Prometyum elementinin özellikleri, atom numarası, bileşikleri, periyodik cetveldeki yeri, kullanım alanları, Prometyum elementi ile ilgili bilgi.
Periyodik cetvelin 3A grubunda yer alan radyoaktif bir elementtir, Doğada bulunmaz.
Sembolü: Pm
Atom Numarası: 61
Atom Ağırlığı: 145
Elemet serisi: Lantanit
Periyodik Cetveldeki Yeri: 3A
Maddenin Hali: Katı
Görünümü: Metalik
PERİYODİK TABLO
Prometyumun Tarihçesi:
1902’de Branner, neodimyumla samaryum arasında bir elementin olduğunu ileri sürdü. Onun bu savı, 1914’de Moseley tarafından desteklendi. 1941’de Ohio Üniversitesi’ndeki araştırmacılar neodimyum ve praseodimyumu, nötronlar, döteronlar ve alfa tanecikleriyle bombardıman ederlerken yeni bir radyoaktif maddenin oluştuğunu saptadılar. Bu madde 61 numaralı elementi göstermekteydi. 1941’de Wu, Segre ve Bethe, deneyi doğruladılar. Ne var ki bu dönemde az sayıda bulunan toprak elementlerini birbirinden ayırmanın güçlüğü yüzünden, bulanan maddenin 61 numaralı element olduğu kimyasal olarak kanıtlanamadı. 1945’de Marinsky, Glendenin ve Coryell iyon değiştirme kromafografisinden yararlanarak, uranyumun bölünme ürünleri ve neodimyumun nötronlarla bombardımanından elde edilen ürünler üzerinde dayandırdıkları deneyleri sonucunda elementin kimyasal tanısını yaptılar. 1963’de atom reaktörü hazırlanması sırasında çıkan artıklardan 10 gram kadar elde edilen prometyumun atom kütlesi 147 ile 154 arasında değişen 1 izotopu olduğu bilinir. Bu izotopların her birinin yarılanma süresi 2,5 yıldır. En uzun ömürlü izotopuysa Pm-145’dir. Bu izotop gram başına 940 crui kadar bir radyoaktiflik gösterir. Zayıf bir beta yayıcısıdır. Elementin kendisi gama ışınları yaymamasına karşın, yaydığı beta ışımasının büyük atom numaralı elementlere çarpmasıyla x ışınları ortaya çıkabildiğinden bu elementlerle yapılan çalışmalarda çok dikkatli olunması gerekir.
Kullanım Alanları:
Element kalınlık ölçme aletlerinde bir beta kaynağı olarak kullanılır. Nükleer güçlü bataryaların yapımında da Pm-147’den yararlanılır. Ayrıca uzay araçlarında ve uydularda yardımcı güç sağlayan ısı kaynağı olarak da kullanılır.
Prometyumun Elde Edilmesi:
Saf prometyum kalsiyumun PmF3 ile indirgenmesi ile elde edilebilir.
2PmF3 + 3Ca → 2Pm + 3CaF2
