Folik asit nedir? Vücudumuzda ne iş yapar? Folik asit eksikliğinin belirtileri nelerdir? Folik asit eksikliğinin sebepleri nelerdir? Folik asitli besinler
Folik asit nedir?
Diğer bir adı “folat” olan folik asit, vücutta çok önemli işlevleri olan bir vitamin türüdür. Bu vitamin türü insan metabolizmasında yeni hücre oluşumunda, kan üretiminde, kan hücrelerinin sağlıklı oluşumunda (eritrosit olarak da adlandırılan kırmızı kan hücreleri / alyuvarlar), hücrelerin sağlıklı bir şekilde canlı kalabilmesinde ve ayrıca DNA – RNA üretiminin düzenli olarak yapılabilmesinde kullanılmaktadır. Bunun dışında homosistein denilen damar sertliği yaratan değerlerin stabil seviyede tutulmasını sağlayarak bunama durumlarını, ani kalp krizi ataklarını ve felç risklerini en az seviyeye indirebilmektedir.
Bu görevleri dolayısıyla özellikle hamile kadınların ve gelişmekte olan çocukların folik asit vitaminine son derece ihtiyaçları vardır. Hamileler baz alındığında, folik asit içeriğinin günlük miktarda 800 mikrogramlık bir miktar olarak vücuda alınması gerekliliği vardır. Normal bir yetişkinin de günlük alması gereken folik asit vitamini miktarı 400 mikrogram civarlarındadır. Vücutta folik asit düşüklüğü ya da folik asit eksikliği durumları yaşandığında ise ilk olarak anemi (kansızlık hastalığı) ortaya çıkmaktadır. Bunun dışında yorgunluk durumu, uyuşukluk hali, nefes darlığı sıkıntısı çekme, mukozada ve deride solgunluk görüntüsü gibi belirtiler de görülebilmektedir. Folik asit eksikliği neleri tetikler konusu araştırıldığında daha hafif belirtilerde kişilerde geçici depresyon durumları da görülebilirken, daha ağır seviyedeki eksikliklerde insan bünyesindeki sinir yapısında bozulmaların ve hasarlı yapıların oluştuğu, ciddi seviyede psikolojik rahatsızlıklar da oluştuğu gözlemlenebilmektedir.
Folik asit eksikliğinin belirtileri nelerdir?
- Metabolizmada yaşanan folik asit vitamini eksikliğinin en belirgin özellikleri şu şekildedir;
- Letarji denilen enerjisizlik durumu
- Kolay şekilde nefes alamama problemi
- Sürekli olarak yorgun hissetme durumları
- Sık sık gelen bayılma hisleri ve geçmeyen baş dönmeleri
- Sıklaşan baş ağrısı problemleri
- Cilt yapısında solgunluklar yaşanması
- Ellerde ve ayaklarda sıklaşan uyuşma durumları
- Kulakta çınlama problemleri
- Dildeki pürüzlerin yok olmaya başlaması
- Tat alma duyusunun giderek azalması
- Aniden yaşanan depresyon belirtileri
- Kalp atışının sıklıkla hızlanması ve düzensizleşmesi
- Yüz yapısında solgun ve halsiz görünümün oluşması
Folik asit eksikliğinin sebepleri nelerdir?
Kan bozukluğu durumu : Talasemi hastalığı ve orak hücre hastalığı gibi hastalıkların yaşanması, metabolizmada kırmızı kan hücrelerinin (alyuvarların) azalmasına yol açmaktadır. Bu gibi durumlarda da normal seviyelerde bünyeye alınan folik asit vitamini yetersiz gelebilmektedir.
Hamilelik durumu : Hamileliğin yaşandığı süreçlerde hamile kadınların vücutlarına aldıkları folik asit vitamini, direkt olarak bebeğin gelişimine gitmektedir ve hamile kadının kendi metabolizması için gerekli olan folik asit miktarında yetersizlikler yaşanmaktadır. Özellikle hamilelik sürecinin ilerleyen zamanlarında bu durum annede ve bebekte muhtemel bir folik asit durumu eksikliği yaratabilmektedir.
Bazı ilaçların kullanımı : Bir takım mide ilaçlarının içeriği bünyede folik asit vitaminiyle etkileşime girerek bağırsaklarda bu vitaminin emilimini zorlaştırmaktadır. Bu yüzden özellikle folik asit eksikliği yaşayan bireyler için kullanılan ilaçların prospektüsünü okumadan bu ilaçların kullanılmaması önerilmektedir.
İnce bağırsakta yaşanan sorunlar : Crohn adı verilen hastalık ve çölyak hastalığı gibi hastalıklar bünyede ince bağırsağın yerine getirmesi gereken emilimin azalmasına sebep olmaktadır. Bu azalma durumu yüzünden de vücutta folik asit eksikliği meydana gelmektedir.
Folik asit vitamini içeren yiyeceklerle yetersiz beslenme : Metabolizmada folik asit vitamini eksikliği yaşanmasının en büyük ve başlıca sebebi yetersiz folik asit beslenmesidir. Özellikle çok fazla alkol tüketen kişilerde ve yetersiz beslenme yaşayan yaşlılarda bu durum daha fazla görülmektedir.
Folik asit bünyede hangi hastalıkları önlemektedir?
Kolon kanserine yakalanma riskini azaltmaktadır.
Yüksek tansiyona yakalanma riskini düşürür.
Özellikle hamilelik döneminde yeterli miktarda bulunan folik asit, bebekte sinir hastalıklarının oluşma riskini engelleyebilmektedir.
Homosistein miktarını azaltarak kişilerin kemik kırılması durumlarıyla karşılaşmalarını önlemektedir.
İlerleyen yaşlarda oluşan işitme sorunlarına karşı koruma özelliği bulunmaktadır.
Folik asit içeren besinler nelerdir?
İçeriğinde en fazla folik asit bulunan yiyecekler; böbrek ve karaciğer gibi sakatatlar, yeşil yapraklı sebzeler, yumurta, biradaki maya, badem, ceviz, fıstık, fındık, zarı alınmamış tahıllar, ıspanak, mercimek, mavi-yeşil algler (bunlar yosunlardır), yonca, nane, maydanoz, çoğu baklagil (kuru fasulye, nohut vb.), tohum içeren gıdalar ve keçi sütüdür. Bu arada unutulmaması gereken ana nokta, vücutta folik asit vitamininin depolanmaması yüzünden sürekli olarak vücudun folik asit vitamini içeren besinlerle beslenilmesine ihtiyaç duymasıdır.
Folik asit eksikliği tedavisi nasıl yapılmaktadır?
Bir bireyin metabolizmasında folik asit vitamini eksikliği yaşanıyorsa, tedavi süreci oldukça kolay olarak halledilebilmektedir. Bu eksiklik için en kolay yöntem, her gün folik asit vitamini içeren haplardan kullanmaktır. Folik asit eksikliğinden kaynaklı meydana gelen anemi yani kansızlık durumu atlatılana kadar bu haplardan kullanmaya devam etmeniz gerekir. Bu süreçler genel olarak 4 aylık süreçlere yayılır ve 4 ay sonrasında çoğunlukla vücudun ihtiyacı giderilmiş bulunmaktadır. Bunun dışında diyet yaptığınız süreçlerde vücudunuzda folik asidin eksik kalmış olma ihtimaline karşı doktorunuzla görüşerek beslenme programınızı tekrardan düzenletip sağlıklı kilo verme sürecinizin yanında folik asit vitamini eksikliğinizin tamamlanma sürecine de katkıda bulunabilirsiniz. Daha sonra bu eksikliğin giderildiği süreçte daha fazla folik asit vitamini hapı kullanmanıza gerek kalmamaktadır. Ancak vücudunuzdaki bu eksikliğin sebebinin besinlerden kaynaklanmadığı anlaşıldığı taktirde, hayatınız boyunca vücudunuzun ihtiyaç duyduğu folik asit vitamini ihtiyacını karşılayabilmek için bu haplardan kullanmanız gerekebilmektedir. Sizin için en doğru çözümü tedavi sürecini yürüttüğünüz doktorunuz sunacaktır.
