Obsidiyen nedir, ne işe yarar? Obsidiyen taşının yapısı nasıldır, nasıl oluşur, özellikleri nelerdir? Obsidiyen hakkında bilgi.
Obsidiyen
Obsidiyen; kimyasal bileşim bakımından granite eşdeğer, çoğunlukla siyah renkli, yanardağ kökenli doğal camdır. Amerika Yerlileri ve pek çok ilkel insan topluluğu tarafından silah, alet ve süs eşyası yapımında, Maya uygarlığında da ayna imalinde kullanılmıştır.
Obsidiyen kavkımsı biçimde (düzgün yüzeyli ve keskin kenarlı) yaradığından, keskin taş aletlerin çoğu bu malzemeden yapılmıştır; bu aletler, özellikle de ok başı olarak kullanılanlar, taşın dış yüzeyinde hidratlanma sonucunda oluşan kabuklara bakılarak tarihlendirilir.
Akışkan haldeki lavların ani soğuması sonucunda oluşan obsidiyen camsı parlaklığa sahiptir ve pencere camından biraz daha serttir. Bunların çoğu volkanik kayaçlarla bağıntılıdır ve riyolitli lav akıntılarının üst bölümünü oluşturur. Ender olarak da, daykların ve sillerin ince kenarları halinde bulunur.
Obsidiyenlerin tipik koyu siyah renkleri, bol miktarlarda içerdikleri yakın konumlanmış kristalitlerden (mikroskop altında görülebilen, embriyon haldeki kristalcik) kaynaklanır; bu küçük kalıntıların (enklüzyon) sayısı o kadar çoktur ki, malzeme, kenar bölümlerinin dışında saydamsız (mat) bir özellik kazanır. Demir oksit tozu içerenlerin rengi kırmızı ve kahverengi, bol miktarda küçük gaz kabarcığı içerenlerinki ise açık gri olabilir.
Siyah ve kırmızı ya da siyah ve gri şeritli türlerine de rastlanır. Kristalitler çok küçük olduklarından mikroskop altında kutuplanma etkisi göstermezler; ama obsidiyenlerde, kristalitlerin yanı sıra bol miktarda mikrolit de (küçük kutuplanır kristalcik) bulunur ve bunlar mikroskop altında seçilebilir. Mikrolitler büyük ölçüde feldispattan oluşur. Bazı obsidiyenler çok sayıda, iyi gelişmiş kuvars, alkali feldispat ve plajiyoklaz kristali de içerir.
Obsidiyenlerin bazıları silis bakımından çok zengindir ve bunların bileşimi granitin ve riyolitinkine benzer; ötekilerin bileşimi ise trasit, dasit, andezit ve latit benzeridir. Bileşimi bazaltınkine eşdeğer olan camsı kayaçlara, obsidiyen yerine takilit denir.
Obsidiyen, ağırlık olarak çoğunlukla yüzde 1’den daha az su içerir; ama riyolitli lavların alt bölümünde basınç arttığından bu bölgelerde bu oran yüzde 10’a kadar çıkabilir ve bu durum malzemenin düşük sıcaklıklarda bile akışkan halde kalmasına neden olur. Malzeme yüzeye yükseldiğinde suyunu hızla yitirir ve eriyiğin ağdalılığı artar. Ağdalılığın artması kristallenmeye yol açar ve lav cam halinde katılaşır.
