Teodolit nedir, ne işe yarar? Teodolit nasıl çalışır, çalışma prensibi, nasıl kullanılır? Teodolit hakkında bilgi.
Teodolit Nedir? Nasıl Kullanılır?
Topoğrafya ölçülerinde açıların ölçülmesi çok önemli bir yer tutmaktadır; bu ölçüleri yapmak için kullanılan alet teodolittir. Bu âlet yatay ve düşey olarak hareket edebilen bir dürbünden ibarettir. Bu dürbüne bağlı ve onunla beraber (sadece yatay düzlem içerisinde) hareket eden bir dairesel üst yatay daire vardır. Bunun altında, çevresine derece, dakika ve hatta bazı hallerde saniye işaretleri konmuş bir alet yatay daire bulunur. Alt yatay daire de hareket edebilir, bulunduğu yerde sıkıştırılabilir. Gene dürbüne tespit edilmiş ve onunla beraber hareket eden, kenarlarına derece bölümlemesi yapılmış bir düşey tekerlek, levha ya da daire vardır. Bunların hepsi birden, altındaki bir vidayla ayarlanarak yatay yapılabilen bir taban üzerine bağlanmıştır. Âletin yatay olduğu üst yatay daire üzerindeki hava kabarcıklı düzeçle anlaşılır (hava kabarcığı düzecin tam ortasında olduğu zaman âlet yataydır).
İki cisim arasındaki yatay açıyı ölçmek için cisimlerden biri okülerdeki çapraz tellerin ortasına gelinceye kadar dürbün sağa, sola döndürülür. Üst yatay daire üzerindeki işaret çizgisi 0°C ye gelinceye kadar alt yatay daire döndürülüp sıkıştırılır. Bundan sonra yapılacak şey ikinci cismi aynı şekilde görünceye kadar dürbünü döndürmektir. Üst yatay daire dürbünle beraber hareket ettiği için kenarındaki işaret çizgisi sabit tutulan alt yatay daire üzerinde açının değerini gösterir. Bu açı iki cisim arasındaki yatay açıdır.
Düşey açılar da aynı şekilde ölçülür, fakat bu halde ölçek dürbünle beraber hareket eder, işaret çizgisi yahut kolu ise yatay olarak sabit durur (bunun yatay olduğu da kolun üzerine bağlanmış bir düzeçle kontrol edilir ve gerekirse bir vidayla ayarlanır).
