Oliver Cromwell Kimdir? İngiliz Tarihinin Önemli Siyaset Adamı

0
Advertisement

Oliver Cromwell kimdir? İngiliz siyasetçi ve devlet adamı Oliver Cromwell hayatı, biyografisi, siyasi kariyeri, dönemi hakkında bilgi.

Oliver Cromwell

Oliver Cromwell; İngiliz askeri ve devlet adamıdır (Huntingdon 1599-Londra 1658). 17 yaşında Cambridge’ te okudu. 21 yaşında Lincoln İnn’de hukuk öğrenimi gördü. 1928’de Huntingdon’dan parlamento üyesi seçildi. Ancak, 1629’da dağıtılan parlamento 1640’a kadar 11 yıl bir daha toplanmadı. 1630’da Huntingdon’u krallığa karşı ayaklanmaya kışkırtmaktan özel meclis önüne çıkarılınca, St. İves çevresine yerleşti. 1640’ta Cambridge temsilcisi olarak Avam Kamarası‘nda yer aldı. 1640’tan sonra aşırı Kralcılık karşıtlarıyla güçbirliği yaptı. 1641 İrlanda Ayaklanmasını duyması sonucu Avam Kamarası‘nı parlamentoya milis güçlerinin denetim hakkı verilmesi yolunda özendirdi.

1642’de Kral I. Charles parlamento güçlerine karşı savaş açınca 60 atlıdan oluşan bir birliğin başında kral güçlerine karşı Edgenill’de dövüştü; 1643’te albay rütbesiyle buyruğunda 14 askeri birlik vardı. 1644’te tümgeneral olarak parlamentonun süvari birlikleri komutanlığına getirildi ve Marston Moor’da büyük bir zafer kazandı. 1645’te önce Naseby’de, sonra da Longport’ta Cromwell, Yeni Model Ordu’yu zafere ulaştırınca, 1646’da parlamento savaşı kazanmış oldu. Parlamento ile ordu arasındaki çekişmenin doruğa tırmanması üzerine ordu Newmarket’ten Londra üzerine yürüdü ve ancak Parlamentodaki Presbiteryen önderler kaçtıktan sonra geri çekildi. Ağustos 1647’de süvarilerinin başında Londra’ya girdi; düzeni sağladıktan sonra ayrı görüşleri bağdaştırmaya yöneldi.

Kral I. Charles, Wight Adası’na kaçtı ve kendisini yeniden tahta oturtacak bir ordu kurmak için İskoçlarla temasa geçti. İkinci İç Savaş 1648’de başladı. Cromwell Güney Galler’de bir kralcı ayaklanmasını bastırdıktan sonra İskoçları Preston’da bozguna uğrattı. İki krallığı birbiriyle savaştırdığı için I. Charles’ın yargılanması gerektiği konusunda görüş birliğine varıldı. Cromwell bu tutumu onayladı ve ağırlığını kralın yargılanarak idam edilmesinden yana koydu. Krallığın ve Lordlar Kamarası’nın kaldırılması sonucu İngiltere ilk olarak 1640’ta seçilen Avam Kamarası‘nın arıtılmış azınlığınca yöneltiliyordu.

Oliver Cromwell

Advertisement
Cromwell hem bu azınlık parlamentosunun hem de Devlet Şurası’nın üyesiydi.

Önce Kralcılar’ın üstlendiği İrlanda’yı fethetti; daha sonra II. Charles’ın kral duyurulduğu İskoçya’ya yöneldi. Ancak, Fairfax’in eski müttefikleri İskoçlar üzerine yürümeyi reddedip görevden ayrılması üzerine Cromwell başkomutan oldu. 1650’de Dunbar’da, ertesi yıl da Worcester’de iki büyük zafer kazanarak II. Charles’ ın İngiltere kralı olma şansını yok etti. Worcester’den sonra ordunun desteğiyle 1653’te Parlamentoyu dağıttı. Yakın silah arkadaşlarından oluşturduğu Subaylar Konseyi daha sonra 140 kişilik bir meclis oluşturmayı kararlaştırdı ve Cromwell kral vekili olarak devlet başkanı ilan edildi. Oluşturduğu ilk parlamento (1654-1655) zamanını onu ve orduyu eleştirmeye ayırınca, bu parlamentoyu da dağıttı. 1655’te Kralcı bir ayaklanmayı bastırdıktan sonra İngiltere’yi her biri bir korgeneralin yönetiminde 11 bölgeye ayırdı.

İspanya ile sürdürülen savaş (1655-1659), yüzünden artan borçların sonucunda 1656’da yeni bir parlamento oluşturmak zorunda kaldı. Tutucu çoğunluğun yönetimindeki parlamento, 1657’de Cromwell’in kral olmasını sağlayacak yeni bir anayasayı benimsemesi önerisinde bulundu. Bu öneriyi geri çevirirken, ardılını seçme yetkisiyle birlikte önerilen tüm öteki yetkileri kabul etti. Bu tarihten ölene kadar ülkeyi parlamentosuz yönetti. Dışta İngiltere’nin saygınlığım büyük ölçüde artırmış, ancak içte kalıcı düzen kuramamış bir diktatör olarak sıtmadan öldü.


Leave A Reply