Phan Thanh Giản Kimdir?

0
Advertisement

Phan Thanh Giản kimdir? Konfüçyüsçülüğe olan aşırı bağlılığı ile tanınmış olan Vietnamlı devlet adamı Phan Thanh Giản hakkında bilgi.

Phan Thanh Giản Kimdir?

Phan Thanh Gian (d. 1796, Ben Tre – ö. 4 Ağustos 1867, Vinh Long, Güney Vietnam), tutuculuğu ve Konfüçyüsçülüğün siyasal ve manevi ilkelerine aşırı bağlılığıyla tanınan Vietnamlı devlet adamı ve diplomat. İzlediği politikalar Fransızların Vietnam’ı sömürgeleştirmesine yardımcı olmuştur.
Phan Thanh Giản
Sarayda hızla yükselerek ikinci dereceden yüksek devlet memuru (mandarin) ve İmparator Minh Mang’ın danışmanı oldu. Konfüçyüsçü ilkelere sıkı sıkıya bağlı kalarak imparatorluk fermanları ve uygulamalardaki hata ve eksiklikler konusunda imparatoru bilgilendirmekten kaçınmaması Minh Mang’ın tepkisine yol açtı. Sonunda bütün unvanları geri alındı ve er rütbesiyle savaşmak üzere Vietnam’ın orta kesimindeki Quang Nam bölgesine gönderildi. Ama savaş alanındaki başarısı ve disipliniyle üstlerinin saygısını kazandı ve sonunda Minh Mang tarafından yeniden saraya çağrıldı. Minh Mang ve sonraki hükümdarlar döneminde en yüksek devlet görevlerinde bulundu.

Vietnam hükümdarlarının Hıristiyan misyonerlere uyguladığı baskıları gerekçe göstererek Vietnam’ın güneyini istila eden Fransızlar, 1862’ye gelindiğinde Saygon (bugün Ho Şi Minh), Bien Hoa ve Vinh Long’u ele geçirmişlerdi. Phan Thanh Gian Vietnam’ın öteki bölümlerini işgal tehlikesinden korumak amacıyla imzaladığı bir antlaşmayla Gia Dinh ve Dinh Thong’u (bugün My Tho) Fransızlara bıraktı. Fransızlar böylece Vietnam’ın güney kesiminin en zengin bölgeleri olan en doğudaki üç ili denetim altına aldılar.

Phan Thanh Gian 1863’te Fransızlara bir antlaşma önerisinde bulundu. Buna göre Fransızlar Vietnam’daki sömürgeci etkinliklerini durduracak ve üç ili geri vereceklerdi. Karşılığında kendilerine Saygon, My Tho ve Mui Vung Tau (Cap Saint-Jacques) çevresinde ticari yerleşmeler kurma izni ve toprak verilecek, her yıl haraç ödenecek ve Vietnam’ın güneyindeki bütün topraklar Fransız protektorası ilan edilecekti. Bu koşullar Fransa tarafından onaylandı ve İmparator Tu Duc’un bazı koşullan kabul etmeyerek Vietnam lehine değişiklikler yapmasına karşın 1864’te antlaşma imzalandı. Ama Fransa ertesi yıl yalnızca ilk antlaşma metnindeki koşullara uyacağını açıkladı. Açıklama karşısında büyük bir düş kırıklığına uğrayan Phan Thanh Gian, Fransızların 1867’de kişisel koruması altındaki topraklara el koyması üzerine, olayı protesto etmek amacıyla intihar etti.


Leave A Reply