Osmanlı Padişahlarından 1. Murat (Murat Hüdavendigar) hayatı, dönemi önemli olaylar, hükümdarlığı ve Kosova Savaşı sonrası ölümü hakkında bilgi.
1. Murat (Murat Hüdavendigar), Osmanlı padişahıdır (1326-Kosova 1389). Padişahlık dönemi: 1360-1389. Babası Orhan Gazi, annesi Nilüfer Hatun’dur. Kardeşi Süleyman Paşa, Rumeli topraklarını fethe çıktığı zaman, Bursa Sancakbeyliği’nde bulunuyordu. Daha sonra kendisi de Rumeli’ye geçti ve Çorlu ile Lüleburgaz’ ın fethinde görev aldı. Süleyman Paşa’ nın ölmesi üzerine, Rumeli fetihlerinin komutanlığını üzerine aldı. Babası Orhan Bey‘in ölümü üzerine 1362’de Rumeli’den Bursa’ya çağrıldı, Osmanlı tahtına çıktı.
1. Murat
Padişahlık Dönemi
Padişah olur olmaz, kardeşleri İbrahim Bey ile Halil Beyi ortadan kaldırdı, yeniden Rumeli’ye geçti. Bu arada Bizanslılar, Çorlu ile Lüleburgaz’ı geri aldılar, Ankara’da Ahiler, devletin zararına bir tutum içine girdiler. I. Murat, Ankara’yı ele geçirerek Ahilik Devleti’ne son verdi, Çorlu ve Lüleburgaz’ı da geri aldı. Malkara, Keşan ve İpsala Osmanlıların eline geçti. Hacı İlbeyi komutasında bir ordu Dedeağaç ve Dimetoka’yı aldı. Edirne’nin alınması kararlaştırıldı. Türklerin Edirne’ye yöneleceğini anlayan Bizans imparatoru Bulgarlardan yardım sağladı. Ancak kentin güneyinde Sazlıdere’de yapılan savaşta, Bizans ile Bulgarlar yenilgiye uğradılar (1363).
Edirne’nin Fethi
Bu zaferden sonra, Osmanlı kuvvetleri Edirne’yi ele geçirdi. Lala Şahin Paşa, Edirne muhafızı atandı, Filibe’yi ele geçirdi. Evrenos Gazi de Gümülcine’yi aldı. Bu fetihler Balkan devletleriyle Papa V. Urbanus’u harekete geçirdi. Bizans imparatoru Filibe’ nin düşmesinden sonra, I. Murat’a anlaşmak için elçi gönderdi. Bu arada Papa V. Urbanus, Bulgar Kralı Şişman ile Sırp kralı V. Uroş’u Osmanlı Devleti aleyhine kışkırttı. Bu iki kral, Macar kralı Lajos ile birlikte papanın gözetiminde bir Hristiyan ittifakı oluşturdular.
Sırpsındığı Savaşı
I. Murat, henüz Rumeli’ye geçmeden, Lala Şahin Paşa, Hacı İlbeyi komutasında 10 bin kişilik bir orduyu Haçlıları karşılamak üzere gönderdi. Hacı İlbeyi, Meriç Irmağı’nın sol yakasında Sırpsındığı mevkiinde, düşmanı ağır bir yenilgiye uğrattı (1364). Katalanların elinde bulunan Karabiga Kalesi’ni fetheden padişah, Bursa’ya döndü. Sırpsındığı Savaşı‘ndan bir yıl sonra yeniden Rumeli’ye geçen I. Murat, Edirne’yi ikinci başkent yaptı. Kara Timurtaş Paşa komutasındaki bir Osmanlı birliği, Kızılağaç’tan Yanbolu’ya kadar Bulgar topraklarım fethetti. Lala Şahin Paşa da Samakov’u ele geçirdi.
Ayrıca Aydos, Karinabad ve Süzebolu kaleleri Bulgarlardan, Hayrabolu da Bizans’tan alındı. 1368’de de Pınarhisar, Vize ve Kırklareli Osmanlıların eline geçti. Osmanlı ilerleyişi karşısında direnmenin yersiz olduğunu gören Bulgar Kralı Şişman, kızı Mara’yı I. Murat’a vererek, yakın ilişkiler kurmayı amaçladı. Makedonya Prensliği, Sırp kralı ile birleşerek, Osmanlı ilerleyişini durdurmak için ordu hazırladılar. 1371’de Çirmen’de yapılan savaşta Osmanlılar yine üstünlük sağladılar. Gümülcine’yi yeniden ele geçiren Osmanlı kuvvetleri, Batı Trakya ile Makedonya’nın önemli bir bölümüne de sahip oldular. I. Murat 1372’de bu kez Yunanistan içlerine doğru ilerlemeye başladı. Serez, Kavala, Drama ve Karaferye ele geçirildi.
Balkanlar Türkleşmeye Başlıyor
Buralara Türk oymakları yerleştirilerek bölgenin Türkleştirilmesine çalışıldı. Osmanlı kuvvetleri yolu üzerindeki Selanik’i kuşattıkları bir sırada, Sırbistan’ın Kralı Lazar, I. Murat’a barış önerisinde bulundu. I. Murat bu barış önerisini kabul etti. İki taraf 1374’te anlaşma imzaladılar. 1375’te Bizanslılarla yeniden çatışmalar başladı. Bizanslıların Vize’ye saldırmaları üzerine I. Murat, Çatalca, Inceğiz ve Çatalburgaz kalelerini ele geçirdi. Germiyanoğlu Süleyman Şah’ ın kızı devlet Hatun ile oğlu Bayezit’i evlendirdi. Süleyman Şah kızının çeyizi olarak Kütahya, Tavşanlı ve Simav kasabalarını Osmanlılara verdi, kendisi de Kula Kalesi’ne çekildi. Hamitoğlu Kemalettin Hüseyin Bey de, Akşehir, Yalvaç, Beyşehir, Karaağaç ve Seydişehir gibi kasabaları çevrelerindeki topraklarla birlikte Osmanlı Devleti’ne 80 bin altın karşılığında sattı (1382).
1380’de Vardar Irmağı’nın batı kıyısındaki İştip, 1382’de Manastır ve Pirlepe; Niş, Sofya Kalesi; Çandarlı Halil Hayrettin Paşa da, Manastır ve Ohri kalelerini ele geçirdi (1385). Çandarlı Halil Hayrettin Paşa, Arnavutluk’a girdi ve Arnavutları yenilgiye uğrattı. Osmanlı kuvvetleri Kruja ve İşkodra kalelerini ele geçirince Venediklilerle karşı karşıya gelindi. I. Murat, donanmasının yeterli olmaması yüzünden, bu kaleleri geri vererek Venediklilerle dostluğu korudu. 1387’de de Hamitoğullarından satın alınan topraklara saldıran Karamanoğulları ile savaş durumu doğdu.
Karamanoğulları
I. Murat, ordusuyla Karamanoğlu Alaattin Bey üzerine sefere çıktı. Anlaşmalar gereğince Bizanslılar, Sırplar ve Candaroğulları da askeri yardım gönderdiler. Afyon üzerinden Konya’ya gelen I. Murat, burada Karamanoğullarının ordusunu yenilgiye uğrattı. Konya Kalesi’ne çekilen Alaattin Bey, Osmanlı kuvvetleri tarafından kuşatıldı. Alaattin Bey eşi Melike Hatun’un aracılığıyla I. Murat’ tan barış istedi ve Beyşehir’i Osmanlılar’a geri verdi.
Böylece iki devlet arasında barış yapıldı (1387). Anadolu olaylarıyla ilgilenirken, Balkan devletleri Osmanlıları Balkanlar’dan atmak için ordu hazırlamaya başladılar. Karamanoğlu Alaattin Bey de bu birliği desteklemeyi kabul etti. Gelişmeleri öğrenen I. Murat’ın gönderdiği Lala Şahin Paşa komutasındaki 20 bin kişilik kuvveti, Ploşnik meydanında ağır bir yenilgiye uğradı. Bu zaferden yüreklenen müttefikler, büyük bir orduyla Osmanlıların üzerine yürüdüler. I. Murat, Çandarlı Halil Paşa komutasında 30 bin kişilik bir orduyu Bulgar kralının üzerine gönderdi. Hayrettin Paşa, Şişman’ın başkentini kuşattı, Pravadi ve Şumnu’yu ele geçirdi.
Kosova Savaşı ve Ölümü
Bursa’da toplanan Anadolu kuvvetleriyle Rumeli’ye geçen I. Murat, 10 Ağustos 1389’da Kosova’da Sırp, Bosna, Arnavut, Hırvat, Macar Ulah, Leh ve Çek askerinden oluşan büyük bir haçlı ordusunu ağır bir yenilgiye uğrattı. Savaş alanını gezerken Miloş Obiliç adlı yaralı bir Sırplının saldırısı sonucunda öldürüldü. Savaş alanında yerine oğlu 1. Bayezit (Yıldırım) geçti. Cenazesi Bursa’ya getirilerek, Çekirge’de yaptırdığı türbesine gömüldü.
1. Murat Türbesi
Birinci Kosova Savaşı, Türklerin Rumeli’de yerleşmek için kazandıkları üçüncü büyük savaştır. Bu zaferi kazanan I. Murat, tarihte Gazi Hünkâr, Murat Hüdavendigâr adıyla anılır. Babası Orhan Gazi’den bir beylik olarak aldığı devletin imparatorluğa uzanan temellerini attı.
