Haritayı Oluşturan Unsurlar Nelerdir? Haritada Neler Bulunur, Hakkında Bilgi

0
Advertisement

Haritayı oluşturan unsurlar nelerdir? Haritalarda neler bulunur? Haritalardaki ölçek çeşitleri, harita unsurları hakkında bilgi.

brezilya haritasi

Kaynak: pixabay.com

Haritayı Oluşturan Unsurlar Nelerdir?

1. Başlık ya da haritanın adı

Başlık ya da haritanın adı, haritanın hangi amaca yönelik olduğunu veya hangi amaçla yararlanılabileceğini belirtir.

2. Ölçek

Yeryüzünü küçültmeden çizmek mümkün değildir. Aksi durumda çizimi yapılacak alan büyüklüğünde kağıt gerekecektir ve bunun da imkansız olduğunu bilinmektedir. Bu durumda haritası yapılacak alanın belli bir oranda küçültülmesi gerekir.

Haritadaki küçültme oranı ölçek ile belirtilir. Haritada gösterilen bölgenin kaç kat küçültüldüğünü belirtir. Ölçeği olmayan çizim harita özelliği taşımaz.

Ölçeksiz çizimlere kroki denir. Krokide çok dar alanlar kuşbakışı görünümleriyle gösterilir. Ancak belli bir oranda küçültülmez ve yeryüzü kabataslak biçimde bir kâğıda çizilir.

Haritalarda ölçek kesir ölçek ve çizgi ölçek olmak üzere iki şekilde gösterilir:

Advertisement

Kesir Ölçek:

Haritada gösterilen bölgenin gerçek alanına göre kaç kez küçültüldüğünü kesirli bir sayı ile gösterir. Kesir ölçekte gerçek alan her zaman 1 ile kesirli sayının payında; küçültme oranı da kesirli sayının paydasında gösterilir.

Örneğin, ölçeği 1/100.000 olan bir haritanın gösterdiği bölge 100.000 kez küçültülerek çizilmiş demektir.

Yine bu ölçekten yararlanarak, haritada 1 birim (mm, cm, dm veya m) gelen bir mesafe, gerçekte 100 000 birime gelir denebilir.

Örneğin gerçekte iki kent arasındaki uzaklık 5 km (500.000 cm) ise ve bu mesafe haritada 1 cm olarak gösteriliyorsa haritanın ölçeği 1/500.000’dir.

Bildiğiniz gibi kesirli sayılarda payları eşit olan sayılardan paydası büyük olan sayı daha küçüktür. Örneğin 1/2, 1/4 ten büyüktür. Bu durumda kesir ölçekte payda büyüdükçe ölçek küçülür. Örneğin 1/500.000, 1/1.000.000’dan daha büyüktür.

Çizgi Ölçek:

Haritada iki nokta arasındaki kuş uçuşu uzaklığın gerçekte ne kadar olduğu bir çizgi üzerinde gösterilir. Örneğin 1/500.000 ölçekli bir haritada, 1 cm’lik mesafe gerçekte 5 km’ye eşittir.

Advertisement

Bu haritanın çizgi ölçeği 1 cm 5 km’yi gösterecek şekilde düzenlenir ve aşağıdaki gibi gösterilir.

çizgi ölçek

Çizik ölçekten yararlanarak iki merkez arasındaki mesafe bulunur. Bunun için iki merkez arasında haritadaki mesafe bir kağıt üzerine işaretlenir veya bir cetvelle tespit edilir. Bu mesafe çizgi ölçeğin üzerine koyularak gerçekte ne kadar mesafe olduğu bulunur.

Haritalar çeşitli yollarla (film, fotokopi vs.) büyütülüp küçültülürse boyutları değişir. Dolayısıyla kesir ölçek gerçek küçültme oranlarını göstermez.

Çizik ölçeğin boyutu haritanın büyültme ve küçültme oranında değişeceğinden gerçek ölçeği verir.

3. Yön Oku

Haritalarda genel olarak enlem ve boylamların yardımıyla yön belirlenebilir. Ancak enlem ve boylamların gösterilmediği haritalarda yön oku yardımıyla yön belirlenir.

4. Harita Anahtarı (Lejant)

Haritalarda dağılışı gösterilen unsurların tamamı yazıyla gösterilemez. Bunun için çeşitli işaretler kullanılır. Bu işaretlerin neyi ifade ettiğini gösteren tabloya harita anahtarı veya lejant denir. Harita anahtarı, haritanın altına veya yanına konulan bir tabloda gösterilir.


Leave A Reply