Hamilelik dönemindeki bel ve sırt ağrıları neden kaynaklanır, nasıl önlenebilir? Gebelikte bel ve sırt ağrıları tedavisi hakkında bilgi.
Gebelikte Bel ve Sırt Ağrıları
Bel ve sırt ağrıları hamileliğin çok yaygın yan etkilerinden biridir. Ama ağrıyı nasıl dindireceğinizi bilirseniz, hele ortaya çıkmasını önlemenin yollarını öğrenirseniz, önemsiz bir soruna dönüşür.
Hamilelik, bedende büyük değişiklikler gerçekleşen bir dönemdir. İlk aylardan başlayarak, hormon düzeylerinizde akıl almaz yükselip alçalmalar olur ve aylar ilerledikçe, içinizdeki değişiklikler, dış görünüşünüzü de etkilemeye başlar: Belinizin biçimi kaybolur; karnınız büyümeye başlar; hamile olduğunuzu duymamış herkesin, ilk bakışta bebeğiniz olacağını anlaması, uzun sürmez.
Kadınların binlerce yıldır çocuk doğurmalarına karşın, evrim hamileliği ve doğumu hiç de kolaylaştırmış gibi görünmemektedir. İçinizdeki bebek büyüdükçe ve bedeniniz buna uygun uyumu yaptıkça, asıl organlarınız sağa sola itilir ve belli bir neden olmaksızın, durup dururken kendinizi “yıpranmış” hissetmeye başlarsınız.
NEDENLERİ
Hamilelik dönemi boyunca oldukça büyük yük altında kalan bölgelerden biri, sırtınız ve belinizdir; bu yükü azaltmak yolunda bir girişimde bulunmazsanız, sırt ve bel ağrıları, ö-nemsiz bir rahatsızlık olmaktan çıkarak, ciddileşir. Kadınların çoğunda, hamileliklerinin bir döneminde, sırt ve bel ağrıları kaçınılmaz olarak gelişir. Bunun nedeni, etenin (plasentanın) kas kirişleri ile kas bağlarının doğuma hazırlık olarak yumuşayıp gevşemesine neden olan progesteron hormonunu üretmesidir. Bu olay özellikle leğen bölgesi çevresinde oluşur. Progesteron, aynı zamanda, omurgaya destek olan bağların da gevşemesine neden olur; bu da omurganızı, gerilmeye daha duyarlı bir duruma getirir.
EK AĞIRLIK
Hamileliğiniz sırasında taşımakta olduğunuz ek ağırlık gündelik stresleri artırırken, hamile kadının benimsediği duruş biçimi de, sırtının alt yanındaki gerginliği artırır. Hamilelik sırasında aşırı ağırlık yüklenen sırtınızda, zaten hamilelikten önce de sorunlar varsa ya da ..özellikle kötü bir duruş biçiminiz varsa, gerginlik büsbütün artabilir.
En çok rahatsız olan bölge, sırtınızın altından kaba etlerinizin üstüne kadar olan bölümdür. Buna yol açan, omurga ile leğen arasındaki eklemleri yumuşatan hormonlardır ve hamileliğin sonraki aşamalarında, bu rahatsızlık neredeyse kaçınılmazdır.
Bel-sırt ağrılarına kas gerginliği de yol açabilir. Sırta büyük kaslar destek verir ve bunların aşırı olarak kullanılması ya da üstüne ek bir ağırlığın yüklenmesi, sırtınızın ağrımasına yol açar.
SİYATİK SİNİRİ
Bel-sırt ağrılarının çok yaygın bir başka nedeni de, siyatik sinirinin baskı altında kalmasıdır. Siyatik siniri, bedenin bütün alt yanına ve bacaklara uzanan dallarıyla, insan bedenindeki sinirlerin en büyüğüdür. Bir omur diskinde çatlaklar ya da yarılmalar olması, siyatik sinirini olduğu yerde açığa çıkarır. Bu da, hamilelik sırasında bedeninizin tuttuğu fazladan sıvıyla şişen içindeki yumuşak dokunun fırlamasına ya da dışarı sarkmasına neden olur. Sarkan bu doku, omurganın alt yanındaki kemik kanallarını bastırır. Siyatik siniri omurilikten çıkarak bacağa bağlandığından, ağrı, sırtınızdan bacaklarınıza doğru dağılarak yayılır.
DOKTORA NE ZAMAN BAŞVURMALI
Hamile kadınların çoğunda bel ve sırt ağrılarının hafif geçmesine karşın, aşağıdaki durumlarda hemen doktorunuza başvurun:
•Hamile kalmadan önce de şiddetli sırt ve bel ağrıları çekmişseniz;
•Bel ağrısı aşağı, bacağınıza doğru iniyormuş gibi geliyorsa: Bir disk kayması geçirmiş olabilirsiniz;
•Bel-sırt ağrıları şiddetliyse ve uzun sürüyorsa;
•Bel-sırt ağrıları apansızın, hamileliğinizin sonlarında başlamışlarsa: Doğumun başladığının belirtisi olabilirler;
•Ağrılar sırtınıza kurşun saplanırcasına geliyorsa: Bir sinir sıkışmasının belirtisi olabilirler;
•Bel-sırt ağrıları, altıncı haftadaki ilk doğum sonrası muayeneniz sırasında hâlâ sürüyorlarsa.
SIRTINIZA ÖZEN GÖSTERİN
Sırtınızda herhangi bir sorun yoksa, iyi durumunu koruyabilmek ve sorunların ortaya çıkmasını önlemek için yapabileceğiniz bazı şeyler vardır.
•Birincisi, aşırı kilo almamaya çaba gösterin. Fazla kilolar sırtınıza zaten binmiş olan yükü artırır.
•Yüksek topuklu ayakkabı giymekten kaçının. Yüksek topuklu ayakkabılar, ağırlık merkezinizi değiştirerek, beden ağırlığınızı daha öne iter. Doktorlar, tabanları iyi desteklenmiş düz ya da 5 cm’den yüksek olmayan geniş topuklu ayakkabıların, bedeninizi doğru konumda tutacağını söylemektedirler.
•Oturduğunuz yerden kalkarken, kendinizi germemeye bakın.
•Ağır paket gibi bazı şeyleri, hattâ küçük çocukları yerden kaldırırken, ani hareketleri öne doğru eğilerek yapmayın. Sırtınızı ve bedeninizi olabildiğince düz ve dik tutup, belden öne doğru eğilmek yerine, dizlerinizi kırarak çömelin. Paketi ya da çocuğu, yükünü sırtınıza vererek değil, kollarınızdan aldığınız güçle kaldırarak, işin çoğunu kalça kaslarınıza yaptırmaya çalışın.
•İki elinizle herhangi bir şey, özellikle de büyükçe bir paket taşırken, ağırlığı iki yana da eşit olarak dağıtmaya çaba gösterin.
•Bir şeye erişmeniz gerekiyorsa, tabure kullanın. Sırtınızı iyice gereceğinden, erişmek için ayak parmaklarınızın ucunda uzanmaya kalkmayın.
•Masa başında çalışıyorsanız, yerinize iyice yerleşip, yastıkla sağlamca destekleyerek arkanıza yaslanıp oturun.
•Çalışma yüzeylerinin (yazı masası, mutfak tezgâhı, hattâ ütü masası), önünüze eğilmenizi önleyecek kadar yüksekte olmasına dikkat edin.
•Çok fazla direksiyon kullanıyorsanız, arkanızın iyi desteklenmiş olmasına dikkat edin. Sık sık molalar vererek, otomobilden çıkıp biraz gezinin.
KUSURSUZ DURUŞ
Eklemlerinin ve bağlarının gerilme olasılığını azaltarak omurganızı güçlendirmeye yardımcı olacak bazı egzersizler de yapabilirsiniz. Yalnız, herhangi bir egzersize başlamadan önce, mutlaka doktorunuzla, yapacağınız egzersizlerin durumunuza uygun olup olmadığını konuşun.
Her gün yürüyüşe çıkmak ya da yüzmek gibi düzenli bir egzersiz yapmaya çalışın. Sırt kaslarınızı güçlendirecek bu sporları, öbür sporların çoğunun tersine, hamileliğinizin son ayına kadar sürdürebilirsiniz.
İnsanı her şeyi oluruna bırakmaya kışkırtan hamilelik dönemi sırasında, bedenin duruşu büsbütün önem taşır. Taşıdığınız ek yük -bebeğiniz ve aldığınız kilolar- rahatlamak için, omuzlarınız çökük bir durumda, karnınız öne çıkmış bir duruş almanıza neden olabilir. Oysa sırt ve bel ağrıları için bundan kötü duruş olamaz. Uzun süre ayakta kalmanızı gerektiren durumlarda, sırtınızı çukurlaştırmaya çalışmanız çok daha doğru olur.
OTURUŞ HEDEFLERİ
Otururken, sırt ve bel ağrılarını önlemek istiyorsanız, kanepe ya da koltuğa eskiden yaptığınız gibi gömülmeyin. Biri sırtınızın alt yanına, öbürü boynunuzun arkasına yerleştirilecek iki küçük yastık, sırtınızdaki gerginliği azaltacak ve oturduğunuz yerde bir türlü rahat edememenizi önleyecektir. Özellikle de hamileliğinizin daha ilerlediği dönemde, nereye giderseniz, yanınızda iki küçük yastık taşıyın.
Vaktinizin çoğunu ayakta geçindiğiniz uzun bir günün sonunda ve sırtınızın ağrımaya başladığı her zaman, on dakika kadar yere oturmaya çalışın. Ayak bilekleriniz önünüzde bağdaş kurmanız -geleneksel yoga oturuşu- oldukça rahatlama sağlayacaktır.
Gerilmelerden sakınma
Hamileliğin sonlarına doğru, göğüs kafesinin alt yanının yaklaşık 7-10 cm arasında genişlemesi, bel-sırt ağrılarına yol açabilir. Ev işi yaparken duruşunuza özel özen gösterin.
•Bulaşık yıkarken bir tabureye oturun ya da eviyenin önüne yerleştirilen bir iskemlenin üstüne diz çökün.
•Sebzeleri ayıklarken oturun.
•Yerden bir şeyler alırken, dizlerinizi kırarak çömelin: Öne doğru eğilmeyin!
• Ütü yaparken bir tabureye oturun ya da ütü masasını en yüksek konuma ayarlayın.
•Sık sık kullandığınız eşya ve malzemeleri, uzanmanıza gerek kalmadan alabileceğiniz bir yere koyun.
•Ağır yük taşımaktan sakınmak için, alışverişinizi ikiye bölerek yapın.
•Yeri elle silerken, öne eğilmeyin; dizüstü çökün ya da çömelin.
•Elektrik süpürgesi kullanırken bütün işi ellerinize yaptırmayın; ayaklarınızı da hareket ettirin.
TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Sırtınız ve beliniz ağrımaya başlamışsa, evde kendinizi biraz rahatlatmak için yapabileceğiniz şeyler vardır.
Her şeyden önce, somyanızın yeterince sert olmasına dikkat edin. Değilse, ek destek sağlaması için, şiltenin altına kontrplak ya da sunta yerleştirtin.
Ilık bir banyo yapmanın da, sırt ve bel ağrılarını büyük ölçüde dindirdiğini unutmayın.
Ağrı kesicileri asla kullanmayın. Sırt ve bel ağrılarınız şiddetlenirse, doktorunuza başvurun: Ağrılarınızı dindirmek için birkaç hareket önerebilir.
DOĞUM SIRASINDA BEL AĞRISI
Bazı kadınlar, doğumun başlangıcındaki kasılma ağrılarını, ılımlı bir bel ağrısı olarak hissederler. Bu bel ağrısı, kasılmalarla aynı zamanda ortaya çıkar ve kasılmalar kadar sürer. Yavaş yavaş şiddetlenerek birkaç saat, doğumun ilk aşamasına kadar da sürebilir.
BAŞKALARININ YARDIMI
Doğum sırasında şiddetli bel ağrısını hafifletmek için yapabileceğiniz bazı şeyler vardır: Kasılmalar arasında gezinmeye devam edin; sırtınızın alt yanına sıcakça bir su torbası koyun ya da eşinize, bir hastane görevlisine belinize ve kaba etlerinize masaj yaptırın.
Ayrıca, doğumdan kısa süre sonra da belinizin ve sırtınızın ağrıdığını farkedebilirsiniz. Kaslarınızın ve bağlarınızın yeniden güç kazanarak eski biçimlerine dönmesi biraz zaman alacaktır. Düzenli egzersiz yapmak bu süreci’ çabuklaştırır; ama herhangi bir iltihaplanma sürecinden kaynaklanmaları durumunda, ağrıları hafifletecek bazı ilaçlar gerekebilir. Doktorunuzla konuşun: Durumunuza göre en yararlısını verecektir.
Doğumdan sonra da bir süre, herhangi bir şeyi taşırken ya da kaldırırken dikkatli olun. Hattâ en iyisi bir şey taşımaktan ya da kaldırmaktan kaçınıp, bu konuda yakınlarınızdan yardım isteyin.
