Büyük halk şairlerimizden birisi olan Seyrani hayatı ve eserleri ile ilgili olarak bilgiler içeren yazımız.
SEYRANİ (1807-1873)
XIX. yüzyılda yaşamış bir halk şairidir. Asıl adı Mehmet’tir. Kayseri’nin Develi ilçesinde doğdu. Fakir bir imamın oğludur. Bir süre Develi’de okuduktan sonra İstanbul’a geldi, tekkelere devam etti. Develi’ye döndükten bir süre sonra gezgin bir derviş olarak, özellikle Orta Anadolu’da, dolaştı. Şairin, aşırı içki düşkünlüğünden dolayı, yarı deli bir hale geldiği, serseri, perişan bir hayat sürdüğü söylenir.
Seyranî, bu çeşitten birçok benzerleri gibi, halk tarafından zaman zaman horlanmış, zaman zaman da «ermiş» derecelerine yükseltilmiş, acılarla, yoksulluklarla dolu bir hayat sürmüştür.
«Seyranî» takma adını belki de gezgin hayatından dolayı kullanan şair yalnız çağının değil, Türk halk şiirinin yüzyıllar içinde gelmiş geçmiş en coşkun, içli temsilcilerinden biridir. Alabildiğine duygulu iç dünyasının yanında kuvvetli bir çevre sezgisi, bu sezgiyi canlı, renkli olarak dile getirme gücü vardır. Bunlardan başka, gerçek bir hicivcidir. Hicivlerine uğrayanların başında da yobazlar, ahlak düşkünleri, zalim devlet memurları gelir. Oldukça sağlam bir nazım tekniği vardır. Gördüğü öğrenimin sonucu olarak, aruz veznini de kullanmışsa da, onun kişiliğini gösteren, adını yaşatan şiirleri hece vezniyle yazdıklarıdır. Divan zevki özentisine kapılmadan, içinden geldiği gibi yazdığı şiirlerinde duru, katıksız, tertemiz bir Türkçe kullanmıştır.
Halk şiirinde, gene XIX. yüzyılda yaşamış, ikinci bir Seyrani daha varsa da, Ispartalı olan bu şair, Kayserili adaşı ile hiçbir şekilde boy ölçüşemiyecek kadar önemsizdir, unutulup gitmiştir.
SEYRANÎ’DEN BİR PARÇA
Eğlen hocam eğlen, bir sualim var;
İz’an nedir? erkân nedir? yol nedir?
Seni bana gayet fâzıl dediler,
İçerimde bir yaram var, bil nedir?
★
AdvertisementSeyrani der, diyar diyar gezmedim,
Kalem alıp kaşın gözün yazmadım.
Elim ile bir gemicik düzmedim;
Gemi nedir? derya nedir? yol nedir?
