Başdiyakoz nedir, kime denir? Hristiyanlıkta başdiyakoz ünvanının özellikleri, kime verilir, tarihçesi, hakkında bilgi.
Başdiyakoz Nedir? Hakkında Bilgi
Başdiyakoz, kilise hiyerarşisinde, başlangıçta piskoposlu bir kilisedeki diyakozların başı, ortaçağda ise bir piskoposluk bölgesinin başlıca görevlisi olan din adamıdır. Bugünkü Katolik Kilisesi’nde başdiyakozluk yalnızca bir onur unvanı anlamı taşır. Hıristiyanlığın daha ilk dönemlerinde benzer bir makam bulunmasına karşın, başdiyakoz unvanı ilk kez 4. yüzyılda kullanıldı. Piskoposların atadığı başdiyakozlar, önceleri diyakozların çalışmalarını ve yoksullara yardım dağıtımını denetlemek ve vaaz vermekle yükümlüydü. Zamanla piskoposluk bölgesindeki yönetim ve disiplin işlerinde piskoposların başyardımcısı haline gelen başdiyakozlar, kilise konsillerinde de piskoposları temsil etmeye başladılar. Bir piskopos öldüğünde, yenisi seçilinceye değin piskoposluk bölgesini başdiyakoz yönetirdi.
Genellikle papazlık rütbesini kazanmış olanlar arasından atanan başdiyakozlar, 10-13. yüzyıllar arasında daha da güçlendiler. Başdiyakozlara belirli bir bölgede yönetim yetkisi verilerek piskoposluk bölgeleri birkaç başdiyakozluk bölgesine ayrıldı. Bu dönemde, artık piskopos tarafından değil, katedral meclisi tarafından atanan ve bir daha görevden alınamayan başdiyakozlar, böylece piskoposlara rakip hale geldiler; bölgelerinde dinsel rütbe verme dışındaki tüm piskoposluk yetkilerini kullanmaya başladılar. 13. yüzyılda piskoposlar bu duruma karşı çıktı; 14 ve 15. yüzyıllarda başdiyakozlann güç ve otoriteleri hızla azaldı; Trento Konsili (1545-63) yetkilerinin çoğunu ellerinden aldı.
Başdiyakozluk makamı Rum Ortodoks Kilisesi’nde de benzer bir gelişme göstererek günümüzde daha çok bir onur unvanı haline gelmiştir. Anglikan Kilisesi’nde başdiyakozlar, bir piskoposluk bölgesinin tümünü ya da bir bölümünü piskopos adına yönetirler. Görevleri bölgelere göre değişir.
