Hukuk ile ilgili çeşitli kavramlar, hukukun çeşitli anlamları, pozitif hukuk, mevzu hukuk, tarihi hukuk vb. anlamları ve açıklamaları.
HUKUKUN ÇEŞİTLİ ANLAMLARI
Yürürlükteki Hukuk (Pozitif Hukuk, Müspet Hukuk): Belli bir ülkede, belli bir dönemde yürürlükte bulunan hukuk kurallarının bütününe denir. Bu deyimin içerisine, yetkili makamlar tarafından çıkarılan anayasa, kanun, tüzük, yönetmelik gibi yazılı hukuk kuralları girdiği gibi, yazılı olmayan hukuk kuralları da ( örf ve adet hukuku) girer. Yazılı ve yazısız hukuk kurallarını kapsar.
Mevzu Hukuk: Bir ülkede yetkili makamlar tarafından konulmuş olan ve yürürlükte bulunan hukuk kurallarının tamamına denir. Mevzu hukuk sadece yazılı olan hukuk kurallarını kapsar.
Tarihi Hukuk: Yürürlükten kalkmış olan hukuktur.
İdeal Hukuk: Pozitif hukukun uygulanmasına yol gösteren hukuktur.
Kanun Boşluğu: Somut olaya uygulanacak yazılı hukuk kuralının bulunmamasıdır.
Hukuk Boşluğu: Somut olaya uygulanacak yazılı ya da yazılı olmayan hukuk kuralının bulunmamasıdır.
Örtülü Boşluk: Örtülü boşlukta somut olaya uygulanacak bir hukuk kuralı vardır; ancak o hukuk kuralının özü ve sözü (içeriği ve şekli) anayasaya aykırıdır.
Kuraliçi Boşluk: Kural içi boşlukta hakimin takdir yetkisini kullanmasını gerektirecek nitelikte bir boşluk söz konusudur. Hakim önüne gelen olayı hakkaniyete uygun bir şekilde çözümler.
NOT: Taktir yetkisi kanunun belirlediği durumlarda hakime tanınan değerlendirme serbestliğidir.
Yazılı ve yazısız kaynaklarda bir kural olmaması durumunda hakimin kendisine kanun koyucu yerine koyarak yalnızca somut olay için kural koymasına “Hakimin hukuk yaratması” denir.
