Praseodim Nedir? Praseodim Elementinin Özellikleri Nelerdir?

Praseodim nedir? Praseodim elementinin kimyasal özellikleri ile birlikte kullanım alanları nelerdir? Atom numarası, ağırlığı ve değerleri nelerdir?

Praseodim

Praseodim (Pr), periyodik tablonun IIIb (3b) grubunda yer alan, azrak toprak metalleri (lantanitler) dizisinden kimyasal element. Element halinde özel alaşımlarda,” oksit halinde de camlarda kullanılır. Orta derecede yumuşak, sünek, dövülgen ve gümüşsü renkli bir metal olan praseodim suyla hızla tepkimeye girerek hidrojen açığa çıkarır.

Havayla daha yavaş tepkimeye girer ve ufalanabilen yeşil renkli bir oksit katmanı oluşturur. Metali korumak için bir plastik _ muhafaza içinde ya da mineral yağlarında’ saklamak gereklidir. Praseodimi Carl Auer von Welsbach 1885’te, didimiyadan (azrak toprak oksitleri karışımı) hazırlanan amonyum didimyum nitratı, ayrımsal kristallendirme yöntemiyle praseodim (yeşil bölüm) ve neodim tuzlarına ayırarak elde etti.

Praseodim bolluk bakımından yer kabuğundaki kor kayaçlarda kurşunun hemen hemen üçte biri, altının ise bin katı kadardır. Doğada monazit ve bastnaezit minerallerinde bulunan praseodim bir çekirdek bölünmesi ürünüdür. Doğal praseodim tümüyle kararlı izotopu olan praseodim-141’den oluşur. Praseodim sanayide iyon değişimi teknikleriyle ayrılır ve arıtılır. Metal halindeki praseodim ise flüorür. ya da klorürün kalsiyumla indirgenmesi yoluyla elde edilir.

Praseodim sigara çakmaklarının taşlarında kullanılan mişmetale ve jet motoru parçalarında yararlanılan dayanımı yüksek ve sürünme hızı düşük magnezyum alaşımlarına az miktarda katılır. Temel olarak praseodim ve neodimden oluşan bir alaşımlama maddesi, magnezyum alaşımlarının bütün sıcaklıklardaki dayanımını artırır. Praseodim ve neodim karışımı, ışığı zararlı sodyum-D tayf çizgileri bölgesinde soğurduğundan, kaynak yapanların ve cam üfleyicilerin taktığı koruyucu gözlük camlarında kullanılır. Praseodim bileşiklerinden ayrıca bazı seramiklere ve camlara sarı’renk vermede yararlanılır.

Praseodim, zeytin yeşili rengindeki praseodim oksitte ( $\displaystyle {{\Pr }_{2}}{{O}_{3}}$ ) olduğu gibi, üç değerlikli bileşikler oluşturur. Bu oksitin asitlerde kolayca çözünmesiyle gene yeşil renkli ve üç ‘değerlikli praseodim tuzları elde edilir. Dört değerlikli olduğu siyahımsı mor renkli dioksiti de ( $\displaystyle \Pr {{O}_{2}}$ ) bilinir ama $\displaystyle {{\Pr }^{{+4}}}$ iyonuna sulu çözeltilerde rastlanmamıştır.

atom numarası 59
atom ağırlığı 140,907
erime noktası 931°C
kaynama noktası 3212°C
özgül ağırlığı 6772 (25°C’de)
değerliği 3
elektronların yerleşimi 2-8-18-21-8-2 ya da (Xe) $\displaystyle 4{{f}^{3}}5{{d}^{0}}6{{s}^{2}}$