Orman Tavuğu nedir, özellikleri nelerdir? Orman Tavuğu türleri, ne yer, nerede yaşar? Orman Tavuğu hakkında bilgi.
Orman Tavuğu
Orman Tavuğu; Galliformes (tavuksular) takımının Tetraonidae familyasını oluşturan 16 kuş türünün ortak adıdır. Avrasya ve Kuzey Amerika’nın orta ve kuzey kesimlerinde yaşarlar. Anatomik ve ekolojik özellikleri sülün, keklik ve bıldırcınları içeren Phasianidae familyasına benzeyen orman tavukları, bazen bir altfamilya (Tetraoninae) olarak bu familya içinde sınıflandırılır. Avrasya’nın orta ve kuzey kesimlerinde, özellikle iğneyapraklıların oluşturduğu ormanlarda yaşayan çalı horozu ya da orman-horozu (Tetrao urogallus) en iri orman tavuğu türüdür. Dişinin uzunluğu 62 cm, erkeğin uzunluğu 86 cm dolayındadır. Erkeğin kanatları kahverengi, öbür bölümleri siyahtır. Göğsünde mavi, yeşil yanardöner pırıltılar görülür. Dişi kahverengi tonlarındadır.
İyi bilinen türlerinden kara orman tavuğu (Tetrao tetrix ya da Lyrurus tetrix) Avrasya’nın kuzey kesimindeki ormanlarda yaşar. Uzunluğu 53 cm’ye varan erkekler siyah renkleriyle ve lir biçimindeki kuyruklarıyla dikkati çeker, buna karşılık dişiler 41 cm uzunluğunda, kahverengi tüylü ve gösterişsizdir. Kafkas kara orman tavuğu (T. mlokosiewiczi ya da L. mlokosiewiczi) kara orman tavuğuna çok benzeyen bir türdür. Siyah renkli erkekle kahverengi dişi aynı uzunluktadır (50 cm). Kafkasya’daki dağlarda, Türkiye’de Rize ve Artvin’in yüksek kesimlerinde yaşar. Türkiye’de bulunan tek orman tavuğu türüdür. 1.500-3.000 m aramdaki dağ ormanları ve yaylalarda görülür. Kışları 700-800 m’ye kadar iner. Erkek kara orman tavukları çiftleşme döneminde açık alanlarda bir araya gelerek tüylerini kabartıp gösteri yaparlar.
Tüylerinde kahverengi tonlarında göz alıcı desenler bulunan, 35-36 cm uzunluğundaki Tetrastes bonasia ve Holarktik bölgenin kuzeyinde geniş bir dağılım gösteren, kışın siyah kuyruk telekleri dışında beyaz olan, aynı irilikteki kartavukları (Lagopus cinsi) yaygın türler arasındadır.
Yenidünya’da geniş bir coğrafi alan içinde yaşayan Bonasa umbellus’un hem erkek, hem de dişisi 40-50 cm uzunluğundadır. Yelpaze biçimli kuyruklarında kara bir bant bulunur. Erkeğin boyun çevresinde kabartılabilen siyah tüylerden oluşmuş bir yaka vardır. Çiftleşme döneminde kendi bölgesini türdeşlerine duyurmak için kanatlarını hızla çırparak ilginç bir ses çıkartır.
Canachites canadensis ve Dendragapus obscurus tayga ormanlarında yaşayan ve iğneyapraklıların tomurcuk ve yapraklarıyla beslenen türlerdir. Her iki türde de erkekler koyu renklidir.
Çalılık arazide yaşayan Centrocercus urophasianus Nearktik bölgedeki en iri orman tavuğu türüdür. Erkeğin uzunluğu 75 cm’ye erişebilir. Uzunluğu 45 cm olan Pedioecetes phasianellus, Quebec’ten New Mexico’ya kadar uzanan bölgede yaşar. Her iki türün erkekleri yaptıkları karmaşık çiftleşme gösterileriyle dikkat çeker.
Çayır tavuklarının (Tympanuchus cinsi) erkekleri de Eskidünya’nın kara orman tavukları gibi çiftleşme döneminde toplu halde gösteri yaparlar. Büyük çayır tavuğunun (T. cupido) uzunluğu 45 cm, tüyleri kahverengi zemin üzerine sık çizgilidir. Erkeğin yanaklarında çiftleşme gösterisi sırasında şişirdiği turuncu renkli hava kesecikleri bulunur. Açık arazide, çayırlarda yaşayan ve eskiden Kanada ile ABD’nin birçok bölgesinde rastlanan bu türün sayısı ve dağılımı iyice sınırlanmıştır.
