Şişmanlık nedir, neden meydana gelir? Şişman nedenleri, ideal kilo nasıl hesaplanır, şişmanlık tedavisi hakkında bilgi.
Şişmanlık
Şişmanlık; Organizmada, aşırı besin alma, iç salgı bezleri ya da metabolizma bozukluklarından kaynaklanan fazla yağ birikimi.
İnsanda, normal ağırlığın % 15’ini aşkın bir kilo fazlalığıyla kendini gösteren şişmanlık bir hastalık sayılır. Gerçekten de tedavi edilmediği zaman, yol açtığı ihtilatlar nedeniyle kişinin yaşamını tehdit eder. Bununla birlikte, Avrupa’da her beş kişiden birinde rastlanacak derecede sık görülen bir rahatsızlıktır. Bazen genel olarak bütün bedeni, bazen de bedenin alt ya da üst yarısını ügilendirir. Kadında da erkekte de rastlanabilen iki tür şişmanlık vardır: Kadın tipi şişmanlık; erkek tipi şişmanlık. Birinci türde yağ fazlalığı leğen, kalçalar ve uyluk bölgesinde toplanır. Özellikle genç kadınları tutan bir şişmanlık biçimi de bu tür içinde yer alır. Bu durumda âdet kanaması dönemlerinde sinirlilik, baş ağrısı, âdetlerde düzensizlik, âdet öncesi memelerde şişkinlik gibi ek bulgular vardır. Bu hastalık psikosomatik etkenlere bağlı gibi görünmektedir.
İkinci türde, yani erkek tipi şişmanlıkta yağlılık boyuna, göğüse ve karnın üst bölgesine yerleşmiştir.
NORMAL KİLOYU HESAPLAMAK İÇİN FORMÜLLER
LORENTZ FORMÜLÜ:
Ağırlık = 50 + 0,75 (Boy-150)
Başka formül:
Ağırlık = 1 m’nin üstünde kalan cm sayısı
POLTON FORMÜLLERİ:
Kadında
ağırlık=Boy-100-[(Boy-100)/10]
Erkekte
ağırlık =Boy-100-[(Boy-100)/20]
Yaşın göz önünde bulundurulduğu formüller:
Kadında ağırlık = TU + A-2t
Erkekte ağırlık = TU + A-t
TU: 1 m’nin üstündeki cm sayısı.
A: yaş (onar yıl olarak)
t: 1 m’nin üstündeki dm sayısı.
KÖKENDEKİ ETKENLER
Şişmanlığın kökeninde birçok etken bulunur. Bunların başında ve her zaman bir aşırı beslenme vardır. Daha sonra hareketsiz yaşam ve beden eğitimi eksikliği gelir. Olguların %70’inde rastlanan kalıtım da bir etkendir; ama bu, daha çok bir eğilim kalıtımıdır.
Duygusal bir şok ya da uzun süreli ruhsal gerilim gibi ruhsal etkenlerin yanı sıra iç salgı bozuklukları da, etkenler arasında yer alabilirler. Ama tiroit hormonları,cinsel hormonlar, böbrek üstü ve hipofiz hormonlarındaki düzensizlikler gibi hormon bozuklukları genellikle şişmanlıkla birlikte giderler, ama tek başlarına şişmanlığa yol açmazlar.
Şişmanlığın gidişini sıklıkla izleyen ihtilatlar çeşitlidir. Halsizliğe, çarpıntılara, terlemeye, kalp-damar, böbrek ya da safra sistemi bozuklukları, şeker hastalığı ve yozlaştırıcı eklem romatizması (artroz) gibi önemli ihtilatlar eklenir. Yaşam sigortası şirketleri tarafından yapılan istatistikler, kilo fazlalığı oranında ölümlerin arttığını göstermiştir.
TEDAVİ ÖĞELERİ
Kökeni ne olursa olsun, şişmanlık tedavi edilmelidir. Tedavi, beslenme rejimi, ilaçlar ve psikoterapi yardımı olmak üzere, üç ana öğe içerir. Bununla birlikte, her şişmanlık özel bir olgudur ve kişiye göre esneklikle tedavi edilmelidir. Düşük kalorili rejim gerekli olmakla birlikte, hastanın yaşam biçimi ve etkinliğiyle uyumlu olmalıdır.
İçki ve tuz alımı azaltılmalıdır. İyi izlenmek koşuluyla rejime iştah azaltıcı ilaçlar ve bazen, su atımını kolaylaştıran sidik söktürücüler eklenebilir. Yürüyüş gibi aşırıya kaçmayan düzenli hareketler yararlıdır. Özellikle başlangıçta, ilk sonuçlar alınıncaya kadar tedavi güçtür. Hekimin desteği ve anlayışlılığı başlıca koşuldur, olguların çoğunda psikoterapi önerilir.
