Emil Artin kimdir ve ne yapmıştır? Emil Artin hayatı, biyografisi, matematik alanında çalışmaları ve katkıları hakkında bilgi.
Emil Artin
Emil Artin; (d. 3 Mart 1898, Viyana, Avusturya – ö. 20 Aralık 1962, Hamburg, Almanya), cisimler kuramına, özellikle karşılıklılık (resiprosite) yasasına temel katkılarda bulunan Alman matematikçidir.
Artin, bir yıl Göttingen Üniversitesi’nde ders verdikten sonra, 1923’te Hamburg Üniversitesi’nin öğretim kadrosuna katıldı. 1937’de ABD’ye göç ederek, 1937-38’de Nötre Dame Üniversitesi’nde, 1938-46 arası Bloomington’daki Indiana Üniversitesi’nde, 1946-58 arasında da Princeton Üniversitesi’nde ders verdi. 1958’de Hamburg Üni-versitesi’ne döndü.
Artin’in ilk çalışmasının ana konusu ikinci dereceden cisimlerin analitik ve aritmetik kuramıydı. 1926’da soyut cebir alanında önemli ilerlemeler gerçekleştirdi, ertesi yıl da belirli fonksiyonlarla ilgili Hilbert problemini çözmekte biçimsel gerçek cisimler kuramından yararlandı. 1927’de aşırıkarmaşık sayılara, özellikle de birleşmeli halka cebirleri kuramının genişletilmesine önemli katkılarda bulundu. 1944’te, Artin halkaları olarak bilinen, sağ idealler için minimum koşullu halkaları buldu. Yeni bir temele kavuşturduğu yarı yalın cebirler aritmetiğini, rasyonel sayılar cismi üstüne genişletti.
Artin’in 1925’te öne sürdüğü örgü kuramı, üçboyutlu uzaydaki kesişme noktalarının incelenmesine önemli bir katkıydı. Artin’in yapıtları arasında Geometric Algebra (1957; Geometrik Cebir) ve John T. Tate ile birlikte yazdığı Class Field Theory (1961; Cisim Kuramı) sayılabilir. Makalelerinin çoğu, The Collected Papers of Emil Artin (1965; Emil Artin’in Toplu Çalışmaları) adıyla derlenmiştir.
