Zührevi Hastalıklar nelerdir? Zührevi hastalıkların isimleri, nedenleri, belirtileri, bulaşması ve tedavisi hakkında bilgi.
Zührevi Hastalıklar
Cinsiyet organları ve cinsi hayatla ilgili bazı hastalıklar bu genel isim altında toplanır. Zührevi hastalıkların başlıcaları şunlardır:
Kaynak: pixabay.com
Frengi
Etkeni, «spirocheta pallida» adında bir mikrop olan frengi bulaşıcı ve intani bir hastalıktır. Ayrıca, diş fırçası, tarak gibi eşya ile bulaşmalar olur ki buna «masum frengi» adı verilir. Hastalığa kadın ve erkek cins yakalanabilir. Frengi yüzyıllarca sosyal, ailevi felâketler doğurmuş bir hastalıktır.
Frengi genel olarak ikiye ayrılır: 1 — Sonradan (mikrobun alınmasıyla başlayan);
2 — Doğuştan.
1 — Mikrobun alınmasıyla başlayan hastalık üç devir gösterir:
Birinci devir şankr devridir, 45 gün sürer. Frenginin kuluçka devri 25-35 gün kadardır. Mikrobun vücuda girmesinden sonra bu zaman geçince frenginin ilk belirtisi olan «şankr» görülür. Spiroketlerin vücuda girdiği yerde önce oval, et renginde bir sıyrıntı ile başlar, ağrısızdır. 6-7 gün sonra sertleşir. Büyüklüğü değişiktir. Çoğunlukla tektir, birkaç tane de olabilir. 10 gün içinde gelişerek tam şeklini alır ve 3-6 hafta içinde de kendiliğinden geçer, yerinde bir iz bırakmaz. Şankr’ ın çıktığı yere yakın bezelerde şişme olur. Bu bezelerde de ağrı yoktur ve kendiliklerinden iyileşirler.
Frengi yarası (şankr) büyük bir çoğunlukla cinsel organlarda çıkar. (Erkeklerde penis, kadınlarda büyük ve küçük dudaklar).
Bundan başka vücudun diğer bölgelerinde de şankr görülebilir. Öpme, tuvalet eşyasiyle bulaşmada şankr dudaklarda, dilde, diş etinde, bademciklerde, burun deliğinde, göz ve kulakta çıkabilir. Boyunda, göğüste, karında, el ve parmaklarda, anüste şankr görülmüştür.
İkinci devir şankrın çıkışından 45 gün sonra başlayan ve iki sene kadar süren devirdir. Değişik deri döküntüleriyle kendisini gösterir. Bu devirde bulaşma yoktur. Önemli belirtiler, deride ağrı ve kaşıntı yapmayan, parmak basmakla kaybolan kırmızı lekeler (roseoller), lenf bezelerinde şişmeler ve mukoza dokularında meydana gelen yaralardır.
Üçüncü devir seneler sonra görülür. Bu devirde de deri döküntüleri ve «gom» adı verilen tümöre benzer teşekküller görülür. Gomlar yerel veya yaygın yumuşama ve harabiyete giden tümörlerdir. İlk çıktıkları zaman sert, ağrısız ve iltihapsızdırlar. Yavaş yavaş büyür ve bir portakal” büyüklüğünde olabilirler. Sonradan yumuşar ve bir yara şeklini alarak bulundukları yerde harabiyete sebep olurlar. Gomlar, iyileştikten sonra çok fena iz bırakır. Meselâ bu yüzden burnu düşmüş frengili kimselere rastlamak daima mümkündür.
2 — Doğuştan Frengi.
Çocuk frengiyi ana veya babadan alır. Eğer anne, gebeliğin ilk aylarında hastalığa yakalanırsa çocuk muhakkak hastalanır ve ölür. Anne daha evvel frengiliyse, çocuk gene plasenta (son) yoluyla hastalığı alır. Gebeliğin son aylarında bulaşma olursa çocuk frengili olarak doğar. Babadan da, ana yoluyla çocuğa frengi aşılanabilir.
Frengili kadınlarda düşükler, ölü doğumlar ve kısırlık çok sık görülür. Frengili doğan çocuk zayıf, bitkin ve ihtiyar çehresiyle dikkati çeker. Böyle çocuklarda derhal spiroket aranmalıdır. Çocukta frengi belirtileri ikinci devir görünüşündedir. Daha geç meselâ 4 yaşından sonra meydana çıkan frengi üçüncü devir belirtileri gösterir.
Frengi kalpte, damar sisteminde ve bilhassa sinir sisteminde bozukluklara sebep olarak, hayatı tehlikeye sokan bir hastalıktır.
Frengide Wassermann. — Wassermann muayenesi kanda frengi mikroplarına karşı antikor (mukavemet cisimcikleri) mevcut olup olmadığını tâyine yarar. Şüpheli bir kimsenin kan serumunda yapılan Wassermann muayenesiyle antikorların az veya çok oluşuna göre ( + + + + ), ( + + + ), ( + + ) müspet veya (—) menfi işaretlerle belirtilir.
Tedavi
Frengi tedavisinde arsenik, bizmut, civa, iyot bileşikleri yıllardır kullanılmaktadır. Son zamanlarda penisilin kullanılmaya başlanmış ve olağanüstü iyi sonuçlar alınmıştır. Tedaviye ne kadar erken başlanırsa o kadar etkili olmaktadır. Bütün dünyada frengi savaşı müspet neticelerini vermiş ve bu feci hastalık kontrol altına alınmıştır. Memleketimizde de Cumhuriyet devrinde frengi savaşı çok iyi yürütülmüş ve frengi vakaları son derece azalmıştır.
Yumuşak Şankr
Çoğunlukla cinsel organlar veya civarında yerleşen ve «ducrey» basili tarafından meydana getirilen bir zührevi hastalıktır. Mikrobun vücuda girmesinden sonra 2-3 günlük bir kuluçka devri geçer ve giriş yerinde bir yara meydana gelir. Yaranın etrafı zımba ile kesilmiş gibidir ve içi cerahatla doludur. Lenf bezelerinde şişlik yapmaz. Yumuşak şankr kolayca kanar ve ağrı verir. Frengi şankrında isa ağrı ve kanama yoktur.
Tedavi edilen yumuşak sanki, 25-35 günde kapanır. Tedavi edilmeyenlerin aylarca devam ettiği görülmüştür.
Tedavi
Sıcak tatbikat ve permanganat banyoları yapılır, merhemlerle yara pansumanına itina edilir.
Sulfamitlerle çok iyi sonuçlar alınmaktadır.
Nicolas Favre Hastalığı
Etkeni bir virüstür. 15-25 günlük bir kuluçka devrinden sonra cinsel organların bir yerinde şankr gibi bir yara belirir. 1-2 hafta içinde kasık bezeleri şişmeye başlar ve bu bezeler cerahatlenerek akıntı yapar. Ateş olabilir. Bulaşıcı bir hastalıktır.
Belsoğukluğu
Tıpta «gonore» diye anılan bu hastalık «gonokok» adı verilen mikropla meydana gelir. Gonokoklar cinsiyet organlarından başka, vücudun diğer organlarında da çeşitli hastalıklara sebep olabilirler. Mikrobun giriş kapısı, bazı nadir vakalar hariç, kadın veya erkek idrar yolları ve cinsel organlardır. Hastalık cinsel münasebetlerle bulaşır. Belirtileri, idrar yollarında ağrı, İdrar yaparken sızı ve cerahatli akıntıdır. İdrar yollarındaki iltihap daha yukarılara, böbreklere kadar çıkabildiği gibi komşu organlara da atlayabilir.
İdrar yolundan gelen cerahatin ellere bulaşması, bilhassa göz için tehlikelidir. Gonokoklar gözde iltihaba sebep olarak son derece kötü durumlar yaratabilir.
Gonokoklar idrar yolları iltihabından başka şu hastalıklara da yol açar: Mafsal iltihapları, kalp iltihapları (endokardit, perikardit), flebit, menenjit, siyatik, psikozlar, ortakulak iltihabı, adenit; zatürree, bademcik iltihabı, nefrit vs.
Tedavi
Bugün her hangi bir gonokok hastalığı tedavisinde penisilin en elverişli ilâçtır. Sülfamitler ve çeşitli antibiyotiklerle da çok iyi sonuçlar alınmaktadır. Bilhassa, kok sınıfından mikroplara etkili antibiyotiklerle, belsoğukluğu kolaylıkla tedavi edilmektedir, Tedavi, hekim kontrolü altında yapılmalı ve asla yarıda bırakılmamalıdır. İyi olmuş gibi görünen vakalarda sonradan gonokokların tekrar üremesi tehlikeli ihtilâflara ve hastalığın bulaşmasına yol açar.
