Pançen Lama nedir, ne demektir? Pançen Lama kime denir, özelliği nedir? Pançen Lama ile ilgili inanışlar, hakkında bilgi.
Pançen Lama
Pançen Lama, Tibet’te, nüfuzlu Tashilhunpo Manastırı’nın (Zhikatse yakınları) başkeşişi olan ve yeniden doğduğuna inanılan lamaların soyundan gelenlerin taşıdığı unvandır. Pançen Lama Tibet Budacılığının önde gelen tarikatı Dge-lugs-pa (Sarı Şapka) içindeki ruhani sıralamada Dalay Lama‘dan sonra gelmiş ve bu konumunu yakın zamana değin korumuştur.
LAMA KİME DENİR?
Sanskrit-Tibet dilinde Pandita Chen-po’ nun (Büyük Bilgin) kısaltılmış biçimi olan Pançen unvanı geleneksel olarak olgun ve bilgin kişiler arasından seçilen Tashilhunpo Manastırı başkeşişlerine verilirdi. 17. yüzyılda beşinci Dalay Lama, o sırada Pançen Lama olan öğretmeni Blo-bzang chos-kyi-rgyal-mtshan’ın (1570-1662) bir çocuğun bedeninde yeniden doğacağını bildirdi. Böylece Pançen Lama, yeniden doğduğuna inanılan lamaların ilki olarak Blo-bzang-ye-shes (1663-1737), Blo-bzang-dpal-ldan-ye-shes (1737-80), Blo-bzang-bstan-pa’i-nyi-ma (1781-1854), Bs-tan-pa’i-dbang-phyug (1854-82) ve Chos-kyi Nyi-ma (1883-1937) kişiliklerinde yeniden ortaya çıktı. Bunların her biri kendi kendine doğan Buda Amitabha’nın bedenleşmesi olarak kabul edildi. (Blo-bzang chos-kyi-rgyal-mtshan’dan önce Tashilhunpo başkeşişi olan üç lama da bazen yeniden doğmuş lamalar arasında sayılır.)
Dalay Lama hükümeti ile Tashilhunpo yönetimi arasında vergi borçları üzerine çıkan anlaşmazlık sonunda Pançen Lama 1923’te Çin’e kaçtı. 1938’de Çin’in Qinghui ilinde Tibetli bir ana babadan doğan Bskal-bzang Tshe-brtan, yeniden doğuşu belirleyen sınamalar yapılmadan Çin hükümeti tarafından onun ardılı olarak kabul edildi ve 1952’de Tibet’e getirilerek Tashilhunpo Manastırı’nın başkeşişi yapıldı. Pançen Lama 1959’daki ayaklanmadan sonra Tibet’te kaldı, ama Hindistan’a kaçan Dalay Lama’ yı vatan haini ilan etmeyi reddettiği için Çin hükümeti ile arası açıldı. 1964’te Çin hükümeti tarafından azledildi. Bir kalp krizi sonucu 1989’da Çin’de, Qinghai’de öldü.
