Mutasyonun canlılar için olumlu ve olumsuz yönleri, etkileri nelerdir? Mutasyonun avantaj ve dezavantajları hakkında bilgi.
Mutasyonun Olumlu ve Olumsuz Etkileri
X-Men mutantları gibi romantik bilim kurgularının bir parçası olmaktan çok, günlük mutasyonlar doğanın en büyüleyici gizemlerinden biridir. Mutasyonlar, insanın varlığı da dahil olmak üzere Dünyadaki yaşam çeşitliliğinden sorumludur. Geçmişimizde, bugünümüz ve geleceğimiz içinde hayati bir rol oynamışlardır. Dünyadaki yaşamın tarihi mutasyonlarla şekillenmişken, çoğu mutasyon da olumlu bir etkiye sahip değildir.
Tanım
Mutasyonlar “DNA dizisinde kalıcı değişimdir.” Mutasyonlara dışsal (eksojen), endojen (yerel) faktörler ve “hücre mekanizmasındaki hatalar” neden olur. Dış faktörler, güneş ışığı, radyasyon veya sigara gibi çevresel faktörleri içerir. Dış faktörlere bağlı olmayan endojen faktörler ise, DN’nın replikasyonu sırasındaki oluşan ve genetik değişikliklere yol açabilen hatalardır.
Avantajları – Hayatta Kalma
Mutasyonlar, insanların çevrelerine uyum sağlamalarına imkan sağlar. Örneğin, laktoz toleransı; inekleri ve keçileri yetiştiren toplumlarda avantajlı olan gelişen spesifik bir dış mutasyondur. Mutasyonlar, bakterilerdeki antibiyotik direncinden, sıtmaya, orak hücre direncine ve HIV’e karşı bağışıklıktan sorumludur. Olağandışı bir boy kısalığına yol açan nadir bir gen mutasyonunun, Ekvador topluluğu için avantajlı olduğu kanıtlanmıştır. Ekvador toplumunda gelişen ve Laron sendromu olarak bilinen nadir gen mutasyonu, kansere ve diyabetlere karşı koruma sağlamaktadır.
Avantaj – Çeşitlilik
2008’de, Hücresel ve Moleküler Biyoloji Bölümü’nden Profesör Eiberg, “Aslen, hepimizin kahverengi gözleri vardı ama kromozomlarımızdaki OCA2 genini etkileyen bir genetik mutasyon sebebiyle herkesin gözü kahverengi değil” demiştir. Saç rengi, kellik, çiller ve güzellik lekeleri gibi çeşitlilik yaratan şeylerin mutasyonlarla ortaya çıktığını savunmuştur.
Dezavantaj – Hastalık
Mutasyonlar insanlara yardım ettiği kadar, bazı hastalıkların da sebebidir. Örneğin, Hint Yarımadası’nda nispeten yaygın olan belirli bir mutasyon, insanların kalp hastalığına yatkın olmalarına sebep olmaktadır. Kanser, diyabet ve astım gibi diğer birçok hastalık, genetik mutasyonlarla bağlantılıdır.
Dezavantaj – Genetik Bozukluk
Bir genetik bozukluk, bir bireyin DNA’sındaki anormalliğin neden olduğu bir hastalıktır. Anormallikler, tek bir gendeki küçük bir mutasyondan, tüm bir kromozomun veya kromozom setinin eklenmesine veya çıkarılmasına kadar değişebilir. ”Ayrılma, en yaygın mutasyon türlerinden biridir. Down sendromu, ayrılma ve gelişimsel gecikmeler gibi başka sonuçlara sahip olan bir genetik bozukluktur.
