Ulu önder Mustafa Kemal Atatürk’ün 10 Kasım 1938 günü ölümünden sonra olan olaylar ile ilgili genel bilgilerin yer aldığı yazımız.
Atatürk‘ün ölüm haberi bir anda bütün Türkiye’de ve dünyada duyulmuş ve derin üzüntü yaratmıştır. Cenaze töreninde bulunmak için büyük, küçük birçok devlet heyetler, savaş gemileri ve askerler göndererek Türk Ulusu’nun kurtarıcısına karşı saygılarını sunmuşlardır.
16 Kasım 1938 günü tabutu, Türk bayrağına sarılı olarak Dolmabahçe Sarayı’nın tören salonuna konuldu. Türkiye Cumhurbaşkanı olarak 1927’de İstanbul’a ilk geldiğinde bu salonda, İstanbul heyetini kabul etmiş ve tarihi konuşmasını yapmıştı. İstanbul halkı, Atatürk‘e karşı son görevini yapmak için üç gün, gece ve gündüz Dolmabahçe Sarayı’na taşındı. Gözleri yaşlı kadın, erkek, genç ve ihtiyar yüz binlerce İstanbul’lu, bir insan seli halinde tabutunun önünden aktı.
19 Kasım 1938 günü sabahı, sarayda özel olarak cenaze namazı kılındı. Aynı gün on iki general, Atatürk’ün tabutunu omuzlarına alarak, sarayın dış kapısındaki top arabasına taşıdılar. Cenaze topluluğu, İstanbul halkının gözyaşları içinde, Gülhane Parkı’na geldi. Burada, önce bir küçük savaş gemisine alınan tabut, daha sonra, Yavuz adlı büyük savaş gemisine kondu. Binlerce kayık, yelkenli, vapur ve savaş gemilerinde bulunan halk, son yolculuğuna çıkan Ata’sını İzmit’e dek izledi, Yavuz akşam geç vakit İzmit’e geldi. Cenazeyi özel bir trene koydular. Köylerden, kentlerden kopup gelen halk, Ata’sına karşı son görevini boynu bükük, gözleri yaşlı yapıyordu. Cenaze 20 Kasım 1938 günü Ankara’ya getirildi. Cenazeyi, yeni seçilmiş Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, bakanlar, generaller, milletvekilleri ve halk karşıladı.
Tabut, daha önceden Büyük Millet Meclisi’nin önünde hazırlanmış bulunan katafalka yerleştirildi. Katafalkın iki tarafında altı meşale yanıyor, meşalelerin arasında ise general, subay ve askerler nöbet tutuyorlardı. İstanbul Dolmabahçe Sarayı’nda olduğu gibi yurdun her yanından gelmiş halkla, Ankara halkı bir sel halinde katafalkın önünden geçti. 21 Kasım günü bu kez on iki milletvekili cenazeyi top arabasına yerleştirdi. Hafif hafif çiseleyen yağmur altında, top arabasının etrafında on iki general nöbet tuttu.
Atatürk’ün cenaze törenine gelen yabancı devletlerin asker ve heyetleri tabutu selamlayarak geçtiklerinde, top arabası, ağır ağır hareket etti. Cumhurbaşkanı, başbakan, bakanlar, generaller milletvekileri, yabancı devlet heyetleri, devletin ileri gelen memurları cenazeyi izliyorlardı. Yol kenarlarına dizilmiş yüzbinlerce halk, gözleri yaşlı olarak Atatürk’üne son görevini yapıyordu. Akan gözyaşlarına, çiseleyen yağmurun damlacıkları karışıyor, kalplerdeki Atatürk’ü daha kutsallaştırıyordu.
Tabut için geçici olarak, Etnografya Müzesi’nde bir gömüt hazırlanmıştı. Mermer gömüte konulan cenazeyi izleyenler son bir kez daha selamladılar.
