RNA Çeşitleri nelerdir? RNA Çeşitlerinin protein sentezindeki görevleri konu anlatımı, açıklamaları.
RNA Çeşitleri ve Protein Sentezindeki Görevleri;
a) Elçi RNA: (mRNA): DNA molekülünün, herhangi bir proteinin yapımı ile ilgili bilginin alındığı dizisine anlamlı dizi denir.
m.RNA, DNA molekülünün anlamlı dizisinin bir bölümü üzerinden (DNA nın genetik kod sırasına göre) RNA polimeraz enzimi aracılığı ile sentezlenir. mRNA molekülü, amino asit sırası ve sayısı ile ilgili bilgiyi, hücredeki protein sentezi odakları olan Ribozomlara taşır.
mRNA yapımında, DNA kollarından biri kullanılır. (Belirli bir bölümü). Ve DNA nükleotit dizisi, RNA dilinde kopya edilir. (DNA nın ikinci kolu yapılıyormuş gibi). Kopyalama işleminde Timin yerine Urasil Nükleotit kullanılır.
Böylece, çekirdek zarının porlarından geçemeyecek kadar büyük olan DNA molekülünün taşıdığı genetik şifre, daha küçük bir molekül olan RNA ile stoplazmaya (ribozomlara) taşınır.
DNA molekülündeki genetik kodun mRNA ya çevrilmiş şekline kodonlar dizisi denir.
Kodon: Bir amino asiti şifreleyen üçerli mRNA nükleotit grubuna denir.
DNA molekülünün taşıdığı direktiflere göre sentezlenen her mRNA kodunu, ribozomlarda “polipeptit zincirine bir amino asit ekle” şeklinde değerlendirilir.
Protein sentezinde, olayı başlatan ve durduran kodonların varlığı saptanmıştır.
Örneğin: Bakterilerde AUG şeklindeki bir kodon, metionine aittir. Metionin, protein sentezinde başlangıç amino asitidir.
m.RNA da yer alan UAA, UAG ve UGA kodonları ise protein sentezini sona erdiren kodonlardır. (“Dur” kodonu)
b) Ribozomal RNA: (rRNA): Proteinle birlikte, ribozomun yapısını oluşturur.
Ribozom: Elektron mikroskobunda, üstten bastırılmış gibi duran iki yarım küre şeklinde görülür. Ribozomlar, mRNA dizisi üzerinden kayarak, genetik bilginin adım adım okunmasını sağlarlar.
Çok sayıdaki ribozomlar, mRNA dizisi üzerine dizilmiş halde bulunurlar, (polizom durumu)
c) Taşıyıcı RNA (t.RNA): mRNA’nın nükleotit dizisi ile protein sentezini sağlayacak amino asit dizisi arasındaki bağlantıyı sağlayan aracı moleküllerdir.
