Gaius Aurelius Valerius Diocletianus kimdir? Diocletianus hayatı, biyografisi, hükümdarlık dönemi hakkında bilgi.
Diocletianus; Roma imparatorudur (Dioclea İS 245 – Salona 313).
Orduda hizmet ederek yükseldi. İmparator Carus, imparatorluğu oğulları Carinus ile Numerianus’a bırakmıştı. Numerianus Pers Savaşı’ndan dönerken öldü ve muhafız alayı komutam Diocletianus’u Ordu Meclisi İS 284’te imparator ilan etti. Eski silah arkadaşı Maksimianus’u da yönetime ortak etti. Diocletianus Nicomedia’da (bugünkü İzmit) Maksimianus ile Milano’da oturuyordu. Diocletianus imparatorluğu bölme zamanının geldiğine inanarak batıda bulunan Maksimianus’a Constantius Chlorus’u Sezar olarak atadı. Doğuda Galerius da Diocletianus’un Sezan oldu. Böylece Tetrarkhi (dörtlü yönetim) kurulmuş oldu. Diocletianus Mısır, Libya, Arabistan ve Bitinya ile doğuyu kendi yönetiminde tuttu ve Nicomedia’yı başkent yaptı. Bu dört kişi kendi bölgelerinde bağımsız olmakla birlikte, imparatorluğun başı olarak Diocletianus tanınıyordu. Diocletianus Mısır’da çıkan ayaklanmayı İS 296’da sekiz ayda bastırabildi ve İskenderiye’yi kuşattı. Aynı yıl bu defa Persler imparatorluk için tehlikeli olmaya başladı. Diocletianus’un Mısır’da olmasından yararlanan Persler Suriye’yi ele geçirdiler. Diocletianus Sezan Galerius’u İllyricum’dan çağırarak istilacıların üstüne yolladı. Önce yenilen Gallerius, Diocletianus’un da yardımıyla güçlendi ve Pers Kralı Narses’i büyük bozguna uğrattı. İS 303’te Diocletianus devlet yönetiminde 20. yılını kutladıktan sonra yerini kendisinden sonrakilere bırakmaya karar verdi. Maksimianus’u da bu konuda ikna etti. 1 Mayıs 305’te Diocletianus Nikomedia’da, Maksimianus da Milano’da tahttan çekildiklerini açıkladılar. Diocletianus, bundan sonra Sallona’daki (Spalato) sarayına çekildi ve son yıllarını orada bahçe işleriyle uğraşarak geçirdi.
Diocletianus’un yönetiminde Roma İmparatorluğu’nda değişik bir yönetim biçimi gelişti. Devlete gerçek, mutlak ve Asya kökenli bir monarşi karakteri verildi. Dinsel konularda Roma gelenek ve görenekler korunmaya çalışıldı. Vergi reformları yapıldı, imparatorluk adına tek tip sikke bastırıldı.
