Rehberlik nedir, nasıl tanımlanır? Rehberlik kavramı ile ilgili örnek tanımlar, açıklamalar. Rehberlik hakkında bilgi.
Rehberliğin Tanımı
Yıllardan beri rehberlik üzerine çok çeşitli tanımlar yapılmıştır, ancak bunlardan hiçbirinin rehberlik kavramını kapsayacak genişlikte olduğu söylenemez.
Rehberliği tanımlamakla ilgili sıkıntıları şöyle sıralayabiliriz:
• Rehberlik uygulamalarının dayandığı değişik kuramlar vardır. Bu kuramlar arasında geniş görüş ayrılıkları bulunmaktadır.
• Rehberlik hizmetleri; geleneksel anlayışın iki boyutunu oluşturan yönetim ve öğretim hizmetleri ile tam olarak bütünleşemerryştir.
• Bu alanda yetişen personel arasında aldıkları eğitim ve uygulamaları neticesinde kazandıkları tecrübeler bakımından ayrılıklar bulunmaktadır.
• Rehberlikle ilgili çalışmalarda diğer bilim dallarından geniş ölçüde yararlanılmaktadır; gerek bunlardaki hızlı gelişmeler gerekse rehberlik ve psikolojik danışma alanında yapılan araştırmalar neticesinde, rehberlikte kullanılan kavramlar hızla değişmektedir.
• Psikoloji ve psikiyatri gibi psikolojik danışma ve rehberliğe yakın alanlar hızla gelişmektedir. Bu alanlarla sınırların açık bir biçimde çözülememesi, rehberliğin tanımı ile ilgili kavramsal karmaşa yaratmaktadır.
Rehberlikle İlgili Örnek Tanımlar
• “Rehberlik, seçimler ve uyum yapmada, problem çözmede bir kişinin ötekine verdiği yardımdır.” (Jones, 1963)
• “Rehberlik, problem çözebilmesi, bağımsız hale gelebilmesi ve içinde yaşadığı toplumun sorumlu bir üyesi olabilmesi için bireye verilen yardım sürecidir.” (Glanz, 1964)
• “Rehberlik, kendini anlaması ev, okul ve topluma en iyi uyum yaparken kendi kendini yönetebilmesi için, bireylere yardım etme sürecidir.” (Miller, 1968)
• “Rehberlik, kendini ve kendi dünyasını anlaması için bireye yardım etme sürecidir.” (Shertzerve Stone, 1971)
• “Rehberlik, bir insanın başka bir insana ya da gruba, o insanın ya da grubun en iyi bir biçimde yaşamasına, insanların kendilerini gerçekleştirmelerine en elverişli yolları bulabilmeleri için yapılan yardımlardır.”(Baymur, 1975)
• “Rehberlik, bireye kendini anlaması, çevredeki olanakları tanıması ve doğru kararlar vererek özünü gerçekleştirebilmesi için yapılan sistematik ve profesyonel bir yardım sürecidir.” (Kuzgun, 1992)
• “Rehberlik, bireyin en verimli şekilde gelişmesi ve tatminkâr uyumlar sağlamasında gerekli olan seçimleri, yorumları, planları yapmasına ve kararları vermesine yarayacak bilgi ve becerileri kazanması ve ulaştığı bu seçim ve kararları uygulaması için kişiye yapılan sistemli ve profesyonel bir yardımdır.” (Tan, 1995)
• “Rehberlik, kendini anlaması, problemlerini çözmesi, gerçekçi kararlar alması, kapasitelerini kendine en uygun düzeyde geliştirmesi, çevresine dengeli ve sağlıklı bir uyum yapması ve böylece kendini gerçekleştirmesi için uzman kişilerce bireye verilen psikolojik yardımlardır.” (Kepçeoğlu, 1996)
Rehberlik tanımlarından hareketle şu genellemelere gidilebilir:
• Rehberlik bir süreçtir. Rehberlik bir anda olup biten bir iş değildir. Rehberlik çalışmalarının etkili sonuçlar vermesi bir süre gerektirir. Rehberlik hizmetleri süreklidir, sadece okulda değil insanın bulunduğu her yerde vardır.
• Rehberlik bireye yardım etme sürecidir. Rehberlik yardımı psikolojik bir yardımdır, yol gösterme, öğüt verme, bilgi yardımı değildir.
• Rehberlik yardımı bireye dönüktür. Rehberlik hizmetlerinin merkezinde birey vardır. Okul ortamında rehberliğin ilgilendiği birey öğrencidir. Her öğrenci, geliştirilebilecek bir kapasiteye sahiptir. Bunun için, günümüzde psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri eğitim sürecinin ayrılmaz ve tamamlayıcı yanını oluşturur.
• Rehberlik bilimsel ve profesyonel bir yardımdır. Rehberlik yardımının dayandığı bilimsel ilkeler ve yöntemler vardır. Onun için, rehberlik hizmetleri bu alanda yetişmiş uzman kişilerce profesyonel bir düzeyde sunulduğu takdirde etkili olabilir.
• Rehberliğin esası bireyin “kendisini gerçekleştirmesine” yardım etmektir. Kendini gerçekleştirme, psikolojik danışma ve rehberlik yardımının tüm boyutlarını içine alan bir kavramdır.
