Aşiret mektebi nedir? Aşiret mektepleri ne zaman ve ne amaçla kurulmuştur, özellikleri ve tarihi nedir, hakkında bilgi.
Aşiret Mektebi Nedir? Tarihi
Aşiret Mektebi, II. Abdülhamid döneminde, daha çok Doğu Anadolu ve Arap ülkelerindeki aşiret ileri gelenlerinin çocuklarını eğitmek amacıyla İstanbul’da açılan okuldur.
Aşiret Mektebi’nin kurulmasından önce Arap aşiret reislerinin çocukları devşirme yöntemine benzer bir biçimde toplanıp Silahşoran-ı Hassa Bölüğü’nde eğitiliyorlardı. II. Abdülhamid ülke genelinde eğitim kurumlarını yaygınlaştırırken, İstanbul’da da bir Aşiret Mektebi açılmasını istedi. Padişah, Arapları Panislamcı görüşte birleştirmeyi ve merkeze bağlı yeni bir kuşak yetiştirmeyi amaçlıyordu. Aşiret Mektebi, 3 Ekim 1892’de, Beşiktaş’ta Akaretler’de açıldı; ama gerekli hazırlıklar tamamlanamadığı için ancak 12 Eylül 1894’te öğretime başlayabildi. Öğretim süresi beş yıldı. Yaşları 12-16 arasındaki Arap gençlerden seçilerek alınan öğrencilere, Türkçe derslerinin yanı sıra, genel kültür ve Osmanlı terbiyesi öğretiliyordu. İki yıl sonra Esma Sultan Sarayı’na taşınan Aşiret Mektebi’ne Rumeli ve Doğu vilayetlerindeki etnik grupların ileri gelenlerinin çocukları da alınarak, öğrenci sayısı 50’den 250’ye çıkarıldı. Aşiret Mektebi’ni bitirenlere 1897’de kaymakam olarak yetişmeleri için Mekteb-i Mülkiye’de bir yıllık bir program uygulandı. Bu sınıf, birer yıl aralıkla dört dönem mezun verdi.
Aşiret Mektebi’nin kurulmasının amacı, çeşitli etnik grupların ileri gelenlerinin burada yetiştirilen çocuklarını geldikleri bölgelerde öğretmen, subay ve kaymakam olarak görevlendirip, rütbe ve maaşla merkezi hükümete bağlı duruma getirmek, bulundukları yerlerde çıkabilecek ayaklanmaları bu yolla önlemekti. Ama aşiret reisleri, İstanbul’a gönderecekleri çocukları, hükümetin elinde tutacağı birer rehin biçiminde yorumladıkları ve kendi çocukları yerine halktan çocuklar gönderdikleri için uygulama başarılı olamadı. Burada okuyanlar, milliyetçi bir görüşle yönetim aleyhine açık eleştirilerde bulunmaya başladılar. Okul, öğrencilerin verilen yemeği bahane ederek ayaklanmaları üzerine 1907’de kapatıldı.
