Diş Çeşitleri ve Dişin Yapısı

0
Advertisement

Diş nedir? Diş çeşitleri nelerdir? Dişin görevleri, dişi oluşturan bölümler, dişin yapısı hakkında bilgi.

Kesici dişler makas gibi hareket eder. Kunduz gibi kemirici hayvanlarda bu dişler çok gelişmiştir. Ağzımızın iki kenarında bulunan köpekdişleri delicidir. Et vs. gibi sert besin maddelerini bunlarla parçalarız. Küçük azı dişleri birer fındık kıracağı gibi parçalamaya, büyük azı dişleri de tıpkı bir değirmen gibi öğütmeye yarar. Kedi, köpek gibi hayvanlarda küçük azılar, otyiyenlerde de büyük azılar öteki dişlerden daha çok gelişmiştir.

Kesici dişler makas gibi hareket eder. Kunduz gibi kemirici hayvanlarda bu dişler çok gelişmiştir. Ağzımızın iki kenarında bulunan köpekdişleri delicidir. Et vs. gibi sert besin maddelerini bunlarla parçalarız. Küçük azı dişleri birer fındık kıracağı gibi parçalamaya, büyük azı dişleri de tıpkı bir değirmen gibi öğütmeye yarar. Kedi, köpek gibi hayvanlarda küçük azılar, otyiyenlerde de büyük azılar öteki dişlerden daha çok gelişmiştir.

Diş; Kesmek, koparmak, öğütmek, besinlerin tükürükle karışmasını sağlamak suretiyle, sindirim sisteminin önemli bir bölümünü teşkil eder. insan dişleri aynı zamanda çeşitli seslerin çıkarılmasına yardım ettiği gibi yüz ifadelerinde de mana vermeye yarar.

Dişler çeşitli biçimlerdedir, bu biçimlere göre ayrı işler görürler:

Kesici dişler. — Alt ve üst çenelerin ön tarafındaki dişlerdir. Ağzımızda sekiz tane kesici diş vardır. Bu dişler keskindir, uçları makas ağızlarının kesici kenarı biçimindedir. Alt kesici dişler üsttekllerden daha küçüktür. Kunduz gibi kemirgen hayvanların kesici dişleri çok büyük olur.

Köpekdişleri. — Alt ve üst çenede kesici dişlerin her iki yanında birer tane bulunur. Hepsi dört tanedir. Delici ve parçalayıcı dişlerdir. Kedi, köpek, aslan gibi etyiyen hayvanların bu dişleri çok gelişmiştir.

Küçük azılar. — İlk çıkan azı dişleri olduğu için bunlara “birinci azılar” da denir. Dört alt çenede, dört de üst çenede olmak üzere, sekiz tanedir.

Advertisement

Büyük azılar. — Hepsi on iki tanedir. Bunların başlıca görevi yiyecekleri çiğneyip övütmektir. Bu bakımdan, “öğütücü dişle” de denir. At ve sığır gibi besinini iyice çiğneyip öğütmesi gereken hayvanların azı dişleri büyük olur. İnsan, her çeşit besini yediği için, bu dişleri tam bir ölçüde gelişmiştir.

İnsanın bütün dişlerinin çıkması altı aylıktan 30 yaşına kadar süren bir devre içinde tamamlanır. Çocukken çıkan dişler dökülüp yerlerine yenileri çıkar. Sabit dişler altı yaşından başlayarak süt dişlerinin yerini alır.

disin-yapisiDişlerin Yapısı

Dişler üç bölümde incelenir. Dişetinin dışında görünen bölüme “taç”, dişetinin altında kalan bölüme de “kök” denir. Kök ile taç arasında, dişetinin örttüğü, hafifçe kasılmış olan bölüm de “boyun” diye anılır.

Dişler üç tabakadan meydana gelir. Bunlar: 1) Fildişi, 2) Mine, 3) Seman tabakalarıdır. Ayrıca, en iç kısımda “öz” vardır.

Fildişi Tabakası. — Bütün dişlerin en büyük kısmını bu tabaka kaplar. Başlıca kalsiyum ve fosfordan meydana gelmiştir. Son derece hassas bir doku olan fildişi lenf kanalcıkları vasıtasıyla beslenir. Bu kanalcıklar dişin öz kısmından kenarlara doğru uzanırlar; aşağı yukarı kenarlara dik ve birbirine paraleldir. Fildişi tabakasını taç bölümünde mine, kök bölümünde de seman kaplar.

Advertisement

Mine Tabakası. —- İnsan vücudundaki maddelerin en serti dişteki mine tabakasıdır. Bunun % 96’sı anorganik maddeden meydana gelmiştir. % 4’ünü organik maddeler ve su teşkil eder. Mine dokusu besinini, çevrelediği fildişi, tabakasından alır. Son yıllarda çok hassas aletler vasıtasıyla bu sert tabakanın içindeki mikroskopik kanallarda bir sıvı dolaşımı olduğu öğrenilmiştir.

Seman Tabakası. — Değişik bir kemik çeşitidir. Dişlerin kök kısmını dıştan çevirir, dişin çene kemiklerine tutunmasını sağlar.

Öz. — Dişlerin ortasında bir boşluk vardır. Bu boşluk sinirler, kan ve lenf damarlarıyla doludur, esasını katılgan doku teşkil eder. Buradan kök uçlarına doğru ince bir kanal uzanır, sinir ve damarlar dişe buradan girer.


Leave A Reply