Solütreen evresi nedir, özellikleri nelerdir? Solütreen hangi dönemi kapsar, kültür, araç ve gereçler hakkında bilgi.
Solütreen
Üst Yontmataş devrinin (Üst Paleolitik) Tarihöncesi kültür evresidir. Solütreen, Fransa ve İspanya’da İ.Ö. 18 000 yıllarına doğru, Würm III buzul evresi sonunda başladı ve -15 000’e doğru Würm III/IV buzul ara evresinde sona erdi. Solütreen adını kayalık bir dikbayırın eteğinde yer alan Solutre’ün (Saone-et-Loire, Fransa) ünlü Tarihöncesi maden damarından almıştır.
YONTULMUŞ ÇAKMAKTAŞINDAN ARAÇ GEREÇLER
Solütreen’in kökeni bilinmemektedir. Son döneminde bölgesel özellikler ortaya çıkmıştır, ama Solütreen, aniden sona ermiş ve yerini Magdaleniyen’e bırakmıştır. İklim açısından, Önsolütreen, sürekli soğuk ve kurak bir dönemdi; Alt Solütreen’de iklim ılımanlaştı ve nemli ama, değişken hale geldi; Orta Solütreen’in temel özelliği, nemli ve kuru soğuk olmasıydı; buna karşılık, Solütreen’in son bölümüne bol yağışlı bir iklim egemen oldu. Solütreen’de en bol avlanan hayvan, rengeyiği ve attı.
Bu Tarihöncesi devrin en özgün yanı, yontulmuş çakmaktaşından araç gereçlerdi; bunların çok özel biçimleri yalnızca Solütreen’e özgüydü ve Tarihöncesi insanının çakmaktaşını işleme konusundaki büyük yeteneğini ortaya koyuyordu. Yeniden elden geçirme tekniği olağanüstü bir yaygınlık kazandı.
YENİ ARAÇ GEREÇLER
Bir önceki esrede üretilen araç gereçler ortadan kalkmamakla birlikte, So-lütreen’de yeni araç gereçler ortaya çıktı.
Sözgelimi, Alt Solütreen’de üretilen bir parça olan, düz yüzlü bir sivri araçta (uç), eşyanın bütününe yayılmayan bir rötuş söz konusuydu; Orta Solütreen’de, iki yüzü tümüyle yeniden elden geçirilmiş, yaprağa benzer sivri uçlu araç gereçler, defne yaprakları biçiminde olduklarından “defne-yaprağı” olarak adlandırılan eşyalar o kadar çoktu ki, bazen sayıları, biçimlendirilmiş eşyaların yarısını oluşturuyordu; Üst Solütreen’de, dar araç gereçler, söğüt yaprağı biçiminde eşyalar, kertikli uçlarla birlikte yer almaktaydı. Bazı biçimlerse yalnızca İspanya’da bulundu: Sözgelimi daha sonra Cilalıtaş devrinde ortaya çıkan ok uçlarına benzeyen uçlar ve Parpallo’da bulunan saplar.
GİZİNİ KORUYAN KÜLTÜR
Solütreen’den kalma mezarlara rastlanmamıştır. Buna karşılık, ele geçirilen iskelet kalıntıları, özellikle birçok çocuk iskeleti kalıntısı, yamyamlığın ya da ölenlerin etlerini kemiklerinden ayırma geleneğinin varlığını gösterir. Kemikler, küçük levhalar, kaya duvarları üstüne yapılan gravürlerin yam sıra en güzel örneği Roc-de-Sers’de (Charente, Fransa) bulunan gelişmiş bir heykelcilik de vardı: Yarım çember biçiminde yerleştirilmiş sekiz iri blok, başı yontulmuş bir boynuzlugili izleyen bir kısrağı, atları, şaha kalkmış bir bizonun önünden kaçan bir insan figürünü, bir başka insan figürünü ve daha yakın dönemlerde ortaya çıkarılan dağkeçilerini, bir kuşu ve yalnızca bir bölümü bulunan bir alageyiği gösteriyordu. Fourneau-du-Diable’daki (Dordogne, Fransa) bir blokta, alçakkabartmalı bir efriz yer alıyordu: Bir boğaya ve bir ineğe üç başka boynuzlugil, daha az belirgin kabartma halinde, atlar ve geyikler eşlik ediyordu. Birçok bakımdan, büyüleyici olan Solütreen kültürü üstüne çok az bilgi vardır; Solütreen, hem Üst Yontmataş devrinin ayrıcalıklı bir evresi ve hem de kendisini izleyen Magdaleniyen kültürünün duvar ve döşeme eşyaları sanatına bir çeşit giriş evresidir.
