Gelişim psikolojisinde gelişim görevleri, ödevleri nelerdir? Gelişim görevlerinin özellikleri, boyutları hakkında bilgi
Gelişim Psikolojisinde Gelişim Görevleri (Ödevleri)
Gelişim dönemlerinin her birinde bireyin kazanması gereken bazı davranışlar ve gerçekleştirmesi gereken bazı görevler vardır. Robert Havighurst (1971), bu görevlere ‘gelişim ödevi’ adını vermiştir.
Yaşamın ilk dönemlerinde fiziksel gelişim ödevleri daha ağırlıktayken, yaşamın ilerleyen dönemlerinde sosyal ve psikolojik gelişim ödevleri ağırlık kazanır. Örneğin, 0-2 yaş aralığında bir bebeğin yürümeyi öğrenmesi fiziksel bir gelişim ödevi iken, ilkokul dönemindeki bir çocuğun toplumsal kuralları öğrenmesi ya da 20 yaşında bir gencin askere gitmesi sosyal gelişim ödevidir.
Havighurst’a göre birey gelişim ödevlerini yerine getirdiğinde, sağlıklı ve mutlu olurken; yerine getirmediğinde sağlıksız ve mutsuz olur.
Gelişim ödevlerinin üç boyutu vardır;
1. Fiziksel olgunlaşma
2. Toplumsal (sosyal) beklentiler ve takip boyutu
3. Kişisel değer ve beklenti boyutu yargıları.
Fiziksel olgunlaşma olmadan kişinin gelişim ödevini yerine getirmesi mümkün değildir. Örneğin; 0-2 yaş aralığında bebeğin yürümeyi öğrenmesi fiziksel açıdan olgunlaşmasına bağlıdır. Öte yandan toplumsal beklentilerde bir gelişim ödevinin yerine getirilmesinde önem taşır. Toplumun beklentilerini gerçekleştiremeyen bir birey toplumla uyum içinde yaşamını sürdürmesi zor olacaktık. Örneğin, askerlik görevinin kutsal görüldüğü toplumlarda yaşı geldiği halde askere gitmeyen biri toplum tarafından dışlanabilir. Ayrıca kişinin değer yargıları da bir gelişim ödevinin gerçekleştirilmesinde önem arz eder. Kişi kendi değer yargılarına (saygı görmek ve göstermek gibi) ya da beklentilerine uygun gelişim görevlerini seçer ve gerçekleştirir.
Havighurst’un belirttiği kimi gelişim görevleri bugün için geçerliliğini kaybetmiştir. Havighurst 20’li yaşların başında eş seçiminin yapılmasını bir gelişimsel görev olarak ifade eder. Oysa günümüzde evlilik yaşı artığından dolayı bunun yapmamış olmak gelişimsel bir eksiklik anlamını içermez.
