Afrika’nın Başlıca Dağları, Nehirler, Çölleri ve Gölleri Hakkında Bilgiler

0
Advertisement

Afrika kıtasının coğrafi özellikleri. Afrika kıtasının başlıca dağları, çölleri, akarsuları hakkında bilgi . Açıklamaları ile kara kıta Afrika hakkında bilgi

Afrika Kıtası

Afrika Kıtası (Kaynak : pixabay.com)

Afrika yeryüzündeki anakaralar (kıtalar) arasında, büyüklük bakımından, Asya’dan sonra, ikinci gelir. Batıda Atlas Okyanusu, kuzeyde Akdeniz, kuzeydoğuda Kızıldeniz, doğuda, güneyde Hint Okyanusu ile çevrilmiştir. Asya’dan kuzeydoğudaki Süveyş Kanalı ile, Avrupa’dan da kuzeybatıdaki Cebelitarık Boğazı ile ayrılır. Kaba bir üçgen biçimindedir.

Afrika’nın yüzölçümü yaklaşık olarak 30.000.000 kilometrekaredir. Afrika kıyılarının girintisi-çıkıntısı azdır. Bu yüzden, gemilerin sığınabileceği limanlar, körfezler pek bol değildir. Açıklardaki adaların sayısı da birkaçı geçmez. Bu adaların en önemlisi, dünyanın en büyük adalarından biri olan Madagaskar’dır.

DÜNYANIN EN BÜYÜK ÇÖLÜ

Dünyanın en büyük çölü olan Büyük Sahra da Kuzey Afrika’yı ikiye ayırır. Sahra’nın kuzeyindeki bölgede Akdeniz iklimi görülür. Büyük Sahra’nın güneyi ise, büsbütün ayrı bir iklim gösterir. Yakıcı bir güneşin kavurduğu bu uçsuz-bucaksız çöl, Kuzey Afrika’yı Atlas Okyanusu’ndan Kızıldeniz‘e kadar keser. Ancak, doğu kesimindeki Nil Irmağı çevresinde verimli topraklar bulunur. Çöl yer yer kumlarla, taşlarla kaplıdır. Kuzeyinde vahalar vardır. Eskiden buralarda ancak atla, deveyle yolculuk edilirdi. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra, çölde gidebilecek motorlu taşıtlar da kullanılmaya başlandı. Uçakların gelişmesinden sonra ise, Büyük Sahra havadan kolayca aşıldı.

Sahra Çölü

Sahra Çölü (Kaynak : pixabay.com)

Orta Afrika, ekvatorun iki yanında uzayıp giden sık ormanlarla kaplıdır. Bu ormanların kuzeyinde, güneyinde savanalar (çayırlıklar) bulunur. Güney Afrika ise, kıyı boyunca anakarayı çevreleyen dağlarla kaplıdır. Bu dağların ortasında da Kalahari Çölü bulunur.

AFRİKA’NIN DAĞLARI

Afrika’da öyle pek büyük sıradağlar yoktur. En büyük dağ zinciri kuzeybatıda Akdeniz kıyısı boyunca uzanan Atlas Dağları’dır. Bunlar, Yüksek Atlaslar, Tel Atlasları, Sahra Atlasları olmak üzere üçe ayrılır. Bu dağ zincirinin en yüksek yeri, Yüksek Atlaslar’daki Tub-kal Dağı’dır (4165 m. ). Büyük Sahra’ nın ortasında, yüksekliği 3.000 metreyi geçen Ahaggar Dağları ile Tibesti Dağları vardır. Kızıldeniz kıyısının güneyinden başlayan Habeşistan Dağları, göller Bölgesinden geçerek, güneydoğu kıyısını çevreleyen Drakensberg Dağları’na kadar uzanır. Bu zincirin en yüksek yerleri Habeşistan yaylasında Da-şan Dağı (4620 m.), Victoria Gölü’nün kuzeydoğusunda Kenya Tepesi (5195 m.), güneydoğusundaki Klimanjaro Dağı’dır (6010 m.). Batı Afrika’da yalnız, Guinea (Gine) Körfezi’ndeki Kamerun Dağı 4.000 metre yüksekliktedir.

Advertisement
Kenya - Klimanjaro Dağı

Kenya – Klimanjaro Dağı (Kaynak : pixabay.com)

AFRİKA’DA BÜYÜK AKARSULAR, GÖLLER VAR

AKARSULAR : Afrika akarsu bakımından zengindir. Topraklarını beş büyük ırmak sular.

Nil : Afrika’nın en uzun ırmağıdır (6.400 km.). Victoria Gölü’nden çıkar; Sudan topraklarında Beyaz Nil adım alır; Habeşistan Dağları’ndan çıkan Mavi Nil’le birleşir. Kuzeye doğru Mısır’ı boydan boya geçer. Kahire’den sonra bir çatalağız (delta) olmaya başlar. Başlıca iki kol halinde Akdeniz’e dökülür. Havzasındaki topraklar çok verimlidir. Bundan dolayı, Nil kıyıları tarih boyunca birçok uygarlıkların yatağı olmuştur.

Nil Nehri Haritası

Nil Nehri Haritası

Kongo : Göller Bölgesi’nden çıkar. Uzunluğu 4650 kilometredir. Birçok kollar alıp beslenerek batıya doğru akar, Atlas Okyanusu’na dökülür.

Niger : Batı Afrika’daki dağlardan çıkar. Bir süre kuzeydoğuya doğru aktıktan sonra, güneye dönerek Gine Körfezi’ne dökülür. Uzunluğu 4.200 kilometredir. Kıyılarında pirinç, pamuk yetiştirilir.

Zambezi : Batı Afrika’dan çıkar, doğuya akarak Rodezya’dan geçer. Mozambik’ten Hint Okyanusu’na dökülür. Uzunluğu 2.700 km.dir. Yatağı çok engebelidir, ırmak boyunca sık sık çağlayanlara rastlanır. Bunların en önemlisi Victoria Çağlayanıdır. Bu çağlayanın yüksekliği 100, genişliği 150 m. kadardır.

Oranj : Güney Afrika’dan çıkar. Uzunluğu 2.000 kilometredir. Doğudan batıya doğru akarak, Kalahari Çölü’ nün güneyinde Atlas Okyanusu’na dökülür.

Advertisement

Afrika’da birtakım küçük akarsular varsa da bunlar, denize ulaşamadan, göllere dökülürler.

GÖLLER : Afrika’da başlıca dört büyük göl vardır: Victoria, Tanganika, Niyasa, Çad gölleri.

Victoria (Viktorya) : Dünyadaki göllerin genişlik bakımından ikincisidir. Yüzölçümü 68.000 km2dir. Ekvatorun hemen güneyindedir. Kuzeyinde, güneyinde birtakım küçük göller vardır.

Tanganika : Dünyanın en uzun gölüdür. Victoria’nın güneybatısına düşer. Yüzölçümü 32.000 km2‘dir.

Niyasa : Tanganika Gölü’nün güneydoğusundadır. Yüzölçümü 30.800 km2‘dir.

Çad : Nijerya’nın kuzeybatısındadır. Başlıcâ iki ırmakla beslenir. Kuzey, doğu kıyıları bataklıktır.

AFRİKA ÇÖLLERİNDE ISI 60 DERECEYİ BULUR

Namib Çölü

Namib Çölü (Kaynak : pixabay.com)

Afrika’nın iklimi genel olarak tropikal iklim özellikleri gösterirse de, en güney, en kuzey bölgelerinde daha ılımlı bir iklim görülür. Ekvatordan 10° güney, 10° kuzey enlemine kadar uzanan bölgede bütün yıl boyunca sıcaklıkta pek değişiklik olmaz. Buraya yılda ortalama 120 santimden çok yağmur düşer. Bu bölgenin hemen çevresindeki bölgede sıcaklık ekvator bölgesindeki gibiyse de, yağış daha azdır. Çöllere yaklaştıkça yağış daha az, ısı daha yüksektir. Büyük Sahra’da, Kalahari çöllerinde ise yılın altı ayında sıcak rüzgarlar eser. Yağış yılda ortalama 10 santimdir. Sıcaklığın gölgede 60 dereceyi bulduğu olur.

Kuzeyde Fas, Cezayir, Tunus’ta, güneyde ise 30 enlem derecesinin güneyinde kalan yerlerde Akdeniz iklimi görülür. Kışları çok yağmurlu geçer. Afrika’nın dağlık kesimlerinde 1500 metre yükseklikten sonra yayla iklimi başlar.


Leave A Reply