Havacılık ne zaman ortaya çıkmıştır? Havacılık nasıl gelişmiştir, havacılıkta kullanılan araçlar ve tarihsel gelişimi hakkında bilgi.
Havacılık
Havacılık; uçak kullanma bilim ve sanatıdır. Havacılık terimi, havadan ağır araçların uçuşunu kapsamına alır. 17 Aralık 1903’te Orville Wright’in havadan ağır motorlu bir araçla bir başarılı uçuşu gerçekleştirişinden binlerce yıl öncesine kadar, insanoğlu hep uçmayı düşlemiştir. 1505’te insanın uçuşunu ayrıntılı bir biçimde ele alıp bilimsel bir eser yayımlayan ve içlerinde bugünkü helikopterin temel kavramını da içeren birçok ayrıntılı uçan-makine tasarımı geliştirmiş olan İtalyan sanatçı ve bilim adamı Leonardo da Vinci idi. İlk başarılı balonlar, Fransız mucitleri Montgolfier Kardeşler tarafından 1783’te yapılıp uçuruldu. 1898’de Paris’te ilk kez havadan hafif motorlu bir gemiyle uçuşu gerçekleştirdi. İki yıl sonra Kont Ferdinand von Zeppelin’in motorlu dev hava gemisi Almanya’da uçtu.
Wright Kardeşler
ABD’de Dayton Kenti’nde bir bisiklet yapım ve onarım dükkânı işletmekte olan Wright Kardeşler (Orville ve Wilbur) 1902-1903 kışında, bisiklet dükkânlarında yeni bir planör yaptılar. 1902 sonbaharında, binlerce uçuş gerçekleştirdiler. Daha sonra planörlerine motor takmaya karar verdiler. Kötü hava koşulları, birtakım teknik sorunlar, motorlu ilk uçuş denemesinin 14 Aralık 1903’e kadar gecikmesine neden oldu. O gün gerçekleştirilen ilk uçuşun ardından 17 Aralıkta aynı gösteriyi yineleyen Orville, 12 saniye havada kaldı. 1904te Wright’lar yeni bir model tasarımı yaptılar ve yalnızca 45 dakikalık bir uçuş süresine ulaşabildiler. Ertesi yıl, yeni bir modelle 39 km’ yi kapsayan 38 dakikalık bir uçuşu gerçekleştirdiler. 1907’de İngiltere, Fransa ve Almanya’da tasarımlarının yapımı için şirketler kurdular.
1908’den Birinci Dünya Savaşı’na kadar olan süre uçak tasarımcıları ve pilotların hız, havada kalış süresi, yükseklik konularında birbirleriyle çekiştikleri bir dönem oldu. 1909’da Louis Bleriot’un Manş’ı ilk kez uçarak geçmesi; Walter R. Brookins’in 1910’da kırdığı (1.852 m’lik) yükseklik rekoru; Glenn Curtiss‘in aynı yıl Albany’den New York’a 2 saat 46 dakikada uçması, 1911’dee Calbraith P. Rodgers’ın çift kanatlı bir Wright uçağıyla New York’ tan Kaliforniya’nın Pasadena Kenti’ne 49 günde gitmesi, bu dönemin başlıca havacılık olaylarıdır. 1910’dan sonra havacılığın Avrupa’daki gelişmesi oldukça ileriye gitti.
1. Dünya Savaşı savaş uçağı
Birinci Dünya Savaşı
Birinci Dünya Savaşı’nda ABD, Büyük Britanya, Almanya ve Fransa gibi önde gelen ülkeler, uçak filoları oluşturarak savaştılar. Havacılık, Birinci Dünya Savaşı’ndan büyük bir teknik gelişme göstererek çıktı. Savaşın son yılları sırasına geliştirilen uçakların hareket yeteneği teknik açıdan son derece iyiydi. Atlas Okyanusu’nun havadan ilk geçilişi, Mayıs 1919’da Newforundland ve Azor Adaları’nda yapılan iki adımda gerçekleşti. Uçak, New York’tan İngiltere’nin Plymouth Kenti’ne kadar 6.289 km yol katetti. Uçuş 53 saat 58 dakika tuttu. Bir ay sonra iki subay bir bombardıman uçağıyla Newfoundland’tan İrlanda’ya uçtular. Bu uçuş, başka bir yere inmeksizin doğrudan yapılan ilk Atlantik aşırı uçuştu. Bir kıyıdan ötekine uçuş 15 saat 57 dakika tuttu. 1919 sonbaharında İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri’ne ait bir uçuş ekibi ilk kez İngiltere-Avustralya uçuşunu gerçekleştirdiler.
1920’de 9.934 m’ye çıkılarak yeni bir dünya yükseklik rekora kırıldı. Aynı yıl 286 km.’lik hıza ulaşıldı. 20-21 Mayıs 1927’de Charles A. Lindbergh’in New York’tan Paris’e hiç durmadan yaptığı, 33 saat 20 dakika tutan uçuş, havacılıkta çok büyük bir patlamaya neden oldu. Askeri havacılık hızla gelişmeye başladı. 1930 başlarında, 1920’lerin ağaç, kumaş ve kontrplaktan oluşan uçak yapım tekniği bırakılarak yerine metal (çoğunlukla alüminyum) yapıma geçildi. Pervane yapımında da ağaç yerine alüminyum kullanılmaya başlandı. Bu teknik gelişmelerin ardından 1939 sonlarında ABD havayolu şirketleri, yılda yaklaşık üç milyon yolcu taşımakta ve tüm büyük kentlere uçuşlar düzenlemekteydi. Pan American, World Airways Şirketi hem Atlas, hem de Büyük Okyanus’a kadar seferlerini yaymış ve özellikle büyük ölçüde Latin Amerika ülkelerinde egemen duruma gelmişti.
2. Dünya Savaşı savaş uçağı
İkinci Dünya Savaşı
1939’da Avrupa’da İkinci Dünya Savaşı başladığında Almanlar Avrupa’nın en güçlü hava kuvvetine sahipti. Savaşın teknolojiyi zorlaması nedeniyle savaş boyunca, yeni uçak tipleri geliştirildi. İkinci Dünya Savaşı’nı izleyen yıllarda sivil havacılıkta büyük bir teknolojik gelişme gerçekleşti. Uçakların hareket yeteneği büyük çapta artış gösterdi. Gelişmiş ülkeler art arda yeni modeller geliştirdiler. SSCB 1960’larda 180 yolcu kapasiteli ve durmaksızın kıtalararası mesafelerde uçuş yapabilen dört jet motoruna sahip dev Ilyushin-62 modelini hizmete soktu. Daha sonra 700 kişiden fazla yolcu taşıyabilen AN-22 modelini yaptı. ABD, jet havayolu taşımacılığı pazarına oldukça geç girdi. Boeing-707, 1959’da düzenli olarak hizmete girdi. 1960’ların sonlarında ise ABD hem yolcu, hem de yük taşımacılığı konusunda pazarı ele geçirdi. Boeing-737 ve Douglas DC-9 kısa pistlerden inip kalkabilme özelliğiyle hava ulaştırmasının daha yaygınlaşmasını sağladı.
Ayrıca heriki firma da geniş gövdeli ilk modelleri geliştirdiler. 1970’te hizmete giren Boeing-747’nin (Jumbo) taşıma kapasitesi 300-490 yolcu arasında değişmektedir. 1971’de de McDonnell-Douglas firması 300 yolcu (daha sonraları 350) taşıyabilen DC-10 modelini hizmete soktu. İlk ABD süpersonik uçak tasarımına 1971’de başlandı. 1960’ların başlarında Fransızlar ve İngilizler Concorde adlı süpersonik (sesüstü) jet uçağı yapımı için ortak çalışma programı hazırladılar. 100 yolcu kapasiteli ve saatte 1350 mil hız yapabilecek biçimde planlanan model. Ocak 1976’da Paris’ ten Bahreyn’e ve Londra’dan Rio de Janeiro’ya ilk gösteri uçuşunu yaptı. Ancak, gürültü ve hava kirliliğine neden olduğu gerekçesiyle çevrebilimcilerin tepkisini çekti. Dolayısıyla ABD’ de ancak belirli birkaç alana inişine izin verildi.
Kore Savaşı
Kore Savaşı, tüm dünyada askeri uçak yapım işini harekete geçirdi. 1950’lerde sesüstü jet önleme uçakları ve subsonik (sesaltı) jet bombardıman uçakları geliştirilmeye başlandı. 1960’ların başlarında yeni bir köklü gelişme oldu. ABD, geriye doğru kapanıp açılabilen hareketli kanat yapısına sahip F-111 avcı bombardıman uçağı gerçekleştirildi. Toplam 700 B-52 uçağının üretilmesiyle 1961’in başında B-47’ler hizmet dışı kaldı. 1960’ta, ilk sesüstü bombardıman uçağı olan Convair B-58 hizmete girdi. Ancak kıtalararası balistik füzelerin, nükleer vuruş güçlerin temel silahı olmaya başlamasıyla 1961’de B-52 ve B-58 uçaklarının üretimi durduruldu.
Kore Savaşı, İngiltere’de de uçak endüstrisini harekete geçirdi. 1950’lerde, İngiltere birçok jet motoru, jet avcı bombardıman uçağı, jet ulaştırma ve eğitim uçağı üreterek büyük bir dışsatım kapasitesine ulaştı.
1961’de, SSCB’de yapılan Tushino hava gösterisi sırasında ilk kez iki Sovyet sesüstü bombardıman uçağı görüldü. Sovyet uçak tasarımcılarının en büyüğü turboprop motorlara sahip ve Bear adıyla tanınan uzun menzilli bombardıman uçağı da yaptı. Fransa’ da uçak endüstrisi, 1950 ve 1960′ larda çok büyük bir gelişme gösterdi. Fransız Dassault firmasının yapımı olan Mirage III 2 ile Mirage IV bombardıman uçakları Fransız nükleer silahların atılması görevini üstlenen stratejik hava kuvvetinin temelini oluşturdu. 1960’ların başlarında Alman uçak endüstrisi yeniden canlılık kazanmaya başladı. Genellikle ABD ve Fransız tasarımlarım da geliştirerek jet yolcu uçağından dikine kalkış yapabilen (VTOL) askeri uçaklara kadar çok değişik modellerde üretim yaptı.
