Banaba adası nerededir? Okyanus adası olarak da bilinen Kiribati’ye bağlı olan bir mercan adası olan Banaba adası hakkında bilgiler.
Banaba, okyanus adası olarak da bilinir, Büyük Okyanusun ortabatı kesiminde mercan ve fosfat oluşumu ada. İngiliz Uluslar Topluluğu üyesi bağımsız Kiribati cumhuriyetinin bir parçasını oluşturan Gilbert Adalarının 400 km batısında yer alır. Çevresi 8,5 km, yüzölçümü 5 kilometrekaredir. İlk kez 1804’te “Okyanus” adlı bir İngiliz gemisince saptandı.
1900’de İngiliz topraklarına katıldı. Aynı yıl adadan fosfat çıkarılıp sevkedilmeye başlandı. 1970’lerin başında yıllık fosfat çıkarımı 550 bin ton gibi çok yüksek bir düzeye ulaştı; ama fosfat yatakları 1979’da tükendi. 1919’da, kraliyet kolonisi Gilbert ve Ellice Adalarına katılan Banaba, 1942-45 arasında Japon kuvvetlerince işgal edildi. Japonlar, buradaki Mikronezyalıların Banabalıların ve Gilbertlilerin çoğunu Gilbert Adalarına sürdüler; 1945’te biri dışında bütün Gilbertlileri katlettiler.
Gilbert Adalarına sürülen Banabalıların çoğu, savaşın harabeye çevirdiği Banaba’da yaşamak olanaksız hale geldiği için, adanın 2.180 km güneydoğusunda, küçük bir Fiji adası olan Rabi’ye yerleşmeyi yeğlediler. 1965’ten sonra, adalarının kullanımı karşılığında fosfat şirketinden yüklü bir tazminat aldılar. 1970’lerde, Kiribati’nin parçası olarak bağımsızlığa adım atan Gilbert Adalarından ayrılmayı denediler. Gilbert Adalarının 1979’da bağımsızlığını kazanmasından sonra, Banabalılara, hem adanın mülkiyeti, hem de Kiribati ve Fiji çifte yurttaşlığı konusunda güvence verildi. Yönetim merkezi Tabiang’dır.
