Osmanlı padişahı II. Mustafa ile ilgili bilgiler. II. Mustafa döneminde yaşanmış olan siyasl olaylar, antlaşmalar, seferler ve yapılmış olan savaşlar…
II. Mustafa (2. Mustafa)
II. Mustafa, Osmanlı padişahı (5 Haziran 1664 Edirne-29 Aralık 1703 İstanbul). Padişahlık dönemi: 1695-1703. Babası IV. Mehmet, annesi Rabia Gülnuş Sultan’dır.
İyi bir eğitim gördü. 6 Şubat 1695 günü Osmanlı tahtına oturdu. Osmanlı-Avusturya ve müttefikleriyle sürdürülen savaş 12. yılma girmişti. Sürekli yenilgilerin nedeninin padişahların sefere çıkmayarak, eğlenceyle zaman geçirmelerine bağlıyordu. Devlet adamlarının savaşa son verip, barış yapma isteğini kabul etmedi. Doğrudan kendisinin de cepheye gideceğini ve devletin zararlarını gidereceğini söyledi.
Bu düşünceleriyle halk tarafından sevildi. Hocası Feyzullah Efendi’yi şeyhülislamlık makamına getirdi. Sefere çıkmasını istemeyen Sadrazam Arabacı Ali Paşa’yı görevden aldı, yerine Eİmas Mehmet Paşa’yı atadı. Bu sırada, Sakız Adası da geri alındı (21 Şubat 1695). Saltanatının birinci yılı dolmadan Lipva Kalesi ele geçirildi. Tomas Suyu yakınlarında Avusturya Ordusu yenilgiye uğratıldı. Lugüs ve Şebeş kaleleri tahrip edildi. Avusturya, Venedik kutsal ittifakına giren Ruslar 7 Ağustos 1696’da Azak’ı almayı başardılar.
II. Mustafa, Avusturya Seferi’nden döndükten sonra, yeni bir sefer için hazırlıkların yapılmasını buyurdu. Bu sırada Ege Denizi’nde Mezomorto Hüseyin Paşa Venediklileri arka arkaya yenilgiye uğrattı. 196’da ikinci kez Avusturya Seferi’ne çıkan II. Mustafa ise, Bega Suyu yakınlarında Olaş’ta Avusturyalıları bir kez daha yendi. Ancak bu seferde elde edilen başarılar, savaşın sonucunu değiştirecek cinsten etkili başarılar değildi.
II. Mustafa bu yüzden 1697’de üçüncü kez Avusturya üzerine sefere çıktı. Tamışvar üzerine yürümeye karar verdi. Zenta’da Tissa Suyu üzerine köprüler kurularak, karşı yakaya geçmeye çalışıldığı bir sırada, Prens Eugene komutasındaki Avusturya Ordusu’nun baskını sonucunda, Osmanlı Ordusu yenildi. Savaşta Sadrazam Elmas Mehmet Paşa da şehit düştü. Ölen öteki komutanların sayısı ise yirmiye yakındı.
Karlofça Antlaşması
Karlofça Antlaşması İmzalanıyor…
II. Mustafa, sadrazamlığı Amcazade Hüseyin Paşa’ya verdi ve İstanbul’a dönüldü. 26 Ocak 1699’da Karlofça Antlaşması imzalandı. Bu antlaşmayla, Osmanlı Devleti Avrupa’da önemli toprak kayıplarına uğradı. Tamışvar dışındaki Maceristan’ın tümü Avusturya’ya, Podolya Lehistan’a, Azak Kalesi ve çevresi ise Rusya’ya verildi. Venedikliler Mora Yarımadası ile Dalmaçya kıyılarını ele geçirdiler. II. Mustafa döneminde sona erdirilen ve bir yıl sürmüş olan savaşın devlet bünyesinde oluşturduğu yıkım çok büyüktü.
Ekonomik bakımdan büyük bir dar boğaza girildi, devlet bütçesi önemli ölçüde sarsıldı. Anadolu ve uzak eyaletlerde sürekli soygun ve gasp olayları ortaya çıktı. II. Mustafa, Kırım ve Gürcistan olaylarıyla uğraştı. Savaşın sona ermesi üzerine, II. Mustafa Edirne’de av eğlenceleriyle vakit geçirmeye başladı. Feyzullah Efendi ile uyuşamayan Amcazade Hüseyin Paşa’nm sadrazamlıktan ayrılması sonucunda, şeyhülislamı devlet yönetimindeki baskısı daha da arttı. Olaylar hızla gelişti ve şeyhülislamm tutumundan hoşnut olmayanlar ayaklanmaya başladılar.
Cebecilerin ayaklanması sonucunda, Sadrazam Rami Mehmet Paşa, Feyzullah Efendi’yi şeyhülislamlıktan uzaklaştırdıysa da, bu gelişme olayları önleyemedi. “Feyzullah Efendi Vakası” adıyla tarihe geçen bu olay sonucunda, İstanbul’da toplanan asiler Edirne’ye yürüdüler. III. Ahmet’i tahta oturtarak, II. Mustafa’yı padişahlıktan uzaklaştırdılar (23 Ağustos 1703). II. Mustafa, olanlara çok fazla üzüldü ve kısa bir süre sonra öldü. Cenazesi, Yeni Cami avlusundaki babasının türbesine gömüldü. Hattat ve şairdi. İkbâli mahlası ile şiirler yazdı.
