Bağdat Demiryolu hattı ya da bilinen diğer adı ile Anadolu – Bağdat demiryolu hattı ile ilgili genel ve tarihi bilgiler.
Bağdat Demiryolu Hattı Hartası
Bağdat Demiryolu Hakkında Bilgi
Bağdat Demiryolu, Anadolu Bağdat Demiryolu olarak da bilinir, İstanbul’u Bağdat’a bağlaması planlanan demiryolu. Daha sonra Basra’ya kadar uzatılan demiryolu, hava ve kara yolu taşımacılığının sürekli gelişmesiyle eski stratejik önemini yitirmiştir.
Bağdat Demiryolu’nun Haydarpaşa-İzmit hattı, Osmanlı Devleti’nin kendi olanaklarıyla tamamlanarak 1873’te işletmeye açılmıştı. 1888’de bu hattın İzmit-Ankara ve Eskişehir-Konya uzantıları için Osmanlı hükümeti ile Almanların Deutsche Bank’ı arasında anlaşma sağlandı. Kurulan Anadolu Demiryolları Şirketi, toplam 931 km’lik bu hatları 1895’e değin tamamladı. Hatların işletme hakkını alan Deutsche Bank ile 1899’da yeni bir sözleşme imzalanarak Bağdat Demiryolu’nun ikinci aşaması için çalışmalara geçildi. Konya, Durak, Toprakkale, İslâhiye, Resulayn ve Bağdat’ta başlatılan yapım işleri 15 yıl sürdü. Bu iddialı ve pahalı yatırım, aslında Avrupa devletleri arasındaki diplomatik ve ekonomik rekabetin, Osmanlı topraklarına yansımasıydı. Suriye’deki demiryolu ağının Fransızların girişimiyle yapılması, Osmanlı Devleti ile yakınlaşmayı öngören Almanya açısından Bağdat Demiryolu’nu önemli kılmaktaydı. Nitekim bu girişim Fransızları da harekete geçirerek kısa zamanda Yafa, Kudüs, Beyrut, Şam ve Halep ara bağlantılarının yapılmasına neden oldu.
II. Abdülhami’‘de İslam dünyasında saygınlık kazanmak düşüncesiyle ulusal kaynaklara dayalı Hicaz Demiryolu projesini gündeme getirdi. Bu yoğun rekabet ortamında, toplam 1.037 km’lik yeni hat 1910’da büyük ölçüde tamamlandı. Ama mali güçlükler ve Toros-lar’da tünel açmanın getirdiği teknik sorunlar ilerlemeyi büyük ölçüde yavaşlattı. Osmanlı Devleti, İttifak Devletleri yanında I. Dünya Savaşı’na katılınca, demiryolunun stratejik önemi nedeniyle çalışmalar hızlandırıldı. 1918’de savaş bittiğinde hat Bağdat’a birkaç yüz kilometre uzaklıktaki Nusaybin’e kadar tamamlanabilmişti. Öte yandan Bağdat’tan da 135 km’lik bir bölümü döşenmişti. Geri kalan son bölüm ve Basra Körfezinin yakınındaki Basra limanına uzanacak olan ek hat, Osmanlı Devleti’nin dağılmasından sonra kurulan Suriye ve Irak tarafından tamamlandı.
