Polonya Nerededir? Polonya Başkenti, Yaşam, Coğrafi ve Ekonomik Özellikleri

0
Advertisement

Polonya nerededir? Polonya’nın başkenti, para birimi, coğrafi ve ekonomik özellikleri, yaşam şartları ve tarihi hakkında bilgi.

Polonya

Polonya Bayrağı

Kaynak: pixabay.com

  • Yüzölçümü: 312.683 km2.
  • Başkenti: Varşova.
  • Dil: Lehçe. Lehçe (Polonya dili), Batı Slav dil grubu içinde yer alır. Çekçe, Slovakça ve Lusatian dili, bu dille yakın akrabadır. Kilise Latincesinden etkilenen Lehçede, Almanca, İtalyanca ve Fransızca dillerinden alıntı sözcü vardır. Dilin bazı lehçeleri, Baltık bölgelerinde konuşulur.
  • Din: Hristiyan (% 97 Katolik, az sayıda Ortodoks).
  • Para birimi: 1 zloti= 100 groszi.
  • Başlıca kentleri: Lodz, Krakov, Wroclaw, Poznan, Gdansk, Szczecin, Bydgoszcz, Katovice, Lublin.

Orta Avrupa’da devlettir. Kuzey Avrupa Ovası’nda yer alan Polonya; kuzeyden Baltık Denizi ve Rusya Federasyonu (Kaliningrad), batıdan Almanya, güney-güneybatıdan Çek Cumhuriyeti ve Slovakya, doğudan Litvanya, Beyaz Rusya ve Ukrayna ile çevrilidir. Batık Denizi kıyı şeridi uzunluğu 500 km’ dir. İkinci Dünya Savaşı sonrasında, Müttefikler aralarında yaptıkları anlaşmalarla savaş öncesinde Polonya’nın olan 178.600 km2’lik toprak, SSCB’ye bırakılırken, Alman topraklarının 102. 600 kilometrekaresi Polonya’ya verildi.

Polonya Haritası

Kaynak: commons.wikimedia.org

Yüzey Şekilleri:

Polonya topraklarının büyük bölümü, hemen hemen tüm Kuzey Avrupa’yı kaplayan Kuzey Avrupa Ovası’nın bir parçasını oluşturur. Güney bölgesi dışında, ülke, alçak ve düz alanlarla kaplıdır. Kıyılarda geniş kumsallar, kumullar, bataklıklar ve denizin taşmasıyla oluşmuş sığ göller (lagün) vardır. İç bölgelerde, ovanın kuzey bölümünde, morenlerin oluşturduğu ve bir bölümü ormanla kaplı olan geniş bir kuşak yer alır; güney-kuzey doğrultusunda akan Vistül Irmağı, ovayı ikiye böler.

Pomeranya (toprakları) içinde batıda kalan bölüm, Oder (Odra) Irmağı’nın ağzıyla yalan alt bölümlerini içerir; doğuda ise göller ve bataklıklar bölgesi Mazurya yer alır. Güneyde sığ turbalarla kaplı kumluğa dönüşen ova, doğu ve batı doğrultusunda akan ve eskiden, eriyen bir buzuldan beslenen ağır akışlı ırmaklar ve sığ vadilerle bölünmüştür. Ova, daha güneyde yerini, engebeli ve Çek Cumhuriyeti ve Slovakya ile sınır oluşturan Südet ve Beskid dağlarına bırakır. Südetler, verimli, yeraltı kaynakları açısından, zengin güneybatı bölgesi Silezya’dadır. Bu iki dağ sırasının arasında, Oder ile Vistül ırmaklarının aktığı, Moravya kapısı adı verilen geçit yer alır. Ülkenin en yüksek noktası, güneyde Karpatlar üzerinde Rysy Doruğu’dur (2.500 m).

Kraków

Kraków – Kaynak: pixabay.com

İklimi ve Bitki Örtüsü:

Polonya’nın iklimi doğuya doğru gidildikçe sertleşir; batıda Atlas Okyanusu’ndan gelen ılık havayla yumuşak geçen kış mevsiminde ortalama sıcaklık, yaklaşık -2°C’dir. Sıcaklığın yaklaşık -5°C’ye düştüğü doğuda, her yıl 2 aydan daha fazla bir süre kar yağar. Yaz sıcaklıkları batıda yaklaşık 17°C, doğuda 19°C’dir. Yağışların büyük bir bölümü yazın düşer. Yıllık ortalama yağış tutarı 560 mm olmakla birlikte, güneyde dağlık bölgede 1.300 mm’ye ulaşır.

Yüzölçümün yaklaşık % 28’i, çoğunluğunu kozalaklı ağaçların oluşturduğu ormanlar kaplar. Kıyı bölgelerinde ve güneydoğuda yaylaların aşağı kesimlerinde meşe, kayın ağaçlarına da sıkça rastlanır. Hayvan türleri çeşitlidir. Doğuda Biatovierza Ormanı, Avrupa bizonunun günümüzde kalan tek yaşam alanıdır. Doğuda geyik, yaban domuzu, yabankedisi ve dağ sıçanı, kahverengi ayı yaşar. Çok sayıda ulusal park 200’e yakın kuş türünü barındırır.

Advertisement
Varşova

Varşova – Kaynak: pixabay.com

Toplum Yapısı:

İkinci Dünya Savaşı’ndan önce, nüfusun % 31’i Polonya kökenli değildi. Azınlıklar arasında, çoğu savaş sırasında ölen, öldürülen ya da göç eden yaklaşık 3 milyon Yahudi, Beyaz Rus (doğuda) ve Ukraynalı (kuzeyde) vardı. Savaş” sonunda 1.5 milyon Polonyalı, SSCB’ye bırakılan topraklardan Polonya’nın yeni sınırları içine taşındı. Polonya’da yaşayan 2 milyondan fazla kişi de, savaş sonrasında Polonya’ya katılan bölgeden Almanya’ya, 500 bin Beyaz Rus Ukraynalı ve Litvanyalı da SSCB’ye göç etti. Günümüzde Polonya’da yalnızca 170 bin Beyaz Rus ve 180 bin de Ukraynalı vardır. Geri kalan en büyük azınlık Almanlardır. Hükümet, Almanların yurtlarına dönmelerini özendirici bir politika izlemektedir. Günümüzde % 1.5 gibi küçük oranın dışında, tüm nüfus Polonyalıdır.

Ekonomi:

Tarım: Toplam yüzölçümün % 50’ye yakın bölümünü (18.8 milyon hektar) tarıma elverişli topraklar oluşturur. Bu alanın 14.5 milyon hektarını etkili alanlar, geri kalanını meyvelikler, otlaklar ve çayırlıklar kaplar. Buğday, arpa, patates, çavdar, yulaf, şekerpancarı, elma, armut, erik, çilek yetiştirilen başlıca ürünleridir.

polonya

Kaynak: pixabay.com

Hayvancılık: Hayvancılık (sığır, inek, domuz, koyun, at, kümes hayvanları), hayvansal ürünler (et, süt, yağ, vb) üretimi, ülke gereksinimini karşılayacak düzeydedir. Baltık ve Atlas Okyanusu’nda yıllık balık
üretimi 650 bin tondur.

Endüstri: İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinden bu yana büyük sermaye yatırımlarıyla özendirilen Polonya endüstrisi, gelişim hızı bakımından dünyanın önde gelen ülkeleri arasındadır. Gemi yapımı endüstri makineleri, takım tezgahları, demiryolu donanımları, otomotiv, demir-çelik, çimento, kimya, kağıt, plastik, dokuma, dayanıklı tüketim malları (buzdolabı, çamaşır makinesi, TV, radyo), şeker, besin, önde gelen endüstri etkinlikleridir. Endüstrinin gelişmişliğine koşut olarak yıllık elektrik enerjisi üretimi de yüksektir.

Doğal Kaynaklar: Polonya doğal kaynaklar açısından zengin bir ülkedir; bu kaynakların en önemlileri kömür, bakır, çinko filizi, nikel, kurşun, manyezit, kükürt ve tuzdur. Yukarı ve Aşağı Silezya’daki kömür yatakları, Avrupa’nın en büyük kömür yatakları arasındadır (dünyanın 6. büyük kömür üreticisi). Ayrıca, petrol ve doğal gaz yataklarının varlığı saptanmasına karşın, üretim henüz sınırlıdır. Yüzölçümün % 28’ini (8.7 milyon hektar) ormanlardan yılda 25 milyon m3 kereste sağlanmaktadır.

Advertisement


Leave A Reply