Cüce Gezegen nedir, hangi gezegenler cüce gezegendir? Cüce gezegenlerin isimleri, özellikleri, diğer gezegenlerden farkları nelerdir?
Cüce gezegenler, güneş sisteminde göktaşlarından veya kuyruklu yıldızlardan daha büyük olan, ancak bir gezegenin tanımının altında kalan nesnelerdir. Ünlü eski gezegen Plüton da dahil olmak üzere güneş sisteminde en az beş cüce gezegen tanımlanmıştır, ancak çok daha fazlasının varlığından şüphelenilmektedir.
Cüce Tanımı
Uluslararası Astronomi Birliği’ne (International Astronomical Union) göre, bir cüce gezegen uydu olmayan, küresel şekilli ve yörüngesinin mahallesini temizlemeyen bir nesnedir. Bir nesne “mahallesini temizlediğinde” bu, artık benzer büyüklükteki nesnelerin çekiminden etkilenmediği anlamına gelir; mahalleyi temizlemek, cüce gezegenleri düzenli sekiz gezegenden ayıran tek özelliktir. Cüce gezegenler yerçekimlerinde ayları (uyduları) ve diğer nesneleri ele geçirebilirler.
Nerede Bulunur?
Küçük boyutlarından dolayı, cüce gezegenlerin yerini belirlemek zordur. Güneş sistemindeki bilinen tüm cüce gezegenler, en uzak gezegen Neptün’ün ötesinde bulunur. Kuiper Kemeri, güneş sisteminin dış kısımlarında asteroitler, kuyruklu yıldızlar ve diğer küçük donmuş nesneler içeren geniş bir bölgedir. Kuiper Kuşağı’nda en az dört cüce gezegen bulunur ve kuşağın Dünya’dan uzaklığı ve henüz hiçbir probun ulaşamaması nedeniyle, bilim adamları Kuiper Kuşağı’nda birçok cüce gezegen olduğuna inanırlar.
Cüce Gezegen Plüton
Cüce gezegenlerin en ünlüsü, 2006’dan önce dokuz gezegenden biri olarak sınıflandırılan Plüton’dur. Plüton 1930’da Clyde Tombaugh tarafından keşfedildi ve bilinen üç uydusu var: Charon, en büyüğü; nix; ve Hydra. Plüton yaklaşık 2.400 kilometre (1.500 mil) çapındadır ve tamamen buz ve kayadan oluştuğuna inanılmaktadır.
Diğer Cüce Gezegenler
Plüton’un yanı sıra en az dört cüce gezegen daha biliniyor: Ceres, Eris, Haumea ve Makemake. 30 Haziran 2014 itibariyle, Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü’ndeki bilim adamları Kuiper Kuşağı’nda 10 cüce gezegenin varlığından “neredeyse emin” idi. Bunlardan Eris en büyüğüdür ve aslında Plüton’dan yaklaşık yüzde 30 daha büyüktür; 2005 yılında keşfi, bilim adamlarının Plüton’un bir cüce gezegen olarak sınıflandırılmasına neden oldu. Eris’in bir ayı (uydusu) var Dysnomia. Ceres 1801’de keşfedildi ve 2006’da bir cüce gezegen olarak adlandırılıncaya kadar dönüşümlü olarak bir gezegen, ardından bir asteroit olarak sınıflandırıldı. Ceres Kuiper Kuşağı’nda değil; Mars ve Jüpiter arasında güneş sisteminin asteroit kuşağında.
