Alfa-1 Antitripsin (AAT) nedir, görevleri nelerdir? Alfa-1 Antitripsin (AAT) testi neden yapılır, düşüklüğünün belirtileri ve riskleri nelerdir?
Kaynak: pixabay.com
Alfa-1 Antitripsin (AAT)
Alfa-1 antitripsin (AAT) testi nedir?
Bu test kandaki alfa-1 antitripsin (AAT) miktarını ölçer. AAT, karaciğerde üretilen bir proteindir. Akciğerlerinizi amfizem ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi hasarlardan ve hastalıklardan korumaya yardımcı olur.
AAT, vücudunuzdaki bazı genler tarafından yapılır. Genler, ebeveynlerinizden aktarılan kalıtımın temel birimleridir. Boy ve göz rengi gibi benzersiz özelliklerinizi belirleyen bilgiler taşırlar. Herkes AAT yapan genin biri babalarından diğeri annelerinden olmak üzere iki kopyasını miras alır. Bu genin bir veya her iki kopyasında bir mutasyon (değişiklik) varsa, vücudunuz olması gerektiği gibi çalışmayan daha az AAT yapar.
Genin iki mutasyona uğramış kopyası varsa, bu AAT eksikliği adı verilen bir durumunuz olduğu anlamına gelir. Bu bozukluğu olan kişilerin 45 yaşından önce akciğer hastalığı veya karaciğer hasarı olma riski daha yüksektir.
Mutasyon geçirmiş bir AAT geniniz varsa, normal miktarlardan daha düşük AAT’ye sahip olabilirsiniz, ancak hafif veya hiç hastalık belirtisi olmayabilir. Mutasyon geçirmiş bir geni olan insanlar AAT eksikliğinin taşıyıcılarıdır. Bu durumun olmadığı anlamına gelir, ancak mutasyona uğramış geni çocuklarınıza aktarabilirsiniz.
Bir AAT testi, sizi hastalık riski altına sokan genetik mutasyona sahip olup olmadığınızı göstermeye yardımcı olabilir.
Ne için kullanılır?
AAT testi en sık, erken yaşta (45 yaş ve altı) akciğer hastalığı gelişen ve sigara gibi başka risk faktörleri olmayan kişilerde AAT eksikliğinin teşhis edilmesine yardımcı olmak için kullanılır.
Test ayrıca bebeklerde nadir görülen bir karaciğer hastalığı teşhisi için de kullanılabilir.
Neden AAT testi yapılır?
45 yaşın altındaysanız, sigara içmiyorsanız ve akciğer hastalığı belirtileri varsa, AAT testine ihtiyacınız olabilir:
- hırıltı
- Nefes darlığı
- Kronik öksürük
- Ayağa kalktığınızda normalden hızlı kalp atışı
- Görme problemleri
- Tedaviye iyi cevap vermeyen astım
- Ailenizin AAT eksikliği hikayeniz varsa da bu testi de yaptırabilirsiniz.
Bebeklerde AAT eksikliği sıklıkla karaciğeri etkiler. Bu nedenle, sağlık uzmanı karaciğer hastalığı belirtileri bulursa, bebeğinizin AAT testine ihtiyacı olabilir. Bunlar:
- Sarılık, bir veya iki haftadan fazla süren cildin ve gözlerin sararması
- Büyümüş dalak
- Sık kaşıntı
AAT testi sırasında ne olur?
Bir sağlık uzmanı, küçük bir iğne kullanarak kolunuzdaki bir damardan kan örneği alacaktır. İğne yerleştirildikten sonra, bir test tüpüne veya şişeye az miktarda kan alınacaktır. İğne içeri veya dışarı girdiğinde biraz acı hissedebilirsiniz. Bu genellikle beş dakikadan az sürer.
Teste hazırlanmak için herhangi bir şey yapmam gerekecek mi?
AAT testi için özel hazırlıklara ihtiyacınız yoktur.
Test için herhangi bir risk var mı?
Kan testi için çok az fiziksel risk vardır. İğnenin yerleştirildiği noktada hafif bir ağrı veya morarma olabilir, ancak çoğu semptom hızla gider.
Sonuçlar ne anlama geliyor?
Sonuçlarınız normalden daha düşük miktarda AAT gösteriyorsa, muhtemelen bir veya iki mutasyon geçirmiş AAT geniniz olduğu anlamına gelir. Seviye düştükçe, mutasyona uğramış iki geniniz ve AAT eksikliğiniz olması daha olasıdır.
AAT eksikliği teşhisi konulursa, hastalık riskinizi azaltmak için adımlar atabilirsiniz. Bunlar:
Eğer sigara içiyorsanız, sigarayı bırakın. Eğer sigara içmiyorsanız başlamayın. Sigara, AAT eksikliği olan kişilerde hayatı tehdit eden akciğer hastalığı için önde gelen risk faktörüdür.
- Sağlıklı beslenme
- Düzenli egzersiz yapmak
- Sağlık uzmanınızı düzenli olarak görmek
- Sağlayıcınız tarafından reçete edilen ilaçları almak
- Sonuçlarınız hakkında sorularınız varsa, sağlık uzmanınızla konuşun.
AAT testi hakkında bilmem gereken başka bir şey var mı?
Test edilmeyi kabul etmeden önce, bir genetik danışmanla konuşmanız yardımcı olabilir. Genetik danışman, genetik ve genetik test konularında özel olarak eğitilmiş bir profesyoneldir. Bir danışman testin risklerini ve faydalarını anlamanıza yardımcı olabilir. Test edilirseniz, bir danışman sonuçları anlamanıza ve hastalığı çocuklarınıza geçirme riskiniz de dahil olmak üzere durum hakkında bilgi edinmenize yardımcı olabilir.
