il merkezi oldu ve Menteşe adı kullanımdan kaldırıldı.
Tarihi Yerler:
Muğla’nın en eski ve en büyük dinsel yapısı, 1344’te Menteşe beyi İbrahim Bey’in yaptırdığı Ulu Cami’ dir. Özgün görünümünden çok şey yitirmiştir. İlin en eski tarihli öteki camisi, Kurşunlu Cami’dir. 1494’te Esseyit Şucaattin’nin yaptırdığı cami, 1853’te kubbe kurşunlarının değişiminden sonra adı Kurşunlu Camiye dönüştü. Şeyh Bedrettin Mahallesindeki Şeyh Camisi, 1565’te Şeyh Bedrettin tarafından minare eklenmeden yaptırıldı. Minare çok sonraları 1806’da eklendi. 1843’te Batıkoğlu Hacı Ahmet Ağa’nın eski bir yapının yerine yaptırdığı Pazar Yeri Camisi önce minaresiz yaptırıldı, minare 1966’da eklendi. 1925’te Şahidi Mahallesi’ndeki Şahidi Camisi, 1848’de yıkık bir Mevlevi mescidi üzerine Hacı Osman Ağa tarafından yaptırıldı. Bahçesinde camiye adım veren Mevlevi Şeyhi Şahidi’nin (1470-1550) türbesiyle birçok ünlü kişiye ait mezarlar yer alır.
