Osmanlı devletinde para sistemi nasıl işlerdi. Paralar nerede basılır değeri nasıl belirlenirdi. Osmanlılarda enflasyon ile mücadele nasıl verilirdi
Osmanlı Devleti’nde ilk para, 1320 tarihinde Osman Bey tarafından bastırılan gümüş akçeydi, ilk Osmanlı altın parası ise Fatih tarafından bastırılmıştı. Osmanlı Devleti’nde XIX. yüzyıla kadar altın ve gümüş paralar kullanıldı. Altın ve gümüşün az bulunması nedeniyle ülke dışına çıkarılması yasaklanmıştı.
Osmanlı Devleti’nde paraların basıldığı yere darphane denirdi, ilk Osmanlı darphanesi Bursa’da açılmıştır. Defterdarın sorumluluğunda olan darphane, sık sık veziri-azam tarafından denetlenirdi. Basılan paralardaki altın ve ya gümüşün ayarını, vezzan adı verilen görevliler kontrol ederdi.
Osmanlı Devleti’nde malların fiyatlarının belirlenmesiyle ilgili olarak narh adı verilen bir uygulama gerçekleştirilmişti. Akçenin değer kaybına uğradığı dönemlerde narh fiyatları yükseltilir, akçe değer kazandığında da indirilirdi.
Narh Kurumu, fiyatların artmaması için çalışsa da bazı durumlarda fiyat artışları engellenememiştir.
Osmanlı Devleti’nde fiyat artışlarının bazı nedenleri şunlardır:
✓ Coğrafi Keşifler nedeniyle zenginleşen Avrupa’dan bol miktarda altın ve gümüşün Osmanlı ülkesine girmesi,
✓ Nüfusun artmasına rağmen üretimde artış olmaması,
✓ Özellikle XVII. yüzyıldan itibaren Celali İsyanları ve diğer bazı sorunlar nedeniyle tarım nüfusunun şehirlere göç etmeye başlaması,
✓ Savaş harcamalarının artması,
✓ Avrupa’da üretim alanında meydana gelen teknolojik gelişmelerin izlenememesi,
✓ Devletin yasaklamasına rağmen kaçak yollardan Avrupa ülkelerine vergi alınmadan mal satılması
Osmanlı Devleti’nde zamanla gümüşten yapılan akçe değer kaybetti, ve altın paraya olan talep arttı. Avrupa’dan bol miktarda altın ve gümüş paranın Osmanlı ülkesine gelmesi, Osmanlı para biriminin değer kaybetmesine ve eşya fiyatlarının yükselmesine neden oldu.
Osmanlı Devleti’nde ilk para ayarlaması (devalüasyon), 1580’de yapıldı. Bu gelişmeler sonucunda akçe değer kaybına uğradı.
Avrupa ekonomisindeki değişmeler Osmanlı ekonomisini de etkiledi. Tanzimat Dönemi‘nde ilk kez Kaime-i Nakdiye-i Mutebere adı ile kağıt para çıkarıldı. Kısa zamanda sahte kağıt paraların piyasaya sürülmesi nedeni ile bu uygulamadan fazla bir verim alınamadı. Bunun üzerine piyasadaki kaimeler, devlet bonosuna çevirilerek kaimeden vazgeçildi.
1844 yılında yayınlanan bir kanunla, Osmanlı para birimi değiştirilerek mecidiye ve kuruş adıyla yeni paralar basıldı.
